Resweratrol wzbudził zainteresowanie naukowców, ponieważ poszukiwali oni przyczyny dobrego ogólnego stanu zdrowia (zwłaszcza – niskiej zachorowalności na choroby układu sercowo-naczyniowego) ludności żyjącej w basenie Morza Śródziemnego. Ustalono, że wspólnym elementem różnych wariantów diety śródziemnomorskiej jest spożywanie dużej ilości czerwonego wina. Ponieważ świetną kondycją cieszą się nawet Francuzi, słynący z ciężkiej, obfitej w tłuszcze kuchni, teza związana z trunkiem z winogron wydaje się prawdopodobna. W winie wykryto obecność resweratrolu, którego działanie – z bardzo dobrym skutkiem – zostało przetestowane na zwierzętach.
Występowanie resweratrolu
Resweratrol jest związkiem syntezowanym przez rośliny w ramach reakcji obronnej na szkodliwe działanie patogenów – bakterii, grzybów, czynników mechanicznych, nadmiaru promieniowania UV. Powstaje on w owocach (zwłaszcza jagodowych – borówkach, żurawinie, malinach, truskawkach, porzeczkach, pomidorach), orzechach, kakao.
Najzasobniejsze w resweratrol są czerwone winogrona, a konkretnie – ich skórki. Związek ten stanowi 5–10% ich suchej masy. Najwięcej można go znaleźć w owocach takich odmian, jak Pinot noir, Merlot, St. Laurent, Marzemino. Ponieważ znaczne ilości polifenoli powstają w procesie fermentacji winogron, jeszcze bogatszym jego źródłem jest czerwone wino z wyżej wymienionych szczepów winorośli. Zawiera ono około 2 mg resweratrolu na litr.
Resweratrol – cenny suplement diety
Resweratrol wykazuje silne działanie przeciwutleniające. W związku z tym włączanie do diety produktów zawierających ten związek chroni organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Ich powstawanie jest częścią procesów metabolicznych, naturalnym efektem starzenia się, a także ubocznym skutkiem chorób, stresu, wpływu takich czynników, jak dym papierosowy, konserwanty w żywności czy promieniowanie ultrafioletowe. Pewna ilość wolnych rodników jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, ale w nadmiarze – o który nietrudno – uszkadzają one zdrowe komórki. Dlatego tak istotne jest dostarczanie w diecie substancji o właściwościach antyoksydacyjnych. Dotychczas przeprowadzone nad resweratrolem badania wskazują, że związek ten może:
- zmniejszać stężenie cholesterolu (szkodliwej frakcji LDL) we krwi, ograniczając ryzyko wystąpienia miażdżycy i chorób układu krążenia,
- hamować agregację płytek krwi, dzięki czemu nie dopuszcza do powstawania zakrzepów,
- powodować relaksację mięśniówki naczyń krwionośnych, co obniża ciśnienie tętnicze,
- ograniczać procesy kancerogenezy i hamować rozprzestrzenianie się istniejących już nowotworów, m.in. raka piersi, prostaty, żołądka, okrężnicy,
- zmniejszać ryzyko chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera czy Parkinsona,
- spowalniać procesy starzenia się organizmu, m.in. osteoporozy, pogarszania wzroku i słuchu,
- blokować procesy mutowania niektórych wirusów (np. grypy), przeciwdziałając zwiększaniu ich chorobotwórczości,
- ograniczać stany zapalne, m.in. chroniąc przed zaostrzeniami reumatoidalnego zapalenia stawów,
- wpływać na regulację równowagi metabolicznej, zapobiegając otyłości i powiązanym z nią zaburzeniom (m.in. cukrzycy),
- przeciwdziałać niealkoholowemu stłuszczeniu wątroby.
Resweratrol w kosmetyce wykorzystywany jest jako składnik kremów chroniących przed szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego, wzmacniających włókna kolagenowe (działających przeciwzmarszczkowo), ułatwiających utrzymanie właściwego poziomu nawilżenia skóry. Niektóre badania wskazują także na to, że resweratrol może wspierać proces wybielania przebarwień.
Zastrzeżenia związane z resweratrolem
W związku z odkryciami badaczy modne stały się preparaty resweratrolu. Wino – mimo iż jest napojem alkoholowym – często wymienia się jako ważny składnik zdrowej diety. Badania nad resweratrolem są jednak w toku. Jak dotąd optymistyczne wyniki uzyskano głównie w eksperymentach na drożdżach, nicieniach i gryzoniach. Te z udziałem ludzi nie przyniosły jednoznacznych efektów. Wciąż brakuje danych, na podstawie których można by ostatecznie potwierdzić skuteczność działania resweratrolu. Dlatego nazywanie go substancją, która przedłuża życie, jest zdecydowanie przedwczesne.
Dotychczas nie ustalono, jakie dawki resweratrolu są bezpieczne, a zarazem skuteczne. Przeprowadzone eksperymenty sugerują, że polifenol ten może wchodzić w interakcje z lekami – np. immunosupresyjnymi, hipotensyjnymi, przeciwzakrzepowymi – wzmagając ich działanie. Prawdopodobnie resweratrol powoduje różnego rodzaju zaburzenia funkcjonowania organizmu, m.in. wahania apetytu i masy ciała. Przy jego stosowaniu mogą wystąpić także odchylenia wartości badań laboratoryjnych, m.in. liczby erytrocytów, leukocytów, poziomu kreatyniny czy bilirubiny.
Za bezpieczną, jednorazową dawkę resweratrolu uznaje się obecnie nie więcej niż 0,3 g na kg masy ciała. Z całą pewnością zatem trudno przedawkować go, pijąc wino, skoro w jednym kieliszku (150 ml) znajduje się zaledwie około 0,3 mg tej substancji. Jednocześnie jednak spożycie tak niewielkiej ilości resweratrolu może nie przynosić pożądanych efektów.
Dzisiejszy stan wiedzy nie pozwala więc stwierdzić ponad wszelką wątpliwość, że spożywanie wina może służyć profilaktyce nowotworów czy choroby Alzheimera. Podobne wątpliwości dotyczą tabletek z resweratrolem – ich skuteczność nie została potwierdzona, a w dodatku są one drogie. Dlatego naukowcy i dietetycy przestrzegają przed pochopnym sięganiem po resweratrol w tabletkach. Zaleca się za to spożywanie rozsądnych ilości czerwonego wina, którego prozdrowotne właściwości tkwią nie tylko w resweratrolu, ale też w obecnych w nim antocyjanach, katechinach czy kwercetynie.
