Syrop, tabletki, a może domowe sposoby? - zanim wybierzemy metodę leczenia, należy poznać przyczynę.
Kaszel to objaw podrażnienia błony śluzowej gardła, który może mieć różne przyczyny. Suchy i mokry (czyli taki, któremu towarzyszy odkrztuszanie zalegającej w płucach wydzieliny) bywa często trudny do rozróżnienia.
Tymczasem rozpoznanie rodzaju kaszlu jest sprawą kluczową, od niego bowiem zależy wybór odpowiednich sposobów leczenia. Kaszel zazwyczaj oznacza niegroźną infekcję dróg oddechowych, ale nieleczony lub przewlekły może prowadzić do poważnych schorzeń.
Kiedy domowe sposoby nie wystarczają lub kaszel przybiera ostre formy, konieczna jest wizyta u specjalisty.
Kaszel suchy a kaszel mokry - jak rozpoznać?
Określenie rodzaju kaszlu jest niezbędnym krokiem do znalezienia przyczyny kaszlu i wyboru metod leczenia. Kaszel suchy może oznaczać początek infekcji, podrażnienie dróg oddechowych, alergię, zapalenie opłucnej lub krtani, uszkodzenia żeber, a nawet reakcję organizmu na niektóre leki.
Pojawia się w chorobach "pozaoskrzelowych", którym nie towarzyszy produkcja wydzieliny, ale może również być związany ze schorzeniami oskrzelowymi (np. kaszel astmatyka).
Natomiast kaszel mokry (zwany inaczej produktywnym) najczęściej oznacza infekcję (np. zakażenie lub stan zapalny gardła, tchawicy itp.). O stanie zapalnym świadczy także kolor odkrztuszanej wydzieliny: zielona lub żółta (ropna) to objaw zapalenia zatok, oskrzeli lub płuc. Kaszel mokry ma zazwyczaj charakterystyczny dźwięk nazywany często "odrywaniem", który wynika z przemieszczania się wydzieliny w drzewie oskrzelowym.
Kaszel suchy jest z kolei bardziej męczący - jego napad bywa trudny do powstrzymania, a towarzyszy mu zwykle uczucie drażnienia i łaskotania w tchawicy, które powoduje, że trudno nam powstrzymać odruch kaszlu. Trudność w rozpoznaniu wynika z faktu, iż przy kaszlu mokrym często również nie pojawia się wydzielina (lub jest jej mało), gdyż z powodu jej gęstości "odpluwanie" jest utrudnione. Należy wówczas stosować leki rozrzedzające zalegającą wydzielinę i ułatwiające odkrztuszanie.
Syrop, tabletki, inhalacje, a może domowe sposoby na kaszel?
Sposoby leczenia kaszlu powinny być zgodny z jego rodzajem. Ulgę w kaszlu suchym przyniosą zwłaszcza domowe środki łagodzące i nawilżające gardło, np.:
- syrop na kaszel z cebuli - nie tylko łagodzi, ale także ma właściwości antybakteryjne (posiekaj 2 cebule, dodaj dwie łyżeczki cukru i odstaw, aby cebula puściła sok; pij około 2-3 łyżeczki dziennie);
- inhalacje z olejków eterycznych, np. tymiankowego, sosnowego, eukaliptusowego lub kamforowego;
- nawilżanie gardła naparem z siemienia lnianego (1 łyżka nasion na szklankę wrzątku);
- mleko z masłem i miodem;
- regularne nawadnianie organizmu i stosowanie nawilżaczy powietrza (aby zapobiec uczuciu suchości w gardle).
W przypadku kaszlu mokrego również wskazane jest nawilżanie powietrza. Tu jednak domowe sposoby zwykle nie są wystarczające. Kaszel mokry wymaga zastosowania środków mukolitycznych, czyli rozrzedzających zalegającą wydzielinę. Stosując je, należy przestrzegać dwóch zasad:
- nie przyjmujemy leków mukolitycznych krócej niż 4-6 h przed snem (mogą powodować napady dławiącego kaszlu);
- podczas ich stosowania należy pić dużą ilość płynów, które pomagają rozrzedzać wydzielinę.
Do popularnych syropów na kaszel mokry należy np. ambrosol, mucosolvan, flavamed lub flegamina. Większość z tych preparatów ma również postać tabletek na kaszel.
Kaszel u niemowląt i dzieci
Kaszel u niemowląt i małych dzieci może utrudniać oddychanie i spokojny sen. Dla pewności zawsze należy skonsultować objaw z pediatrą. Aby pomóc dziecku, warto dbać o to, by powietrze w pomieszczeniu nie było zbyt suche: pokój musi być przewietrzony.
Warto również stosować nawilżacze powietrza oraz zadbać, by w otoczeniu dziecka nie znajdowały się zapachy, które mogą być dla niego drażniące (np. perfumy, środki chemiczne).
Kaszel palacza - skąd się bierze?
To specyficzny rodzaj kaszlu, który powstaje w wyniku nadmiernej suchości górnych dróg oddechowych - długotrwałe palenie papierosów upośledza bowiem proces produkcji wydzieliny, która jest niezbędna do ich nawilżania. Kaszel nasila się zwłaszcza rano, po przebudzeniu. Przewlekły może oznaczać wiele groźnych chorób, w tym także raka płuc. Pierwszym krokiem w jego leczeniu jest konieczność rzucenia palenia.
Kaszel w ciąży - czy jest groźny?
Choć sam w sobie nie jest niebezpieczny, kaszel w ciąży należy zawsze leczyć po konsultacji z lekarzem. Wiele popularnych, dostępnych bez recepty, leków przeciwkaszlowych może bowiem zaszkodzić prawidłowemu rozwojowi dziecka. Do substancji, po które nie należy sięgać w ciąży, należy choćby popularna aspiryna (zawiera kwas acetylosalicylowy, który może powodować komplikacje podczas porodu).
Zawsze należy również dokładnie zapoznać się z ulotką informacyjną przyjmowanego leku (znajdziemy tam informację, czy jest on wskazany dla ciężarnych).
Długotrwały, uporczywy, duszący kaszel - co powinno zaniepokoić?
Jeśli mimo stosowania leków bez recepty i domowych sposobów, kaszel nie mija i nie zmniejsza się w ciągu 7 dni, koniecznie należy udać się do specjalisty. Powodem do niepokoju powinny być zwłaszcza:
- trudne do opanowania napady kaszlu powodujące ból, duszności, świszczący oddech, problemy z oddychaniem, dławienie itp.;
- towarzysząca kaszlowi gorączka;
- odkrztuszanie wydzieliny z krwią;
- napady nocnego kaszlu, przypominającego swym odgłosem "szczekanie" (mogą oznaczać zapalenie tchawicy lub krztusiec).
