Dieta trzustkowa stosowana jest najczęściej u osób z ostrym lub przewlekłym zapaleniem trzustki. Jest to dieta łatwostrawna z ograniczeniem błonnika pokarmowego oraz tłuszczu. Dieta w tych schorzeniach jest jednym z elementów leczenia, a jej celem jest wspomaganie funkcjonowania chorobowo zmienionego narządu.
Dieta dla chorej trzustki
Trzustka jest gruczołem o spłaszczonym kształcie zlokalizowanym w górnej części jamy brzusznej. W organizmie człowieka narząd ten pełni bardzo ważne funkcje wydzielnicze. Odpowiada m.in. za produkcję i wydzielanie enzymów trawiennych (niezbędnych do trawienia tłuszczów, białek i skrobi) oraz hormonów – insuliny i glukagonu, które regulują poziom cukru we krwi. Najczęstszymi chorobami trzustki wymagającymi leczenia i zmodyfikowania dotychczasowej diety są: ostre i przewlekłe zapalenie trzustki oraz rak trzustki. Przyczyną tych schorzeń jest często nieprawidłowy styl życia, a zwłaszcza nadmierne spożywanie alkoholu. Chorobom towarzyszy m.in. silny ból w nadbrzuszu, nudności, wymioty oraz wzdęcia. Celem stosowania diety trzustkowej jest odciążenie chorego narządu i wspomaganie jego prawidłowego funkcjonowania. Jadłospis diety trzustkowej powinien składać się z 4-5 łatwostrawnych posiłków o małej objętości, które należy jeść w regularnych odstępach czasu, co 3-4 godziny.
Dieta trzustkowa: co można jeść?
Dieta trzustkowa jest dietą lekkostrawną z ograniczeniem tłuszczu. Z jadłospisu należy wyeliminować tłuste i pikantne potrawy oraz produkty bogate w błonnik pokarmowy. Przeciwwskazane są:
- pełnoziarniste produkty zbożowe: pieczywo razowe, makaron razowy, ryż brązowy, gruboziarniste kasze,
- kwaśne przetwory mleczne,
- wędzone i konserwowe produkty rybne i mięsne,
- tłuste rodzaje mięs i ryb,
- mięso peklowane,
- produkty bogate w cholesterol i tłuszcze nasycone: łój, słonina, smalec, boczek,
- wszystkie owoce i warzywa w postaci surowej, nieobranej,
- warzywa ciężkostrawne i wzdymające: rośliny strączkowe, kapusta, kalafior, rzodkiewka, papryka,
- owoce: gruszki, czereśnie, śliwki,
- słodycze oraz desery zawierające kakao oraz tłuszcz, np. ciasta z kremem, torty, czekolady
- napoje gazowane, słodzone.
Przeciwwskazanymi technikami przyrządzania potraw są: smażenie, pieczenie z dodatkiem tłuszczu oraz duszenie ze wcześniejszym obsmażaniem. W jadłospisie nie powinny pojawić się zupy na wywarach mięsnych i grzybowych oraz sosy i zupy z dodatkiem zasmażek czy zabielane śmietaną. Do produktów wskazanych w diecie trzustkowej zalicza się:
- ryż biały, drobne kasze (np. manna) oraz drobny makaron,
- jasne i czerstwe pieczywo,
- chude mleko i jego przetwory, np. chudy ser twarogowy, jogurt naturalny niskotłuszczowy,
- chude ryby,
- obrane, gotowane i rozdrobnione warzywa i owoce bogate w witaminę C i beta karoten, np. marchew, dynia, owoce cytrusowe, truskawki itd.,
- oleje roślinne, zwłaszcza olej rzepakowy i oliwa z oliwek,
- chude mięsa i wędliny: drób, cielęcina,
- ziemniaki: gotowane, puree.
Jak dbać o trzustkę? Dowiesz się tego z filmu:
Potrawy w diecie trzustkowej powinny być gotowane, duszone bez obsmażania oraz pieczone w folii aluminiowej lub w pergaminie bez dodatku tłuszczu. Zalecanymi posiłkami są gotowane i rozdrobnione warzywa i owce, przecierane zupy, potrawki oraz mielone mięso, np. w postaci pulpetów. Dozwolone są łagodne sosy, które można zaprawiać odrobiną masła, żółtka jaj oraz słodką śmietanką z mąką.
Przepis na obiad: pulpeciki w sosie koperkowym
Składniki:
- ½ kilograma mielonego mięsa z cielęciny,
- 1 mała czerstwa bułka (pszenna),
- mleko do namoczenia bułki,
- bułka tarta,
- 1 jajko,
- warzywa na bulion (włoszczyzna),
- masło do zaprawienia sosu,
- jogurt naturalny,
- 2/3 łyżki mąki do obtoczenia pulpetów
- Przyprawy: sól, pieprz, ząbek czosnku, pęczek koperku.
Sposób przygotowania:
- Przygotowanie pulpecików rozpoczyna się od nastawienia warzywnego wywaru na sos z dodatkiem włoszczyzny: marchewki, pietruszki, selera.
- Zmielone mięso z cielęciny umieszcza się w misce i łączy z jajkiem oraz namoczoną w mleku czerstwą bułką. Mięso doprawia się solą, pieprzem i przeciśniętym przez praskę czosnkiem.
- Całość należy dokładnie wyrabiać ręką – jeśli jest potrzeba, można dodać bułki tartej.
- Z wyrobionego mięsa formuje się kulki, które następnie obtacza się w mące.
- Z przygotowanego bulionu wyjmuje się warzywa. W wywarze umieszcza się uformowane pulpety, które gotuje się przez około 30 minut.
- W trakcie gotowania pulpetów należy drobno posiekać koperek. W miseczce łączy się jogurt naturalny z mąką, który następnie wlewa się do pulpecików. Dodaje się również masło, posiekany koperek i przyprawy do smaku.
- Marchewkę gotowaną wcześniej w wywarze kroi się w plasterki i dokłada do sosu.
- Całość należy gotować przez 5-10 minut. Pulpeciki w sosie koperkowym doskonale smakują z tłuczonymi ziemniaczkami.
Przepis na pożywne śniadanie, czyli zupa mleczna z kaszy manny
Składniki:
- 2 szklanki chudego mleka,
- 4 łyżki kaszy manny,
- 2 łyżeczki cukru,
- garstka malin.
Sposób przygotowania:
- Mleko z cukrem należy zagotować w rondelku.
- Do mleka wsypuje się kaszę mannę, energicznie mieszając trzepaczką, aby nie dopuścić do powstania grudek. Zupę odstawia się około 1 minutę.
- Gotową zupę mleczną z kaszy manny podaje się w miseczkach z dodatkiem malin.
