Truskawki nie występują naturalnie w przyrodzie – zostały wyhodowane około 300 lat temu przez przypadkowe skrzyżowanie dwóch gatunków poziomek: chilijskiej i wirginijskiej. Współcześnie istnieje kilka tysięcy odmian truskawek. Uprawiane są w niemal wszystkich krajach z klimatem umiarkowanym oraz w chłodniejszych rejonach podzwrotnikowych. Owocują od połowy maja do późnej jesieni (okresy owocowania są różne w zależności od gatunku). Wśród światowych producentów truskawek pierwsze miejsce zajmują Stany Zjednoczone. Polska (z produkcją około 200 000 ton rocznie) plasuje się na siódmej pozycji.
Truskawki – wartości odżywcze
Walory smakowe truskawek czynią z nich jedne z najbardziej lubianych krajowych owoców. Warto je spożywać również ze względu na bogactwo zawartych w nich składników odżywczych. Truskawki są doskonałym źródłem witaminy C – w 100 g znajduje się aż 60 mg kwasu askorbinowego (średnie dzienne zapotrzebowanie to 90 mg dla dorosłego mężczyzny i 75 mg dla dorosłej kobiety). Owoce dostarczają także witamin z grupy B (tiaminę, ryboflawinę, niacynę, pirydoksynę, kwas foliowy) oraz witaminy A i E.
Wyjątkowe właściwości zdrowotne truskawek wynikają z szeregu obecnych w nich składników mineralnych. Do najcenniejszych należą: potas (aż 153 mg w 100 g owoców), fosfor, wapń, żelazo, magnez, cynk i mangan. Ponadto truskawki zawierają sporo błonnika pokarmowego oraz takich korzystnych dla organizmu ludzkiego substancji, jak bromelina, kwercetyna, kwas elagowy, fitoncydy, antocyjany (owoce zawdzięczają im czerwoną barwę), pektyny i sole organiczne.
Właściwości prozdrowotne truskawek
Substancje zawarte w truskawkach wzmacniają odporność organizmu (witamina C jest niezbędna do produkcji białych krwinek), działają przeciwzapalnie (dzięki właściwościom antocyjanów), bakteriobójczo i antywirusowo (za sprawą fitoncydów).
Truskawki są bogatym źródłem antyoksydantów – witaminy C, A, kwercetyny, manganu, kwasu elagowego. Przeciwutleniacze, zwalczając nadmiar wolnych rodników, spowalniają procesy starzenia się organizmu oraz hamują mutacje komórek, tym samym zapobiegają chorobom nowotworowym.
Dieta bogata w truskawki wpływa korzystnie na układ krążenia. Zawarty w owocach potas zmniejsza niebezpieczeństwo wystąpienia choroby niedokrwiennej serca i obniża ciśnienie krwi. Korzystnie na pracę serca wpływają także błonnik, witamina C i magnez. Substancje, takie jak antocyjany, kwercetyna czy witaminy z grupy B, przeciwdziałają odkładaniu się płytki miażdżycowej, rozszerzają naczynia krwionośne, obniżają poziom „złego” cholesterolu (LDL) i utrzymują na stałym poziomie „dobry” cholesterol (HDL). Zawarte w truskawkach żelazo, wspomagając procesy krwiotwórcze, ogranicza ryzyko anemii.
Obecne w truskawkach witaminy z grupy B i magnez regulują pracę układu nerwowego, obniżają napięcie i wpływają na dobre samopoczucie. Korzystnie na pracę mózgu oddziałują zawarte w owocach antyoksydanty, potas (polepsza koncentrację), a także mangan, który sprzyja szybkiemu przekazywaniu impulsów nerwowych, poprawia pamięć i zapobiega zmęczeniu. Mangan jest także ważnym budulcem hormonu tarczycy – tyroksyny.
Wapń, fosfor i mangan, których dostarczają truskawki, mają wpływ na utrzymanie prawidłowego uwapnienia kośćca. Zapobiegają osteoporozie, co pośrednio przekłada się na mniejszą częstotliwość występowania zapaleń stawów i złamań kości.
Zawarta w truskawkach witamina C łagodzi stany uczuleniowe. Antyalergicznie działa także kwercetyna – łagodzi takie objawy, jak nieżyt nosa, łzawienie oczu czy pokrzywka. Redukuje nawet dolegliwości związane z astmą. Ostrożność powinny jednak zachować osoby uczulone na salicylany, które występują w truskawkach w sporych ilościach.
Truskawki mają niski indeks glikemiczny (IG = 40), ponieważ zawierają one łatwo przyswajalne cukry – glukozę i fruktozę. Ponadto są bogate w błonnik, który pomaga regulować poziom cukru we krwi, dlatego nie tylko zapobiegają rozwojowi cukrzycy, ale też są bezpieczną przekąską dla diabetyków.
Dzięki zawartym w truskawkach minerałom spożywanie tych owoców wpływa oczyszczająco i odkwaszająco na organizm. Potas ułatwia pracę nerek i działa moczopędnie. Wapń i magnez to makroelementy silnie alkalizujące (zasadotwórcze).
Smakowite sezonowe owoce zawierają pektyny, błonnik i kwasy organiczne, które regulują trawienie i przyspieszają przemianę materii. Procesy te usprawnia także bromelina (enzym, który wspomaga metabolizm białek) oraz mangan (ułatwia trawienie tłuszczu, chroni przed wzdęciami i zaparciami). Dzięki tym właściwościom truskawki stanowią doskonałą podstawę diet odchudzających. Mają w dodatku bardzo niską wartość kaloryczną (około 30 kcal w 100 g), a dzięki sporej zawartości błonnika są sycące.
Dobroczynne właściwości truskawek wpływają na kondycję skóry. Zawarte w owocach antyoksydanty opóźniają jej starzenie się, antocyjany i fitoncydy działają przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie. Fosfor wzmacnia włosy i paznokcie. Na bazie wyciągów z truskawek (m.in. z pestek) powstaje wiele preparatów kosmetycznych do pielęgnacji całego ciała.
