Stres jest reakcją psychiczną, która ma ogromny wpływ na powstawanie chorób. Długotrwałe wystawienie na sytuacje stresowe może powodować reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzycę lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego.
Co to jest stres i jak się przejawia w pracy?
Stres jest reakcją na bodźce z zewnątrz, które są określone jako zagrażające. Działanie stresowe zwiększa możliwości organizmu oraz lepiej przystosowuje do określonego otoczenia.
Stres jest więc ważną funkcją w ciele człowieka , która pierwotnie służyła mu do reakcji na nagłe zagrożenie, np. w postaci ataku drapieżnika. Jednak gdy ta sytuacja ma miejsce regularnie i znacznie przekracza umiarkowany poziom, stres zaczyna mieć szkodliwe działanie dla człowieka zarówno dla jego psychiki, jak i ciała. Szczególnie mocno przejawia się to na gruncie zawodowym. Stale zwiększająca się konkurencja na rynku skłania pracownika do zwiększenia swoich umiejętności. Często przekraczają one możliwości zwykłego człowieka. Musi on bowiem być specjalistą w kilku dziedzinach i wyrabiać się z terminami na czas. Stres jest silniejszy w związku z niepewnością zatrudnienia (brak stałych umów) i niskim wynagrodzeniem. Czynniki, które przyczyniają się do występowania sytuacji stresowych, nazywa się stresorami. Wpływają one na reakcje fizjologiczne, takie jak zwiększenie tętna krwi, wyostrzenie zmysłów, spięcie mięśni czy znacznie przyspieszenie oddechu.Symptomy długotrwałego stresu
Człowiek, który jest poddany ciągłemu stresowi (zwykle w miejscu pracy), odczuwa problemy ze snem i koncentracją. Często czuje bóle głowy, barków lub okolicy lędźwiowej. Gdy zestresowana osoba nie widzi możliwości zmiany swojej sytuacji, często zaczyna odczuwać stany depresyjne. Objawia się to dłuższym uczuciem smutku i przygnębienia oraz niemożliwością doświadczania radości. Osoba traci sens życia i stopniowo wycofuje się z relacji społecznych. Towarzyszy temu poczucie wyczerpania i niska samoocena. Długie poświęcenie i zaangażowanie w wykonywaną pracę, która jest przyczyną reakcji stresowych, może powodować wypalenie zawodowe. Stan ten objawia się zmęczeniem wykonywaną działalnością oraz negatywnymi emocjami z nią związanymi. Pracownik czuje się niezrozumiany ze strony przełożonych i współpracowników oraz traci możliwości dostosowania się do szybko zmieniających się warunków. Takie osoby często umniejszają wartości innym pracownikom i nie zwracają uwagi na emocje innych osób związanych z wykonywaną pracą. Na wypalenie zawodowe są szczególnie narażeni przedstawiciele zawodów, które utrzymują bliski kontakt emocjonalny z ludźmi, np. nauczyciele, psychologowie lub lekarze.
Zobacz także: Koncentracja. Skąd się biorą problemy z koncentracją i jak ją poprawić?
Techniki radzenia sobie ze stresem: autosugestia, słuchanie siebie, wizualizacje, medytacja, biofeedback
Podstawową techniką do radzenia sobie ze stresem jest autosugestia. Metoda polega na wpływie słowem na własne emocje. Technika jest skuteczna tylko w przypadku dobrej relacji z sobą i poczuciu własnej wartości. Nie jest to więc narzucanie sobie danych stanów tylko umiejętność przekonania siebie do pewnych postaw. Za pomocą pozytywnej afirmacji motywuje się do działania i ustala swoje ramy.
Kolejną ważną metodą jest słuchanie i obserwacja własnych uczuć. Technika polega na nieocenianiu swoich emocji, niezależnie od ich rodzaju. Dzięki temu można zrozumieć, co organizm chce nam powiedzieć. Za pomocą techniki uważności (mindfulness) można zmniejszyć napięcie emocjonalne, obniżyć stres w pracy oraz lepiej poznać siebie.
Wizualizacja natomiast oznacza wyobrażanie sobie sekwencji obrazów i dźwięków, które mają działanie relaksacyjne i uspokajające. Dzięki temu można też doskonalić pewne umiejętności i przybliżać się do osiągnięcia wybranych celów. Tę technikę stosuje się również do zmiany oceny sytuacji stresowej na neutralną. Podczas wyobrażeń postrzega się świat, jakby już wydarzyły się zmiany, na których nam zależy. Dzięki temu poznaje się przeciwności z tym związane oraz lepiej dostrzega się drogę do jej osiągnięcia.Zaczepianie się natomiast polega na emocjonalnym i psychicznym przygotowaniu się na nadchodzące wydarzenia, dzięki czemu łatwiej jest je przeżyć w przyszłości. Osoba wzbudza w sobie emocje, których doświadczy w przyszłości, dzięki czemu uruchamia podkorowy system przetwarzania danych i przyzwyczaja się na pewne wydarzenia. Technika umożliwia też pracę nad pozytywnymi emocjami, takimi jak nadzieja, pewność siebie czy radość. Metodę warto zastosować w przypadku przygotowania się na ważne spotkanie, operację lub ciężki dzień w pracy.
Zobacz także: Ćwiczenia relaksacyjne na stres dla dzieci i dorosłych. Opis i przykładowe zestawy
Medytacja jest metodą przynoszącą ogromne korzyści dla ciała i psychiki. Polega ona na koncentracji na wdechu i wydechu bez próby myśli o czymkolwiek innym. Tę technikę najlepiej jest wykonywać w niezmiennej pozycji siedzącej. Regularne praktykowanie medytacji znacznie poprawia jakość życia, przywraca równowagę wewnętrzną, uspokaja umysł i pozwala nabrać dystansu do sytuacji stresowych.
