Wiele chorób układu odpornościowego, zwanych także chorobami autoimmunologicznymi, może dotyczyć różnorodnych narządów i występować częściej u kobiet niż u mężczyzn. Poniżej przeczytasz o różnych typach chorób autoimmunologicznych.
Istnieje ponad 80 różnych chorób autoimmunologicznych. Niektóre mają podobne objawy, co sprawia, że trudno jest je odróżnić. Ponadto nie poznano przyczyn powstawania chorób autoimmunologicznych. Często pierwsze objawy to zmęczenie, bóle mięśni i gorączka. Klasycznym objawem choroby autoimmunologicznej jest stan zapalny, który może powodować zaczerwienienie, gorączkę, ból czy obrzęk.
Lista najczęstszych miejscowych (autoimmunologicznych) chorób narządowych:
- Autoimmunologiczne zapalenie wątroby (wątroba)
- Celiakia (przewód pokarmowy)
- Choroba Crohna (przewód pokarmowy)
- Cukrzyca typu I (trzustka)
- Choroba Gravesa (tarczyca)
- Zespół Guillaina-Barrégo (układ nerwowy)
- Choroba Hashimoto (tarczycy)
- Stwardnienie rozsiane (układ nerwowy)
- Miastenia (nerwy, mięśnie)
- Niedokrwistość złośliwa (układ krwionośny)
- Pierwotna marskość żółciowa wątroby (wątroba)
- Pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych (wątroba)
- Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (przewód pokarmowy)
Przykłady reumatologicznych ogólnoustrojowych chorób autoimmunologicznych:
- Zespół antyfosfolipidowy (komórki krwi)
- Zapalenie skórno-mięśniowe (skóra, mięśnie)
- Mieszana choroba tkanki łącznej
- Polimialgia reumatyczna (duże grupy mięśniowe)
- Zapalenie skórno-mięśniowe (skóra, mięśnie)
- Pierwotna choroba Raynauda (naczynia krwionośne)
- Reumatoidalne zapalenie stawów (stawy, rzadziej płuca, skóra, oczy)
- Twardzina układowa (skóra, jelita, rzadziej płuca, nerki)
- Zespół Sjögrena (gruczoły ślinowych, gruczoły łzowe, stawy)
- Toczeń rumieniowaty układowy (skóra, stawy, nerki, serce, mózg, krwinki czerwone)
Przykłady autoimmunologicznych układowych zaburzeń naczyń:
- Zespół Churga-Strauss (płuca, skóra, nerwy)
- Krioglobulinemia (skóra, nerki, nerwy)
- Zespół Goodpasture'a (płuca, nerki)
- Plamica Schönleina-Henocha (skóra, stawy, nerki, jelito)
- Mikroskopowe zapalenie wielonaczyniowe (skóra, nerki, nerwy)
- Ziarniniak Wegenera (zatoki, płuca, nerki, skóra)
- Choroba Behҫeta (błona śluzowa, skóra, oczy)
- Zapalenia naczyń ośrodkowego układu nerwowego (mózg)
- Zespół Kawasakiego (skóra, błona śluzowa, węzły chłonne, naczynia krwionośne)
- Olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic (tętnice głowy i szyi)
- Choroba Takayasu (tętnice głowy i szyi)
Objawy chorób autoimmunologicznych
Pierwsze objawy choroby autoimmunologicznej mogą być ogólne, takie jak uczucie zmęczenia, gorączka, ból głowy czy trudności z koncentracją, co sprawia, że są trudne do rozpoznania. Mogą pojawić się również objawy takie jak: bóle stawów i mięśni (bardzo często), ogólne osłabienie mięśni, niepokój, wysypki (np. trądzik), łuszczyca, utrata masy ciała, drżenie oraz mrowienie w dłoniach i stopach, zespół suchego oka, wypadanie włosów, duszność, palpitacje serca.
Choroby autoimmunologiczne mogą dotyczyć każdego. Jednak niektóre osoby w większym stopniu mogą być narażone, w tym:
- kobiety w wieku rozrodczym – większość kobiet, zwłaszcza pracujących i w wieku rozrodczym, cierpi na choroby autoimmunologiczne, takie jak: reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzycę typu I, łuszczycę, łysienie, choroby tarczycy, niedokrwistość, celiakia, stwardnienie rozsiane czy zespół przewlekłego zmęczenia,
- osoby obciążone genetycznie – niektóre choroby autoimmunologiczne, takie jak toczeń i stwardnienie rozsiane, mogą występować w rodzinie, dlatego dziedziczenie niektórych genów może sprawić, że znajdziesz się w grupie osób bardziej narażonych na chorobę autoimmunologiczną,
- osoby narażone na czynniki środowiskowe – niektóre czynniki lub narażenia środowiskowe mogą wywoływać choroby autoimmunologiczne, np. światło słoneczne, związki chemiczne zwane rozpuszczalnikami oraz infekcje wirusowe i bakteryjne.
W wielu chorobach autoimmunologicznych objawy pojawiają się i znikają, mogą u niektórych osób czasem przebiegać łagodnie lub bardzo poważnie. Jeśli podejrzewasz, że masz problem autoimmunologiczny, ważne jest, aby wpierw zidentyfikować problem alergii pokarmowych, ponieważ one są głównymi sprawcami zaburzeń autoimmunologicznych. Głównymi spożywczymi sprawcami zachorowania są: pszenica, nabiał, kukurydza, soja, ryby (zwłaszcza skorupiaki), orzechy i owoce. Wyeliminuj tłuszcze trans oraz jedz wystarczająco dużo dobrych tłuszczów, takich jak oliwa z oliwek, oleje z ryb czy awokado.
Każde zaburzenie autoimmunologiczne będzie miało oddzielne zalecenia dietetyczne i terapeutyczne. Ważne jest, aby postępować zgodnie z zaleceniami lekarza i pamiętać, że nie ma szybkiego rozwiązania tego problemu – trzeba zmienić nastawienie i styl życia.
Leczenie chorób autoimmunologicznych
Istnieje wiele rodzajów leków stosowanych w leczeniu chorób autoimmunologicznych. Ten, którego potrzebujesz, zależy od jednostki chorobowej, na którą chorujesz, od stopnia jej zaawansowania, a także występujących objawów. W leczeniu najważniejsze jest zmniejszenie stanów zapalnych.
Leczenie chorób autoimmunologicznych może dotyczyć m.in.:
- wyeliminowania objawów – niektóre osoby chore z łagodnymi objawami mogą stosować leki przeciwbólowe (bez recepty). Inne osoby z cięższymi objawami mogą wymagać leków na receptę. Dla jeszcze innych wskazane może być leczenie chirurgiczne,
- uzupełnienia niezbędnych substancji, których organizm nie może syntetyzować samodzielnie – w przypadku cukrzycy zastrzyki insuliny są potrzebne do regulacji poziomu cukru we krwi,
- kontrolowania układu odpornościowego – niektóre leki mogą pomóc w kontrolowaniu procesu chorobowego poprzez hamowanie układu immunologicznego i zachowaniu funkcji narządów.
