Miastenia atakuje znienacka, przede wszystkim młode kobiety, mające około 20–30 lat. Mężczyźni zapadają na nią rzadko i raczej w wieku dużo starszym, zwykle po przekroczeniu 60. roku życia. Miastenia każdego roku dopada 150–200 mieszkańców Polski, których organizm zaczyna produkować przeciwciała przeciwko receptorom acetylocholiny biorącym udział w przekazywaniu impulsów nerwowych do mięśni, które nie otrzymują wówczas informacji, że mają się kurczyć. Dotyczy to tylko mięśni szkieletowych.
Objawy miastenii
Miastenia u 65–70% chorych zaczyna się od opadania powieki, co jest skutkiem osłabienia podtrzymujących ją mięśni, które także poruszają gałką oczną. Często występuje wówczas również diplopia, czyli podwójne widzenie. To dolegliwość nie tylko uciążliwa, ale również zagrażająca bezpieczeństwu innych osób, szczególnie gdy chory kieruje samochodem.
Miastenia oczna u połowy chorych jest jedynym symptomem choroby. U pozostałych schorzenie atakuje także inne części ciała i wówczas wysyła inne oznaki:
- mięśnie gardła, krtani i jamy ustnej – pojawiają się trudności z gryzieniem, żuciem i połykaniem, natomiast mowa cichnie w miarę mówienia;
- mięśnie kończyn – problem zaczyna sprawiać nawet wykonywanie rutynowych czynności: chodzenie, mycie czy czesanie; objawy nasilają się zwykle wieczorem, gdy chory jest zmęczony codzienną aktywnością;
- mięśnie oddechowe – osoby chorujące na miastenię mają problem ze złapaniem powietrza, co grozi niewydolnością oddechową, a nawet śmiercią przez uduszenie; osoby cierpiące na takie dolegliwości muszą być przez pewien czas podłączone do respiratora i sztucznie wentylowane.
Miastenia – rokowania
Miastenia to choroba nieprzewidywalna, jej przebieg bywa różny. W przypadku 10–15% chorych objawy mogą całkowicie ustąpić, jednak u wielu osób schorzenie postępuje, dochodzi do ogólnego osłabienia wszystkich mięśni, a dolegliwości nasilają się z różnych powodów: stresu, przemęczenia, infekcji wirusowej, biegunki, nadmiernego przegrzania lub wyziębienia organizmu czy niedoboru potasu.
Niekiedy zbliżone do miastenii objawy mogą występować w wyniku stosowania niektórych leków: penicyliny lub antybiotyków. Podobnie przebiegają również choroby tarczycy. Symptomy porównywalne do miastenii ocznej pojawiają się także po zatruciu jadem kiełbasianym, czyli toksyną botulinową, do takiej sytuacji dochodzi np. po spożyciu produktów skażonych bakterią Clostridium botulinum.
Miastenia – diagnostyka
W przypadku podejrzenia miastenii wykonuje się badanie krwi na obecność przeciwciał anty-AChR (lub anty-MuSK). Rozpoznanie można potwierdzić, podając choremu z osłabieniem mięśni dożylny zastrzyk z edrofonium. Obserwuje się wówczas natychmiastowy, ale krótkotrwały powrót siły mięśni.
Zdiagnozowanie choroby ułatwia także badanie elektrofizjologiczne mięśnia – elektromiografia oraz elektrostymulacyjna próba nużliwości.
Wykonywana jest również tomografia komputerowa śródpiersia, która może wykazać obecność guza grasicy. U około 75% osób z miastenią stwierdza się nieprawidłowości w funkcjonowaniu tego gruczołu, zwykle przerośniętego lub nowotworowo zmienionego.
Leczenie miastenii
Niekiedy konieczne okazuje się operacyjne leczenie miastenii, polegające na usunięciu grasicy. U co trzeciego chorego po takim zabiegu miastenia ustępuje, a u kolejnych 50% stan zdrowia znacznie się poprawia. Pozostali wymagają leczenia immunosupresyjnego.
Miastenię i związane z nią dolegliwości leczy się również farmakologicznie; stosowane są preparaty hamujące aktywność enzymu cholinoesterazy, np. pirydostygmina lub neostygmina. Dawkowanie zależy od danego pacjenta i charakteru objawów, np. osoby mające trudności w połykaniu i żuciu odczuwają ulgę po zażyciu leków przed posiłkiem. U wielu chorych na miastenię terapia farmakologiczna przynosi dużą poprawę, ale rzadko objawy ustępują całkowicie.
W przypadku miastenii o ciężkim przebiegu stosuje się metodę plazmaferezy – oddzielenia z krwi pacjenta chorobotwórczych przeciwciał za pomocą specjalnej aparatury. Sposób jest skuteczny, jednak jego efekty nie utrzymują się zbyt długo, choć u niektórych taki zabieg może nawet doprowadzić do ustąpienia wszystkich objawów miastenii.
Miastenię i jej objawy łagodzą niekiedy także steroidy, jednak wywołują one wiele efektów ubocznych – obniżenie odporności, nadmierne zwiększenie masy ciała czy odwapnienie kości.
W miastenii bardzo ważne jest odpowiednie zaplanowanie zajęć w ciągu dnia, z uwzględnieniem czasu na sen i odpoczynek, co pozwala na uniknięcie przemęczenia wywołującego osłabienie mięśni. Warto rozważyć metody, które relaksują i zmniejszają stres, a w konsekwencji zwiększają odporność organizmu, np. medytację czy jogę.
