Najczęstsze zaburzenia odżywiania to anoreksja, bulimia i ortoreksja. Ta ostatnia dolegliwość jest nowym pojęciem na gruncie psychologii stworzonym w 1997 roku przez lekarza Stevena Bratmana. Ortoreksja pochodzi od słów „orto”, czyli prawidłowy, oraz „orexis” - apetyt.
Co to jest ortoreksja?
Ortoreksja to obsesja na punkcie zdrowego odżywiania. Początkowo zdrowe nawyki z biegiem czasu przeradzają się w patologiczne zachowania. Ludzie cierpiący na ortoreksję za wszelką cenę chcą utrzymać szczupłą sylwetkę i zmieścić się w wymarzony rozmiar. Nigdy nie są w pełni zadowoleni ze swojego trybu życia, ponieważ uważają, że mogą jeszcze bardziej się postarać. Wszystkie potrawy wybierane przez taką osobę ściśle trzymają się restrykcyjnego schematu, co ostatecznie nie jest korzystne dla zdrowia. Z biegiem rozwoju zaburzenia, ludzie jedzą tylko kilka produktów, które uważają za właściwe dla nich.
Przyczyny ortoreksji – moda na zdrowe odżywianie, obawa przed szkodliwością produktów spożywczych
Każde zaburzenie jedzenia i postrzegania własnego ciała ma swe źródło w psychice. Na schorzenia szczególnie są narażone osoby dążące do perfekcji i nadmiernie skoncentrowane na sobie. Ostatnimi czasy niezwykle popularny jest też zdrowy tryb życia. Moda na rozsądne odżywianie jest opisywana przez pisma kobiece oraz stosowana przez większość gwiazd show biznesu. Wiele gwiazd chwali się swoim osobistym kucharzem, który gotuje im specjalnie przyrządzone posiłki. Z drugiej strony w mediach ciągle słychać o szkodliwości wielu produktów spożywczych znajdujących się w sklepach. Odkrywa się, że w mięsie znajdują się hormony i antybiotyki. Z kolei warzywa są pryskane szkodliwymi preparatami na usuwanie chwastów. Produkty przetworzone natomiast zawierają barwniki i konserwanty. Wszystkie te informacje wywołują panikę u osoby chcącej żyć zdrowo i bezpiecznie. W związku z tym ludzie znacznie ograniczają swoją dietę z obawy przed kolejnymi truciznami.
Ortoreksja – objawy: osłabienie organizmu, obniżenie nastroju, utrata uczucia głodu
Ortoreksja zaczyna się od odstawienia szkodliwych produktów, takich jak cukry lub tłuste mięsa. Z biegiem czasu jednak do składników uważanych za szkodliwe trafia większość dostępnych potraw. Osoba z tym zaburzeniem dba też o regularny i bardzo intensywny trening fizyczny, który często jest wysiłkiem ponad jej siły. Ludzie cierpiący na ortoreksję tracą możliwość odczuwania głodu. Taki styl życia prowadzi do znacznego niedoboru witamin i minerałów. W miarę rozwoju zaburzenia osoba cierpi na zawroty głowy, problemy z pamięcią i koncentracją. Dodatkowo odczuwa się bóle brzucha, huśtawkę nastrojów, anemię oraz osłabienie całego organizmu. Gdy kobiety prowadzą tak restrykcyjny tryb życia przez ponad pół roku, istnieje duża szansa, że ustanie im krwawienie miesiączkowe. Jest to skutkiem niewłaściwej regulacji hormonalnej, a w szczególności estrogenów, które odpowiadają za cykl menstruacyjny. Huśtawka nastrojów z biegiem czasu może przerodzić się w stany depresyjne, które mogą nawet skutkować tendencjami samobójczymi.
Zobacz także: Anoreksja i bulimia. Czym się różnią, jak je rozpoznać? Konsekwencje chorób
Ortoreksja – test na obecność zaburzenia
W związku z chemią dodawaną do większości produktów spożywczych, ludzie zaczynają być coraz bardziej świadomi zagrożeń, jakie powoduje nieświadome jedzenie. Warto jednak zdać sobie sprawę, czy nowy styl odżywiania nie nabiera patologicznych wymiarów i czy nie jest równie szkodliwy. W tym celu powstał test, który określa, czy racjonalne żywienie nie przerodziło się w chorobę. Jeśli odpowie się twierdząco na minimum 4 pytania to znak, że warto udać się do specjalisty.
- Czy żałujesz, że nie możesz jeść pewnych potraw?
- Czy czujesz, że zajmowanie się jedzeniem trwa znacznie dłużej, niż tego oczekujesz?
- Czy sprawia Ci problem jedzenie potraw przyrządzonych przez kogoś innego?
- Czy myślisz nad skutkami ubocznymi potraw więcej niż powinnaś?
- Czy dieta jest dla Ciebie ważniejsza niż inne obowiązki?
- Czy czujesz poczucie winy po zjedzeniu produktów, których nie powinnaś?
- Czy masz kontrolę nad jedzeniem według swoich zasad?
- Czy czujesz, że każdy kto nie je w taki sposób, jak Ty znacznie sobie szkodzi?
- Czy Twoje zainteresowania obracają się głównie wokół jedzenia?
- Czy Twój styl żywienia sprawił, że czujesz się bardziej samotna?
Zobacz filmy: Na czym polega ortoreksja, anoreksja, bulimia
Leczenie ortoreksji – psycholog, interwencja żywieniowa
W przypadku widocznych problemów na tle psychicznym i somatycznym związanych z ortoreksją należy niezwłocznie zgłosić się na kompleksową pomoc. Przydatne będą wizyty u psychologa lub psychoterapeuty, który znajdzie przyczynę zaburzenia i uświadomi klientowi szkodliwość takiego trybu życia. Znacznie korzyści na tym polu odnoszą terapeuci zorientowani na nurt poznawczo-behawioralny. Często niezbędna jest też interwencja żywieniowa, która polega na dostosowaniu zbilansowanej diety przez wykwalifikowanego dietetyka do potrzeb organizmu klienta. Osoba z ortoreksją musi też być dyscyplinowana przez terapeutę do stopniowej zmiany stylu żywienia.
Zobacz także: Zaburzenia odżywiania – występowanie u dzieci. Jak wykonywać testy i wprowadzać leczenie oraz terapię?
