Wśród ważniejszych wskazań do hemikolektomii lewostronnej lub prawostronnej wyróżnia się raka, który może być zlokalizowany na każdym odcinku jelita grubego. Hemikolektomia należy do rozległych i długotrwałych zabiegów, często kończy się wyłonieniem stomii.
Zobacz także:
Za co odpowiada jelito cienkie? Budowa, choroby jelita cienkiego
Choroby jelit – jakie są ich przyczyny?
Przyczyny powiększonej trzustki u dziecka – diagnostyka
Czym jest hemikolektomia?
Resekcja odcinka przewodu pokarmowego jest zazwyczaj rozległą operacją, przeprowadzaną tylko z konkretnych wskazań. Zabieg polegający na wycięciu prawej lub lewej części jelita grubego nazywany jest hemikolektomią. Wykonuje się go z dostępu klasycznego, otwartego (po przecięciu powłok brzucha w linii pośrodkowej) lub laparoskopowo za pomocą narzędzi i kamery wprowadzonych przez kilka otworów utworzonych na powierzchni skóry. Poszerzona hemikolektomia to operacja, w której oprócz wycięcia lewej lub prawej połowy jelita usuwa się część leżącą poprzecznie, w górnej części brzucha. Najszerszy zakres ma kolektomia, gdy dochodzi do usunięcia całego jelita grubego.
Kilka tygodni przed hemikolektomią pacjent zobowiązany jest wprowadzić dietę bogatą w błonnik oraz stosować płyny oczyszczające jelito. W przewodzie pokarmowym, zwłaszcza na jego końcowym odcinku, znajduje się mnóstwo fizjologicznie występujących bakterii, jednak szkodliwych, gdy przedostaną się do innego obszaru ciała. Z tego względu w dniu przeprowadzania operacji chory przyjmuje antybiotyki.
Podczas hemikolektomii zwykle jednoczasowo przeprowadza się zespolenie przewodu pokarmowego, by zachować jego ciągłość i możliwość oddawania stolca naturalnymi drogami. Czasami wyłania się jednak stomię (sztuczny odbyt), która pozwala na odprowadzanie kału do specjalnego woreczka zlokalizowanego na brzuchu. Operacja trwa kilka godzin, po niej konieczne jest pozostanie w szpitalu przez kilka dni.
Wskazania do wykonania hemikolektomii
Jednym z ważniejszych wskazań do hemikolektomii jest zdiagnozowanie raka jelita grubego. W zależności od położenia guza usuwa się część przewodu pokarmowego. Hemikolektomia prawostronna wskazana jest w przypadku raka zlokalizowanego w okrężnicy zstępującej, natomiast hemikolektomia lewostronna – w okrężnicy wstępującej.
Inne wskazania do wykonania hemikolektomii obejmują choroby łagodne, takie jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego (colitis ulcerosa), chorobę Leśniowskiego-Crohna oraz uchyłkowatość jelita grubego. Zabiegi operacyjne przeprowadza się wtedy, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi rezultatu lub gdy pojawiają się zagrażające zdrowiu lub życiu powikłania. W przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego preferuje się proktokolektomię (wycięcie okrężnicy z odbytnicą) lub wycięcie samej prostnicy. Typ zabiegu dobiera się indywidualnie. Kolektomię całkowitą we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego wykonuje się niezmiernie rzadko, jest ona także postępowaniem z wyboru w toksycznym rozdęciu okrężnicy po nieskutecznej, krótkotrwałej terapii farmakologicznej. W przypadku choroby Leśniowskiego-Crohna proces zapalny może obejmować poszczególne odcinki przewodu pokarmowego. Jeśli dotyczy jelita grubego, w niektórych przypadkach po nieskutecznym leczeniu może być konieczne wykonanie hemikolektomii lewostronnej bądź prawostronnej.
Kwalifikacja do zabiegu poprzedzona jest dokładnymi badaniami obrazowymi – tomografią komputerową (TK) lub rezonansem magnetycznym (RM). W zależności od stanu ogólnego pacjenta hemikolektomię wykonuje się w trybie ostrym lub planowo.
Powikłania hemikolektomii
Hemikolektomia jest rozległą operacją, która wiąże się ze stosunkowo dużym ryzykiem powikłań. Zły stan pacjenta i nieodpowiednie przygotowanie do zabiegu wpływa na pogorszenie rokowań.
Powikłania hemikolektomii prawostronnej i lewostronnej obejmują:
- krwawienie wewnątrzbrzuszne, które może wymagać ponownego otwarcia brzucha i reoperacji,
- nieszczelność zespolenia, która może wiązać się z wyciekiem zawartości jelita do jamy brzusznej i doprowadzić do zapalenia otrzewnej, co wymaga ponownej operacji,
- komplikacje zakrzepowo-zatorowe, skutkujące zakrzepicą żył głębokich kończyn dolnych lub zapaleniem płuc, szczególnie u osób starszych, u których niemożliwe jest uruchomienie zaraz po zabiegu,
- komplikacje związane z gojeniem się rany pooperacyjnej.
W przypadku zaobserwowania jakichkolwiek niepokojących objawów w okresie pooperacyjnym, takich jak gorączka, ból brzucha, wzdęcia, zatrzymanie gazów lub stolca, należy niezwłocznie zgłosić się do ośrodka, w którym była wykonywana operacja.
Jak działają jelita? Dowiesz się tego z filmu:
Bibliografia:
1. Szczeklik A. Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna. Kraków 2018.
2. Garden O. Chirurgia. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2009.
