Forsycja to jeden z najwcześniej zakwitających krzewów – kwiaty pojawiają się, kiedy inne drzewa i krzewy nie posiadają jeszcze liści. Sporządzony z nich napar wykazuje działanie przeciwzapalne, rozkurczowe, uspokajające. Wykorzystać go można do przemywania podrażnionych, przemęczonych oczu. Kwiatów forsycji używa się także w kuchni – stanowią oryginalny dodatek do twarożków, sałatek i kanapek.
Czym jest forsycja?
Forsycja (z łac. Forsythia) to rodzaj krzewów zaliczany do rodziny oliwkowatych. Jego łacińska nazwa rodzajowa upamiętnia Williama Forsythe’a – szkockiego botanika. Gatunek typowy to forsycja zwisła (z łac. Forsythia suspensa). Innymi znanymi gatunkami są m.in.: forsycja pośrednia (z łac. Forsythia × intermedia), europejska (z łac. Forsythia europaea), japońska (z łac. Forsythia japonica) czy zielona (z łac. Forsythia viridissima).
Forsycja jako surowiec zielarski
Surowiec zielarski forsycji stanowią kwiaty, które zbiera się tuż po rozwinięciu lub przy połowicznym otwarciu (kwiecień–maj). Wykorzystać można surowy, ale i suszony surowiec. Proces ten przebiega w temperaturze pokojowej, w zacienionym, przewiewnym miejscu. Kwiaty można także nabyć w sklepie zielarskim i niektórych aptekach. W składzie forsycji na szczególną uwagę zasługują takie substancje jak rutyna, kwercetyna, antocyjany, saponiny trójterpenowe i kwasy fenolowe.
Właściwości i zastosowanie forsycji w lecznictwie
Forsycja wykazuje liczne właściwości prozdrowotne. Stanowi cenne źródło rutyny, przez co wspomaga działanie witaminy C, podnosi ogólną odporność organizmu, uszczelnia i uelastycznia naczynia krwionośne. Wykazuje właściwości antyoksydacyjne, rozkurczowe, uspokajające i przeciwalergiczne. Kwiaty forsycji obniżają poziom glukozy we krwi i wzmagają diurezę. Powstałym z nich naparem można przemywać podrażnione i zmęczone oczy. Ze względu na zawartość kwercetyny kwiat forsycji ma działanie przeciwzapalne, przeciwalergiczne i hamuje uwalnianie histaminy, a przez to odczyny uczuleniowe. Znajdujące się w niej antocyjany sprawiają, że roślina znalazła zastosowanie w kosmetyce. Stabilizuje strukturę włókien kolagenowych i elastyny oraz opóźnia procesy starzenia się skóry. Obecne w forsycji saponiny trójterpenowe nadają jej właściwości wykrztuśne, moczopędne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i antygrzybiczne. Dodatkowo wzmagają wydzielanie śluzu, soku żołądkowego i żółci oraz aktywizują procesy wchłaniania składników pokarmowych z jelit do krwi. Z kolei kwasom fenolowym roślina zawdzięcza działanie przeciwutleniające – zdolność do neutralizowania wolnych rodników, które mogą się przyczynić do rozwoju nowotworów.
Jak przygotować herbatę z forsycji?
Najpowszechniejszym sposobem użycia forsycji jest napar. Do jego przygotowania potrzebne są: 250 ml gorącej wody i 3–4 gałązki forsycji o długości 15 cm. Myje się je i dzieli na 3–4 cm kawałki, wkłada do rondelka, zalewa wodą i wstawia na ogień. Miksturę gotuje się przez 4 minuty, odstawia pod przykryciem na 15 minut i przecedza. Herbatę z forsycji sporządzić można również przez zalanie szklanką wrzątku 2–3 łyżek suszonych kwiatów. Tak powstałą miksturę odstawia się pod przykryciem do zaparzenia na kwadrans.
Wyciąg i nalewka z forsycji
Z forsycji można uzyskać wyciąg wodno-alkoholowy. Przyrządza się w następujący sposób: 10–15 g świeżych kwiatów zwilża się spirytusem, zalewa 2 szklankami wrzątku, odstawia pod przykryciem na 40 minut i przecedza. Możliwa do przygotowania jest też nalewka z forsycji. Zalecana proporcja składników to: 100 g świeżych kwiatów na 0,5 l wysokoprocentowego alkoholu. Kwiaty wkłada się do słoika, zalewa alkoholem i odstawia w ciemne miejsce na 14 dni. Należy przy tym pamiętać o codziennym potrząsaniu miksturą. Po tym czasie nalewkę przecedza się i przelewa do butelek.
Komu poleca się stosowanie forsycji?
W sposób szczególny forsycja wskazana jest dla osób zmagających się z:
- hemoroidami, żylakami kończyn dolnych, krwiakami, zaburzeniami krążenia, nadciśnieniem tętniczym krwi,
- zaćmą, jaskrą, zapaleniem spojówek,
- marskością lub stłuszczeniem wątroby,
- przeziębieniem, grypą, obniżoną odpornością,
- infekcjami o podłożu bakteryjnym lub wirusowym.
Forsycja jako roślina ozdobna
Forsycja to krzew powszechnie spotykany w europejskich i azjatyckich ogrodach przydomowych i botanicznych oraz w parkach, gdzie ze względu na swój atrakcyjny wygląd pełni funkcje ozdobne. Roślina wydaje jasno - lub ciemnożółte kwiaty, które już wczesną wiosną wyrastają bardzo gęsto na niemal całych łodygach. Forsycja sadzona bywa pojedynczo, ale często tworzy się z niej żywopłoty. Roślinę wykorzystuje się także jako kwiat cięty do bukietów. Nie ma specjalnych wymagań co do uprawy. Najlepiej rośnie na stanowisku słonecznym i w żyznej, wilgotnej glebie. W Polsce jest całkowicie mrozoodporna.
Zobacz film: Jak naturalnie wzmocnić odporność?
Bibliografia:
1. J. Marinelli, Wielka Encyklopedia Roślin, Świat Książki, Warszawa 2006.
2. W. Seneta, Drzewa i krzewy liściaste D–H, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996.
3. M. Mynett, M. Tomżyńska, Krzewy i drzewa ozdobne, MULTICO Oficyna Wyd., Warszawa 1999.
