Antocyjany występują w wielu codziennie spożywanych warzywach oraz w ziołach. Warto dbać o to, żeby je sobie codziennie dostarczać, ponieważ okazały się one być skuteczne w profilaktyce wielu chorób.
Co to są antocyjany?
Antocyjany to związki chemiczne występujące w roślinach, między innymi w wielu warzywach i owocach. Antocyjany należą do polifenolowych związków organicznych – flawonoidów, które aktywnie oddziałują na ludzki organizm. Jest to rodzaj barwników, które nadają roślinie kolor od różowego po niebieski, zależnie od pH, w którym występują (w środowisku kwaśnym czerwony, a w zasadowym – fioletowy i niebieski).
Antocyjany znalazły zastosowanie jako barwnik spożywczy i farmaceutyczny, a także w kosmetyce i medycynie.
Antocyjany – rodzaje
Nie wszystkie rodzaje antocyjanów zostały już przebadane. Najważniejsze z nich, które wyróżniono to:
-
aurantynidyna – pomarańczowy barwnik, występuje w kwiatach niecierpka;
-
cyjanidyna – czerwony barwnik, występuje w głogu, jagodach, hibiskusie, czerwonej kapuście i czerwonej cebuli; wykazuje działanie przeciwnowotworowe i przeciwzapalne, wzmacnia naczynia krwionośne, zapobiega cukrzycy i jest silnie przeciwutleniający, oznaczany jako E163a;
-
delfinidyna – niebieski barwnik, występuje w jagodach, winogronach, żurawinie, malwie i bratkach; o działaniu przeciwutleniającym; jako dodatek do żywności oznaczany nazwą E163b;
-
luteolinidyna – żółte barwniki występujące w sorgu;
-
malwidyna – czerwony i fioletowy barwnik w winogronach, żurawinach, borówkach i pierwiosnkach; wykorzystywany w przemyśle spożywczym jako E163c;
-
pelargonidyna – czerwony barwnik, występuje w malinach, truskawkach, płatkach róż, owocach żurawiny i fasoli; silny przeciwutleniacz; oznaczany jako E163d;
-
tricetynidyna – silny przeciwutleniacz zawarty w czarnej herbacie.
Jakie warzywa i owoce zawierają antocyjany?
Warzywa i owoce są jednym z najbogatszych źródeł antocyjany. Są to między innymi: owoce jagodowe, winogrona, cebula, kapusta i bakłażan. Najwięcej tych substancji znajduje się bezpośrednio pod skórką, dlatego owoce i warzywa warto jeść bez obierania, aby dostarczyć sobie tych wartościowych związków o charakterze przeciwutleniaczy.
Antocyjany – zastosowanie w kosmetyce
Antocyjany są szeroko stosowane w kosmetyce ze względu na swoje wyjątkowe właściwości. Ich niewątpliwymi zaletami są:
- działanie przeciwzapalne,
- zmniejszanie obrzęków,
- delikatne działanie przydatne w pielęgnacji cery wrażliwej i alergicznej,
- wzmacnianie ścian naczyń krwionośnych,
- przyspieszenie syntezy kolagenu,
- pozytywny wpływ na wygląd włosów,
- wzmacnianie paznokci,
- silne właściwości przeciwutleniające.
Z tego względu wiele kosmetyków (kremów, maseczek, balsamów, peelingów) zawiera ekstrakty z roślin zawierających antocyjany.
Dlaczego warto jeść produkty zawierające antocyjany?
Antocyjany mają za zadanie chronić rośliny przed wolnymi rodnikami, pojawiającymi się między innymi pod wpływem promieniowania ultrafioletowego. Ich rola jako przeciwutleniaczy w organizmie człowieka jest nie do przecenienia. Warto spożywać dużo świeżych owoców i warzyw zawierających antocyjany, ponieważ działają one bardzo skutecznie w profilaktyce chorób cywilizacyjnych.
Do pozytywnego działania tych substancji na ludzki organizm można zaliczyć między innymi:
-
dobroczynny wpływ na urodę – wzmacniają włosy i paznokcie, spowalniają procesy starzenia się;
-
zachowanie dobrego wzroku – wzmacniają naczynia włosowate w gałce ocznej i zwiększają produkcję rodopsyny (substancji istotnej dla działania pręcików);
-
działanie przeciwwirusowe – antocyjany wzmacniają odporność organizmu;
-
dobroczynny wpływ na układ krwionośny i sercowy – uszczelniają naczynia krwionośne, obniżają ciśnienie i poziom cholesterolu, zmniejszają ilość płytki miażdżycowej;
-
działanie przeciwnowotworowe – dzięki właściwościom przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym antocyjany działają także przeciwnowotworowo;
- zapobieganie wystąpieniu chorób wątroby oraz cukrzycy.
W przeciwieństwie do wielu substancji organizm człowieka nie jest w stanie wytwarzać antocyjanów ani ich kumulować w organizmie. Z tego powodu, w ramach profilaktyki zdrowotnej, powinny one być codziennie dostarczane w pożywieniu.
Sięgając po antocyjany, warto mieć świadomość, że choć są one potężnym i skutecznym środkiem profilaktycznym w zapobieganiu wielu chorobom, to równocześnie są bardzo bezpieczne. Dotychczas nie odkryto żadnego negatywnego oddziaływania tych substancji na ludzki organizm.
Bibliografia:
1. Henryk Różański, Medycyna dawna i współczesna: Antyoksydanty w ziołach
2. Majewska, M. i Czeczot, H., Flawonoidy w profilaktyce i terapii, “Terapia i leki”, 65 (5), 2009, s. 369–377.
3. Piątkowska, E., Kopeć, A. i Leszczyńska, T., Antocyjany – charakterystyka, występowanie i oddziaływanie na organizm człowieka. “ŻYWNOŚĆ. Nauka, technologia, jakość.” 4 (77), 2011, s. 24–35.
