Legenda głosi, że przed wiekami żółta herbata zarezerwowana była wyłącznie dla cesarskiego dworu i potrzeb niektórych ceremonii religijnych. Niedozwolone było zarówno spożywanie szlachetnego naparu, jak i wywóz suszu poza teren Chin. Z tego względu żółta herbata jest słabo znana w Europie. Obecnie odmiana ta produkowana jest głównie w Chinach i na Tajwanie. Powstaje na podstawie zaginionej receptury, odtworzonej dopiero w latach 80. ubiegłego wieku, więc nie ma pewności, czy współczesne żółte herbaty przypominają te, które pijali chińscy cesarze.
Czytaj też:
- Koronawirus. Zielona herbata blokuje działanie wirusa
- Parzenie herbaty a jej lecznicze właściwości. Dlaczego herbata jest zdrowa?
- Herbata matcha nie tylko dla zdrowia, również dla pięknej skóry
Czym jest żółta herbata?
Żółta herbata (huángchá) wytwarzana jest z tej samej rośliny, co herbata zielona lub czarna – z liści Camellia Sinensis, czyli herbaty chińskiej. Należy do odmian lekko fermentowanych, czyli poddanych jedynie częściowej obróbce, a konkretnie fermentacji nieenzymatycznej. Do produkcji wykorzystywane są zebrane wczesną wiosną najmłodsze pędy rośliny wraz z nierozwiniętymi pączkami. Taki surowiec przez 2–3 dni poddaje się naprzemiennemu ogrzewaniu na słońcu i studzeniu, a następnie fermentacji we własnych sokach, która przypomina nieco proces kiszenia. Technika taka jest skomplikowana i kosztowna, ale dzięki niej zostaje zachowanych większość naturalnych właściwości herbaty.
Właściwości żółtej herbaty
Suszone liście żółtej herbaty mają ciemnozieloną barwę z żółtawym odcieniem po wewnętrznej stronie. Kolor naparu zaś – w zależności od czasu parzenia i gatunku suszu – może być słomkowożółty lub bursztynowy. „Cesarska” herbata wyróżnia się subtelnym, cierpko-słodkim aromatem. Podobny jest smak naparu – ma lekką goryczkę, ale dominuje słodycz, określana niekiedy jako czekoladowa.
Skład żółtej herbaty
W skład żółtej herbaty wchodzą te same związki, które znajdują się w innych rodzajach chińskich herbat – polifenole (głównie katechiny), garbniki (np. tanina), alkaloidy (kofeina, teobromina, teofilina), aminokwasy (teanina), olejki eteryczne oraz nieco witamin i minerałów. W związku z niskim stopniem przetworzenia liści „cesarski” napar obfituje we flawonoidy (czyli związki polifenolowe) o właściwościach antyoksydacyjnych i zawiera relatywnie niedużo teiny (mieszaniny soli kofeiny i kwasów organicznych). W porównaniu z czarną herbatą ma mniejsze właściwości pobudzające, ale dostarcza niezwykle cenne dla zdrowia substancje, które ograniczają szkodliwą aktywność wolnych rodników.
Wpływ żółtej herbaty na ludzki organizm
Jako zasobne źródło związków o działaniu przeciwutleniającym żółta herbata może służyć profilaktyce wielu chorób spowodowanych stresem oksydacyjnym. Regularnie spożywana ogranicza ryzyko wystąpienia nowotworów, miażdżycy, zawałów, udarów, choroby Alzheimera czy Parkinsona. Spowalnia także starzenie się organizmu, a tym samym oddziałuje korzystnie na stan skóry.
Cenne są także właściwości obecnych w żółtej herbacie alkaloidów. Teobromina na przykład wspomaga funkcjonowanie układu krążenia – rozszerza naczynia krwionośne, stymuluje pracę serca. Związek ten ma także właściwości moczopędne, a ponieważ zawarte w żółtej herbacie substancje aktywne mają zdolność wiązania toksyn. Regularne picie „cesarskiego” naparu służy oczyszczaniu organizmu ze szkodliwych produktów przemiany materii.
Picie herbaty sprzyja trawieniu, ale obecne w niej alkaloidy mogą działać drażniąco na żołądek. W żółtej herbacie jest ich niewiele, dlatego po napar bez obaw sięgać mogą osoby cierpiące na niektóre dolegliwości ze strony układu pokarmowego. To samo dotyczy chorych z nadciśnieniem czy zaburzeniami snu. „Cesarski” napar jest zdecydowanie łagodniejszy od odradzanej w takich wypadkach czarnej herbaty.
Mimo że pobudzających alkaloidów jest w żółtej herbacie niewiele, jej regularne picie wpływa korzystnie na samopoczucie – orzeźwia i redukuje zmęczenie. Warto sięgać po aromatyczny napar w okresach zwiększonego wysiłku czy napięcia emocjonalnego.
Dlaczego warto pic herbatę? Dowiesz się tego z filmu:
Parzenie żółtej herbaty
Zalecany sposób parzenia żółtej herbaty podobny jest do tego, który stosuje się przy herbacie zielonej. Standardowa porcja to 2–3 g suszu na 120 ml wody, której temperatura w chwili parzenia nie powinna przekraczać 80°C. Czas zaparzania herbaty zależy od indywidualnych preferencji, choć według tradycji proces ten powinien trwać 3–5 minut. W odróżnieniu od zielonych odmian, żółta herbata zwykle nie nadaje się do kilkukrotnego parzenia.
Gdzie kupić żółtą herbatę?
Żółta herbata jest dość droga i rzadko spotykana. Wynika to ze skomplikowanego procesu jej produkcji oraz ograniczonego czasu zbioru surowca odpowiedniego do jej wytworzenia. W związku z tym trudno znaleźć „cesarską” herbatę na sklepowych półkach. W Polsce najłatwiej jest kupić ją przez Internet. Cena suszu jest zróżnicowana, w zależności od jego jakości – od 30 do 150 zł za 100 g.
Bibliografia:
1. A. Stańczyk, Właściwości zdrowotne wybranych gatunków herbat, [w:] Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, tom XLIII, nr 4, Warszawa 2010.
2. R. Tomczyk, Zapiski o herbacie, Warszawa 2009.
