Atakom paniki ulega około 9 % społeczeństwa. Kobiety chorują dwa razy częściej od mężczyzn.
Czym jest panika?
Atak paniki pojawia się z zaskoczenia i nie można go przewidzieć. W tym stanie człowiek boi się o swoje życie, co objawia się też zaburzeniami fizjologicznymi, takimi jak migreny lub bóle brzucha. Ludzie w trakcie ataku czują się bardzo chorzy, a nawet odczuwają lęk przed śmiercią. Mają wrażenie, że oddzielają się od własnego ciała i tracą panowanie nad sobą. Stan ten trwa od kilku minut do godziny. Panice często towarzyszą zaburzenia lękowe oraz nerwica społeczna.
Zobacz także: Nerwica lękowa - przyczyny, objawy somatyczne i psychiczne, leczenie
Panika - przyczyny emocjonalne i środowiskowe
Ataki paniki pojawiają się przede wszystkim z przyczyn emocjonalnych i środowiskowych. Mogą one dotyczyć traumatycznych wydarzeń z życia lub zadań życiowych, z którymi człowiek sobie nie radzi. Najczęściej dotykają następujących sfer życia:
- bliskie relacje z innymi (np. ślub, rozwód, nieszczęśliwe małżeństwo, romans, choroba lub śmierć członka rodziny),
- dzieci (np. narodziny potomka, śmierć dziecka, syndrom opuszczonego gniazda),
- krewni i znajomi (np. utrata przyjaciela, konieczność opiekowania się niepełnosprawnym, przeprowadzka bliskiego znajomego do innego miasta),
- dom (np. przeprowadzka do innego miasta lub kraju, utrata domu w wyniku klęski żywiołowej),
- praca (np. stres w pracy, zwolnienie lub przejście na emeryturę),
- zdrowie (np. choroba, operacja, poronienie, menopauza),
- studia i szkoła (np. początek studiów, egzaminy, brak porozumienia z nauczycielami),
- finanse (np. brak pieniędzy, kredyt, obniżenie zarobków, utrata mienia),
- naruszenie prawa (np. bycie ofiarą kradzieży, napadu, gwałtu, popełnienie wykroczenia, udział w bójce).
Napad paniki - jak sobie pomóc? Odpowiedź znajdziesz w naszym filmie
Amerykański psycholog Roger Baker, który pomaga osobom dotkniętym atakami paniki uważa, że w wielu przypadkach można samemu dojść do czynników powstawania lęku. Radzi on przejść program określenia źródłowych przyczyn paniki:
- stworzyć listę możliwych przyczyn pierwszej paniki (zastanowić się, co mogło wpłynąć na pojawienie się strachu),
- poszerzać spis o kolejne epizody lęku,
- określić swój stosunek do wydarzeń z listy (jakie emocje się pojawiają w związku z tymi możliwymi przyczynami),
- podzielić się swoimi odkryciami z drugą osobą i przeanalizować je,
- przeformułować listę od najważniejszych do najmniej istotnych napadów paniki,
- zastanowić się i zaplanować co można zrobić, aby zmienić coś na lepsze i wyeliminować przyczyny paniki,
- działać.
Tworząc listę możliwości, należy pamiętać, że przyczyny paniki mogą czasowo nie być związane z lękiem (ataki pojawiają się po dłuższym czasie po wydarzeniu). Wszystko może mięć związek ze strachem, nawet jeśli wydaje się coś mało istotne. Należy podążać za własną intuicją.
Taki program może być kluczem do poradzenia sobie z atakami paniki, ponieważ sam proces uświadamiania sobie przyczyn może być leczący i może ograniczyć pojawiające się napady strachu.
Leczenie paniki i radzenie sobie
Ataki paniki są zaburzeniem bardzo przeszkadzającym w życiu. Mogą one pojawiać się w wielu codziennych sytuacjach. Panice często towarzyszą bóle fizyczne, dlatego najczęściej pierwszą osobą, u której szuka się pomocy, jest lekarz pierwszego kontaktu. Jednakże przyczyny lęku tkwią w psychice, dlatego aby sobie z nimi poradzić warto udać się do specjalistów z zakresu zdrowia psychicznego - psychologa i psychoterapeuty.
Szczególnie pomocna może być w tym przypadku terapia psychodynamiczna lub poznawczo-behawioralna. Istnieją też szkoły psychoterapii integratywnej, których terapeuci poszukują rozwiązań dla danej osoby z różnych nurtów psychologicznych. Na pierwszej wizycie u takiego specjalisty zawsze odbywa się konsultacja, po której terapeuta określi, czy jest to odpowiedni nurt.
W niektórych przypadkach zdarza się, że ataki paniki będą tak silne, że trzeba będzie korzystać z farmakoterapii. Istnieją leki przeciwlękowe i antydepresanty, które mogą wspomóc walkę z paniką. Należy pamiętać, że leki może przepisać tylko lekarz psychiatra.
Zobacz także: Jak leczyć stany lękowe - objawy, rodzaje i przyczyny zaburzenia
Praca nad atakami paniki polega głównie na uświadamianiu sobie przyczyn oraz objawów lęku. Osoby cierpiące na napady strachu często nie wiedzą, że towarzyszące im objawy fizyczne, np. kołatanie serca, duszności, bóle w klatce piersiowej, są jedynie wytworem lęku i nie stanie im się realna krzywda podczas napadu.
Te objawy wytwarza psychika człowieka. Specjalista wytłumaczy takie reakcje i poszuka sposobów na doraźne poradzenie sobie z nimi. Faktyczna praca polega jednak na wyszukaniu przyczyn ataków i przepracowaniu tej sfery psychiki pacjenta, która jest dla niego kłopotliwa.
