Objawy alkoholowego zapalenia wątroby zwykle ujawniają się po wielu latach nadużywania alkoholu i rozpoczynają manifestację od nagłej żółtaczki w towarzystwie gorączki. Kompleksowa rehabilitacja choroby pozwala złagodzić jej przebieg, a nawet cofnąć zniszczenia w wątrobie. Proces terapeutyczny to wielowymiarowe postępowanie, uwzględniające psychoterapię, farmakoterapię i leczenie żywieniowe.
Przeczytaj też: Psychoza alkoholowa – postacie, objawy, leczenie
Alkoholowe zapalenie wątroby
Alkoholowe zapalenie wątroby to przewlekła choroba somatyczna, charakteryzująca się zmianami martwiczo-zapalnymi wątroby, wynikająca z długotrwałego spożywania etanolu (średnio około 100 g na dobę). Schorzenie wywołuje wiele miejscowych i ogólnoustrojowych dolegliwości wskutek toksycznego działania alkoholu na miąższ wątroby, który ulega stopniowej destrukcji i zatraca pierwotne funkcje: syntezowania i metabolizowania związków organicznych i chemicznych, wytwarzania i wydzielania enzymów, magazynowania i przetwarzania mikroelementów, detoksykacji i filtracji niebezpiecznych substancji czy termoregulacji ustroju. Objawy alkoholowego zapalenia wątroby ujawniają się zwykle pomiędzy 40. a 60. rokiem życia bez względu na płeć. Choroba manifestuje się w pierwszej kolejności niespodziewanym zażółceniem skóry i gorączką. Bezwzględna abstynencja sprzyja wycofaniu się objawów i regeneracji wątroby, choć leczenie choroby uwzględnia wiele dodatkowych metod terapeutycznych.
Alkoholowe zapalenie wątroby – objawy kliniczne
W zależności od zaawansowania zniszczeń wątroby, objawy alkoholowego zapalenia manifestują się w różnorodny sposób. Uszkodzenia narządu postępują w utajeniu, ze stopniowym narastaniem symptomów. W przebiegu alkoholowego zapalenia najczęściej obserwuje się nagłe wystąpienie żółtaczki i gorączkę. Dodatkowo rozwija się wodobrzusze oraz osłabienie proksymalnych grup mięśni. Ponadto objawy alkoholowego zapalenia wątroby to:
- utrata energii witalnej i apetytu;
- nudności, bóle brzucha;
- tachykardia (zaburzenia rytmu serca);
- powiększona i tkliwa wątroba;
- zmiany dermatologiczne, m.in. tzw. pajączki naczyniowe i rumienie dłoniowe.
Przewlekle utrzymujące się alkoholowe zapalenie wątroby może prowadzić do encefalopatii wątrobowej, czyli zespołu neurologicznego, polegającego na zaburzeniu centralnego systemu nerwowego w efekcie toksycznego działania alkoholu na miąższ wątroby. Postępująca choroba sprzyja podatności na infekcje i postępowaniu powikłań, prowadząc do niewydolności narządu i pojawienia się dodatkowych zespołów chorobowych.
Alkoholowe zapalenie wątroby – objawy histopatologiczne
Alkoholowe zapalenie wątroby można rozpoznać za pomocą badań histopatologicznych, polegających na pobraniu materiału tkankowego od pacjenta i ocenie jego charakteru pod mikroskopem. Uszkodzenia wątroby tego typu diagnozuje się na podstawie widocznych komórek martwicy oraz powiększonych, obrzękniętych i często obciążonych tłuszczem hepatocytów, czyli podstawowych struktur miąższu narządu. Ponadto histopatologiczne objawy alkoholowego zapalenia wątroby uwzględniają liczne ciałka Mallory’ego, czyli skupiska włókien keratynowych i innych białek w strukturze wątroby, występujących tylko po spożyciu alkoholu. Dodatkowo obserwuje się patologiczne nacieki i zjawisko proliferacji, oznaczające silne i szybkie rozrastanie się drobnych przewodów żółciowych.
Leczenie i terapia
Leczenie alkoholowego zapalenia wątroby rozpoczyna się od całkowitej abstynencji, choć rzadko powoduje ona ustąpienie zmian histologicznych. Na tym etapie należy spodziewać się dodatkowych obciążeń, jak delirium tremens (tzw. biała gorączka, czyli stan zaburzenia świadomości w towarzystwie urojeń i omamów oraz zaburzeń wegetatywnych na skutek odstawienia alkoholu). Wówczas należy zapewnić choremu opiekę psychoterapeutyczną, ułatwiającą ustąpienie efektów odstawienia. Leczenie alkoholowego zapalenia wątroby przewiduje także:
- terapię uzależnienia od alkoholu;
- uzupełnianie niedoborów żywieniowych z zastosowaniem wysokobiałkowej diety, bogatej w witaminy B1, B6, A, E, D oraz kwas foliowy i mikroelementy, takie jak selen i cynk. Suplementacja ustroju powinna także wyrównywać ubytki wodno-elektrolitowe;
- farmakoterapię z zastosowaniem kortykosteroidów i kolchicyny o działaniu przeciwzapalnym, pentoksyfiliny zwiększającej przepływ krwi przez naczynia, propylotiouracylu pobudzającego rozpad tłuszczów oraz wspomagającego wchłanianie glukozy z przewodu pokarmowego i zużywanie jej przez komórki.
Rokowania w alkoholowym zapaleniu wątroby we wczesnych fazach choroby są pomyślne, pod warunkiem całkowitej abstynencji i rzetelnej terapii. Postępująca toksykacja organizmu sprzyja ciężkim powikłaniom zdrowotnym, nieodwracalnym zmianom strukturalnym wątroby i obniża szansę na poprawę kondycji.
Bibliografia:
- Alkoholowe zapalenie wątroby, „Medycyna po Dyplomie”, vol. 19, nr 2, 2010;
- Alkoholowa choroba wątroby w praktyce lekarskiej, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, t. 17, nr 3, 2011;
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne t. 1, Medycyna Praktyczna, Kraków 2005.
Zobacz, jak wątroba radzi sobie z alkoholem i dlaczego wątroba jest ważna dla organizmu.
