Psychoza alkoholowa pojawia się w różnych postaciach u osób, które przez dłuższy czas były narażone na toksyczne działanie etanolu. Wystąpienie zaburzeń psychicznych może być związane z trwającym właśnie ciągiem lub dłuższą przerwą w spożyciu alkoholu.
Psychoza alkoholowa – co to jest?
Psychoza alkoholowa to zaburzenia psychiczne, które pojawiają się u alkoholików w zaawansowanej fazie choroby. Charakterystyczną cechą jest pojawianie się omamów (fałszywych wrażeń zmysłowych), urojeń (zaburzeń oceny rzeczywistych zdarzeń) lub konfabulacji (tworzenia fikcyjnych wspomnień, relacji itp.). W niektórych postaciach psychozy pojawiają się zaburzenia pamięci lub zachowania agresywne (w odniesieniu do innych lub do samego siebie).
Przyczyny psychozy alkoholowej
Za podstawową przyczynę psychozy alkoholowej uważa się zaburzenie równowagi neuroprzekaźników w ośrodkowym układzie nerwowym. Ich nieprawidłowe proporcje, które mogą się dodatkowo zmieniać po dostarczeniu większych niż zwykle dawek alkoholu lub po nagłym jego odstawieniu, stają się powodem zaburzeń psychicznych, w niektórych przypadkach połączonych również z objawami somatycznymi. W części badań podkreśla się, że czynnikami sprzyjającymi powstaniu psychozy alkoholowej są zaniki tkanki mózgowej (głównie korowej) pod wpływem działania alkoholu oraz niedożywienia i awitaminozy, które często towarzyszą nałogowi.
Jak nadmiar alkoholu wpływa na nasze zdrowie? Dowiesz się tego z naszego filmu:
Główne postacie psychozy alkoholowej
Głównymi, definiowanymi przez specjalistów, postaciami psychozy alkoholowej są:
- ostra psychoza alkoholowa,
- delirium tremens (inaczej – majaczenie drżenne, biała gorączka) – nasilona postać psychozy z występującymi dodatkowo ciężkimi objawami somatycznymi i zaburzeniami świadomości,
- halucynoza alkoholowa (najczęściej nazywana schizofrenią alkoholową),
- zespół Otella (paranoja alkoholowa, paranoja zazdrości),
- psychoza Korsakowa.
Psychoza alkoholowa – objawy
Objawy psychozy alkoholowej i czas jej trwania zależne są od postaci zaburzeń psychicznych. Ostra psychoza alkoholowa i delirium tremens utrzymują się zwykle przez kilka dni, natomiast pozostałe zespoły mają charakter przewlekły i tylko w niewielkim stopniu poddają się leczeniu.
W związku z podobieństwem objawów i przebiegu klinicznego do schizofrenii, psychozy alkoholowe określa się czasem mianem „schizofrenia alkoholowa”. Nie jest to jednak nazwa ściśle odpowiadająca naturze schorzenia.
Podstawowymi objawami ostrej psychozy alkoholowej, majaczenia drżennego i halucynozy są omamy. Mają one głównie postać słuchową, choć w delirium tremens mogą pojawiać się też omamy wzrokowe. Słyszane przez chorego głosy mogą krytykować go, obrażać, zmuszać do nieuzasadnionych, niekiedy agresywnych działań. Innymi symptomami są lęki, poczucie zagrożenia i osaczenia. Chory jest nawet zdolny do samookaleczenia lub usiłowania samobójstwa.
W przypadku delirium tremens do zaburzeń psychicznych dołączają objawy wegetatywne: bezsenność, gorączka, drżenia, arytmie serca, pocenie się. W ciężkich przypadkach mogą pojawić się również uogólnione napady drgawek toniczno-klonicznych i zaburzenia świadomości.
Charakterystyczną cechą halucynozy alkoholowej jest jej występowanie niezależnie od tego, czy chory spożywa alkohol, czy nie. Zespół ten utrzymuje się przez długi czas, niekiedy trwa nieprzerwanie przez wiele miesięcy, jednak natężenie objawów jest zwykle mniejsze niż w trakcie ostrej psychozy alkoholowej.
Psychoza alkoholowa w postaci zespołu Otella charakteryzuje się występowaniem urojeń dotyczących partnera alkoholika. Choremu (najczęściej mężczyźnie) wydaje się, że jest zdradzany, oszukiwany, że żona spiskuje przeciw niemu ze swoimi kochankami i chce go opuścić. Dochodzi więc do scen zazdrości, prób wymuszania przyznania się do niewierności, a nawet aktów agresji.
W psychozie Korsakowa chory ma przede wszystkim zaburzenia pamięci. Pojawiające się problemy z zapamiętywaniem stają się przyczyną spadku zdolności do zaspokajania swoich podstawowych potrzeb, a luki pamięciowe są uzupełniane zmyślonymi przez chorego zdarzeniami (konfabulacjami).
Leczenie psychozy alkoholowej
Podstawą leczenia psychozy alkoholowej jest, niezależnie od jej postaci, trwałe odstawienie alkoholu. Dzięki temu leczenie farmakologiczne może być bardziej efektywne, a w niektórych przypadkach zaburzenia równowagi neuroprzekaźników w mózgu mogą się przynajmniej częściowo cofać. Leki stosowane w ostrych psychozach alkoholowych to przede wszystkim znoszące objawy wytwórcze neuroleptyki. W zależności od sytuacji podaje się je tylko do czasu ustąpienia zaburzeń psychicznych albo przewlekle.
W stanach połączonych z objawami wegetatywnymi, pobudzeniem czy drgawkami (głównie delirium) stosuje się też doraźnie leki uspokajające z grupy benzodiazepin. Terapia ciężkich objawów somatycznych, takich jak np. zaburzenia rytmu serca, odbywa się zgodnie z przyjętymi dla danej sytuacji schematami leczenia.
Podstawą stabilizacji stanu chorego i profilaktyki kolejnych epizodów psychozy alkoholowej jest podjęcie terapii, która skłoni osobę uzależnioną do trwałego i konsekwentnego zaprzestania picia alkoholu. Najpopularniejszą i najbardziej skuteczną metodą jest udział w grupach Anonimowych Alkoholików i wsparcie ze strony lekarzy – specjalistów w dziedzinie uzależnień.
