Tachykardia to przyspieszenie akcji serca, które nie zawsze musi być objawem choroby. Nazywa się tak również stan wzmożonej pobudliwości w trakcie wysiłku fizycznego czy przeżywania silnych emocji - tachykardia zatokowa.
Co to jest tachykardia?
Tachykardia jest rodzajem zaburzenia rytmu serca, w którym serce wykonuje ponad 100 uderzeń na minutę (wartość ta może wynosić nawet ponad 250 u/min.) Prawidłowa praca serca to 55-100 uderzeń w ciągu 60 sekund. W momencie zauważenia nieprawidłowości w szybkości pracy serca konieczna jest niezwłoczna wizyta u lekarza, najlepiej kardiologa.
Rodzaje i przyczyny tachykardii
Tachykardia często występuje wraz z takimi objawami lub schorzeniami, jak:
- bezsenność,
- odwodnienie,
- zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej,
- gorączka,
- niedokrwistość (anemia),
- zatrucie pokarmowe,
- udar cieplny,
- wstrząs anafilaktyczny,
- niedocukrzenie - hipoglikemia,
- nadczynność tarczycy,
- choroba wieńcowa,
- stres,
- proces starzenia,
- przerost mięśnia sercowego,
- wady strukturalne serca,
- przebyty zawał (blizny pozawałowe),
- hipotonia (nadciśnienie tętnicze)
- niewydolność układu krążenia,
- nagły zgon sercowy.
Występowaniu tachykardii sprzyjają: nadużywanie alkoholu i innych substancji psychoaktywnych, nadmiar kofeiny, palenie tytoniu oraz nadmierna nerwowość.
Wyróżnia się kilka rodzajów tachykardii:
- tachykardię zatokową - wywołaną przyczynami fizjologicznymi (np. wysiłek fizyczny),
- tachykardię nadkomorową (częstoskurcz nadkomorowy) ,
- tachykardie komorową (częstoskurcz komorowy).
W przypadku, gdy tachykardii towarzyszy niemiarowa praca serca, mówimy o występowaniu tachyarytmii, wśród których najważniejsze znaczenie kliniczne mają: migotanie i trzepotanie przedsionków (tachyarytmie nadkomorowe) czy migotanie komór (tachyarytmia komorowa).
Tachykardia serca - objawy
Najczęściej częstoskurcz nie manifestuje się żadnymi charakterystycznymi symptomami, a przyspieszone bicie serca jest bardzo słabo wyczuwalne. Istnieje jednak grupa objawów, które są obserwowane w przebiegu tachykardii. Należą do nich:
- uczucie kołatania serca,
- szybkie i mocne bicie serca,
- duszności i problemy z zaczerpnięciem głębokiego oddechu,
- zawroty głowy,
- osłabienie,
- omdlenia,
- słaby i tępy ból za mostkiem,
- poczucie niepokoju,
- wzmożona potliwość.
Tachyartytmia, czyli tachykardia z zaburzeniem rytmu serca, dodatkowo może powodować omdlenia i utratę przytomności, a w skrajnych przypadkach (np. migotania komór) nawet nagły zgon sercowy.
Diagnostyka tachykardii serca
Objawy tachykardii są bardzo zróżnicowane, dlatego na ich podstawie trudno postawić diagnozę. Konieczne jest wykonanie badania EKG lub badania EKG Holtera. Rozpoznanie przyczyny przyspieszonej akcji serca pomaga ustalić plan leczenia, które spowoduje całkowite ustąpienie lub złagodzenie dolegliwości oraz pozwoli uniknąć w przyszłości groźnych powikłań.
W przypadku diagnozowania trudnych do wychwycenia w zapisie EKG tachyarytmii stosuje się ILR, czyli wszczepialne pętlowe rejestratory. Dzięki temu możliwy jest zapis pracy serca z kilku miesięcy. Kolejną metodą diagnostyczną w tachykardii jest EPS - badanie elektrofizjologiczne, w którym przy użyciu impulsów elektrycznych próbuje się wywołać epizod częstoskurczu.
Natychmiastowej konsultacji lekarskiej wymaga epizod przyspieszonej akcji serca trwający ponad 5 minut i pojawiające się bez uchwytnej przyczyny (stres, wysiłek fizyczny) lub te którym towarzyszy uczucie duszności i ból w klatce piersiowej.
Leczenie częstoskurczu serca
Leczenie tachykardii to najczęściej terapia farmakologiczna. Leki stosowane w tachykardii oraz tachyarytmii to preparaty uzupełniające poziom potasu, wapnia i magnezu, leków przeciwzakrzepowych orazleki z grupy beta-blokerów.
Leczenie zabiegowe polega na stosowaniu impulsów elektrycznych w celu przywrócenia prawidłowego rytmu serca (w tachyarytmiach), ablacji (wypalenie) komórek odpowiedzialnych za tachykardię oraz wszczepienie stymulatora serca. Osobom ze zdiagnozowaną tachyarytmią komorową wszczepia się kardiowerter-defibrylator, który wychwytuje nieprawidłowości pracy serca i przywraca mu naturalny rytm impulsem elektrycznym. Tego rodzaju urządzenie stanowi ochronę przed nagłym zgonem sercowym, np. w wyniku migotania przedsionków.
Powikłania tachykardii serca
Jednym z najgroźniejszych powikłań tachykardii jest rodzaj tachyarytmii komorowej - migotanie komór. Gdy dojdzie do utraty przytomności i oddechu, w razie niepodjęcia resuscytacji krążeniowo-oddechowej, zgon następuje w ciągu 3-4 minut. Do innych konsekwencji nieleczonego lub niewłaściwie zdiagnozowanego częstoskurczu serca zalicza się niewydolność krążenia i zawał.
