Główną rolą węglowodanów w organizmie jest dostarczanie energii.
Glukoza jest niezbędna na przykład dla prawidłowej pracy mózgu. Węglowodanem jest także błonnik, cukier nieprzyswajalny, który wspomaga usuwanie toksyn z organizmu i wspiera pracę układu pokarmowego. Ze względu na rolę węglowodanów ich niedobór jest silnie szkodliwy.
Zobacz też: Śpiączka cukrzycowa
Objawy hipoglikemii - reakcja organizmu na niedocukrzenie
Objawy niedocukrzenia organizmu można podzielić na wczesne i te, które występują w ciężkiej hipoglikemii. Niezależnie od pośredniej przyczyny hipoglikemii na skutek obniżenia poziomu cukru we krwi do wartości mniejszej niż 70 miligramów na decylitr osoba z niedocukrzeniem może zapaść w śpiączkę, a nawet umrzeć. Objawy hipoglikemii to:
- niepokój, nerwowość, splątanie, zaburzenia koncentracji,
- osłabienie,
- silny głód,
- drżenie i napięcie mięśni,
- rozszerzenie źrenic,
- oblanie się potem,
- przyspieszenie akcji serca,
- zaburzenia koordynacji ruchowej,
- drgawki,
- podwójne widzenie,
- śpiączka,
- zaburzenia oddechu i krążenia, a w konsekwencji śmierć.
Jest duża szansa, że wszystkie symptomy wystąpią u osoby, u której poziom cukru we krwi obniży się do 40 miligramów na decylitr.
Możliwa jest też hipoglikemia u noworodka. W takim przypadku dziecko może mieć zaburzenia oddychania, dreszcze, może szybko tracić ciepłotę ciała, być rozdrażnione i niechętne do jedzenia. Inne objawy niedocukrzenia u noworodków to: wymioty, niemrawość ruchów i bladość skóry.
U noworodków niedocukrzenie organizmu do kilku dni po porodzie nie jest powodem do niepokoju. Natomiast hipoglikemia u dzieci starszych wymaga dalszej diagnostyki.
Przyczyny niedocukrzenia i jego rodzaje
Hipoglikemia to zbyt duży spadek poziomu cukru we krwi - poniżej 70 mg/dl. Najczęściej niedocukrzenie spotyka diabetyków, czyli osoby cierpiące na cukrzycę ze względu na ryzyko przedawkowania leków przeciwcukrzycowych.
Bardziej narażeni są chorzy na cukrzycę typu 1, jeśli nie korzystają z pomp insulinowych, a sami regulują ilość wprowadzanej do organizmu insuliny.
U chorych na cukrzycę bez względu na typ choroby hipoglikemia może być skutkiem głodzenia się lub niewystarczającego odżywiania. Inne częste przyczyny hipoglikemii to przedawkowanie insuliny, spożycie alkoholu czy nawet wzmożony wysiłek fizyczny. We wczesnym stadium cukrzycy typu 2 niedocukrzenie może występować również po posiłkach, gdy organizm nie jest w stanie wytworzyć adekwatnej ilości insuliny i produkuje jej zbyt wiele - to tzw. hipoglikemia poposiłkowa lub reaktywna. Dzieje się tak szczególnie wtedy, gdy posiłki są bogate w cukry i ubogie w tłuszcze.
Z hipoglikemią po posiłkach, czyli hipoglikemią reaktywną, borykają się nie tylko diabetycy, ale też osoby po operacji zmniejszenia żołądka albo nietolerujące fruktozy czy nadwrażliwe na leucynę, czyli aminokwas niewytwarzany przez ludzki organizm. Przyczyny hipoglikemii reaktywnej nie zawsze są znane, wiadomo jedynie, że bezpośrednio odpowiada za nią nadmiar insuliny w organizmie.
Z kolei gdy hipoglikemia występuje na czczo, może sugerować guza trzustki, niewydolność wątroby lub kory nadnerczy.
Hipoglikemia w ciąży jest niebezpieczna zarówno dla matki, jak i dla płodu. Ciężarna odczuwa objawy niedocukrzenia, a płód narażony jest na wystąpienie u niego wad, np. małogłowia czy zbyt małej masy ciała w stosunku do wieku.
Leczenie hipoglikemii i dieta zapobiegająca niedocukrzeniu
Lekka hipoglikemia to taka, gdy osoba z niedocukrzeniem jest przytomna i świadoma swojego stanu. W takim przypadku należy podnieść poziom cukru we krwi:
- przyjmując glukozę bądź pijąc słodki napój - pomoże on w kilka czy kilkanaście minut zwiększyć poziom glukozy w organizmie do bezpiecznego poziomu,
- spożywając posiłek o dużej zawartości cukrów złożonych, które zapobiegną ponownej hipoglikemii w krótkim czasie po pierwszej.
Ciężkie niedocukrzenie organizmu wymaga natychmiastowej interwencji. Leczenie hipoglikemii ciężkiej, w której z chorym trudno nawiązać kontakt lub doszło do utraty przytomności, polega na:
- wstrzyknięciu glukagonu domięśniowo - ciężka hipoglikemia dotyka najczęściej osób z cukrzycą typu 1, chorzy zwykle mają przy sobie specjalny "długopis" z odpowiednią dawką glukagonu na wypadek niedocukrzenia,
- ułożeniu osoby nieprzytomnej w pozycji bocznej ustalonej i wezwaniu pogotowia.
Leczenie hipoglikemii reaktywnej, czyli występującej po posiłkach, opiera się na stosowaniu diety ograniczającej nagłe zmiany poziomu cukru w organizmie. U osób zagrożonych hipoglikemią dieta powinna ograniczać lub wykluczać cukry proste, których źródłami są:
- cukier,
- słodzone napoje,
- słodycze,
- białe pieczywo,
- przetwory mleczne dostępne w sklepach.
Powinno się unikać także produktów, w tym owoców i warzyw, o wysokim indeksie glikemicznym.
Wysoki indeks glikemiczny oznacza, że po spożyciu danego produktu poziom cukru we krwi gwałtownie rośnie. U osób chcących uniknąć hipoglikemii reaktywnej dieta powinna być zbilansowana, a godziny posiłków ustalone tak, by unikać wygłodzenia. Zatem posiłki należy jeść powoli i regularnie co około 4 godziny.
Zobacz też: Dieta cukrzycowa
