Grelina i leptyna to bardzo ważne hormony odgrywające rolę w metabolizmie węglowodanów i lipidów. Pierwszy określany jest mianem hormonu głodu, drugi hormonem sytości. Jak więc można się domyślić, zaburzenia ich wydzielania mają istotny wpływ na proces odchudzania czy rozwoju otyłości.
Grelina – charakterystyka hormonu głodu
Grelina jest hormonem produkowanym przede wszystkim przez komórki okładzinowe żołądka. Częściowo również obserwuje się minimalne wydzielanie tego hormonu w przysadce mózgowej, podwzgórzu, a także w wielu narządach. Na jej wydzielanie wpływają stan odżywienia, rodzaj stosowanej diety, styl życia, poziom glukozy we krwi, a także stopień pobudzenia przywspółczulnego układu nerwowego.
Czy otyłość to choroba? Zobacz nasz film i poznaj opinię eksperta
Grelina wydzielana jest w określonym rytmie dobowym. Przede wszystkim w godzinach nocnych, między 22 a 4. Poziom tego hormonu wzrasta również przed posiłkiem i w okresach głodówki. Dlatego też niskie stężenia obserwowane są u osób odchudzających się, chorujących na anoreksję, bulimię, ciężkie choroby wyniszczające organizm. Najniższe stężenia występują od godziny do dwóch godzin po posiłku. Poziom greliny spada przede wszystkim w odpowiedzi na spożycie posiłku bogatego w węglowodany, a w mniejszym stopniu na białka i tłuszcze.
Stężenie greliny zależy od poziomu glukozy i insuliny we krwi, a także od aktywności fizycznej. Okazuje się, że osoby aktywne i ćwiczące regularnie mają niższy poziom tego hormonu niż osoby niećwiczące. Ponadto istnieje zależność pomiędzy stresem a poziomem greliny we krwi, a także poziomem greliny a wskaźnikiem masy ciała. Im wyższy stres lub niższy wskaźnik masy ciała, tym wyższy poziom greliny we krwi.
Grelina a metabolizm
Grelina uwrażliwia neurony ośrodkowe i obwodowe na glukozę, co wpływa na zwiększony wychwyt glukozy. Zwiększa produkcję hormonów stresu, jak kortyzol czy adrenalina. Wpływa na wzrost poziomu glukagonu, czyli wspomaga proces glukoneogenezy. Obniża również poziom wydzielanej insuliny. Grelina wpływa na zwiększenie lipogenezy w organizmie. Działa niekorzystnie na gospodarkę lipidową, ponieważ hamuje wydzielanie adiponektyny, która z kolei obniża poziom triglicerydów czy cholesterolu.
Co to jest leptyna?
Leptyna jest tzw. hormonem sytości. Wytwarzają ją niektóre komórki tkanki tłuszczowej. Określana jest inaczej hormonem anoreksygennym. W zależności od ilości tkanki tłuszczowej i wielkości komórek tłuszczowych zmienia się poziom leptyny w organizmie. Poziom tego hormonu wzrasta przy posiłku, a spada podczas głodówki. Mogłoby się wydawać, że osoby otyłe, spożywające wiele posiłków, wydzielają duże ilości tego hormony. Jednak okazuje się, że w otyłości dochodzi do hamowania i oporności działania leptyny w organizmie.
Co łączy otyłość z nowotworami? Odpowiedź znajdziesz w naszym filmie
Leptyna a metabolizm
Leptyna uwrażliwia tkanki na insulinę. W przeciwieństwie do greliny, hamuje glukoneogenezę w wątrobie. To z kolei powoduje obniżanie poziomu cukru we krwi. Hamuje też lipogenezę, a stymuluje proces rozkładu lipidów, czyli lipolizę.
Leptyna i grelina a odchudzanie
Leptyna jest hormonem informującym ośrodkowy układ, że człowiek jest syty. Dlatego też nie ma on ochoty na dodatkowe przekąski po posiłku. Im mniej jest tego hormonu, tym słabiej organizm reaguje na informację, że jest najedzony. Z kolei większa ilość leptyny w układzie krążenia poprawia efekty odchudzania. Niestety, osoby z nadmiarem masy ciała z czasem uodparniają się na działanie leptyny. Dlatego też odczuwają one głód z większą częstotliwością i nasileniem. Na niedobór leptyny wpływa również niedobór snu. Im bardziej człowiek jest niewyspany, tym mniej odczuwa działanie hormonu sytości. Dlatego też niedobory snu przyczyniają się do rozwoju otyłości. Grelina natomiast wysyła do mózgu informację o tym, że powinno się coś zjeść. Wyższy poziom greliny wpływa na to, że więcej człowiek jest w stanie zjeść. Jej poziom spada po posiłku, ale również po wysiłku fizycznym. Dlatego też osoby odżywiające się i ćwiczące regularnie nie mają nagłych napadów głodu. Poziom greliny wzrasta również przy niedoborach snu czy pod wpływem silnego stresu. Stąd osoby zestresowane, z niedoborami snu częściej tyją.
Jak wygląda leczenie otyłości? Dowiesz się tego z naszego filmu
