Nadmierna masa ciała to problem dotykający coraz większej części populacji. Wraz z nadwagą lub otyłością wzrasta ryzyko rozwoju wielu schorzeń. Oprócz przestrzegania zaleceń dietetycznych i podejmowania aktywności fizycznej niekiedy konieczne są dodatkowe metody leczenia. Jedną z nich jest balon żołądkowy, który zmniejsza apetyt, a wypełniając narząd, zapewnia szybkie uczucie sytości.
Czym jest balon żołądkowy?
Balon żołądkowy to wykonany z miękkiego silikonu, odporny na działanie soków trawiennych i napełniany solą fizjologiczną lub powietrzem balon, który wprowadzany jest do żołądka chorego przy użyciu endoskopu. W związku z tym zalicza się go do bezoperacyjnych sposobów leczenia nadwagi i otyłości, który jest dodatkowo w pełni odwracalny. Możliwe jest usunięcie balonu w dowolnym czasie, co wykonywane jest także endoskopowo. Zabieg określany jest inaczej balonikowaniem żołądka. Chory zgłasza się na niego na czczo. Przeprowadzany jest w krótkotrwałym znieczuleniu dożylnym. Trwa około 30 minut. Standardowa długość hospitalizacji po założeniu balonu żołądkowego wynosi 2 doby.
Jakie są baloniki do żołądka?
Zdaniem specjalistów korzystniejszy wydaje się balon do żołądka wypełniony powietrzem. Jego waga wynosi około 30 g. Swobodnie może przemieszczać się w obrębie żołądka. Z kolei balony z cieczą są cięższe (ważą 600–800 g), co sprawia, że działa na nie siła grawitacji i opadają w najniższy punkt żołądka. W konsekwencji powodować mogą ciągły ucisk na ścianę narządu.
Balon żołądkowy – efekty
Efekty balonu żołądkowego wynikają ze zmniejszenia objętości żołądka i wpływu na poziom hormonów jelitowych. Należą do nich grelina (pobudza do posilania się i odpowiada za uczucie głodu) oraz leptyna (regulacje pobieranie pokarmu i odpowiada za uczucie sytości). W konsekwencji spada apetyt, szybko uzyskuje się uczucie sytości, dzięki czemu spożywa się mniejsze posiłki i rzadziej myśli się o jedzeniu. Rezultatem tego jest spadek masy ciała. Balonikowanie ułatwia również nabycie pożądanych nawyków żywieniowych.
Literatura przedmiotu donosi o przypadkach zmniejszenia wyjściowej wagi o kilkanaście czy kilkadziesiąt kilogramów w 6 miesięcy, gdyż na taki okres balon umieszcza się w żołądku. Specjaliści podkreślają, że aktywny proces redukcji masy ciała rozpoczyna się już pierwszego dnia po zabiegu. Największe efekty zauważa się w czasie pierwszych 2 miesięcy.
Wskazania i przeciwwskazania do założenia balonu wewnątrzżołądkowego
Wśród wskazań do założenia balonu wewnątrzżołądkowego wymienia się:
- występowanie przeciwwskazań do operacyjnego leczenia nadmiernej masy ciała,
- brak zgody chorego na podjęcie leczenia operacyjnego,
- etap wstępny przed planowym zabiegiem operacyjnym
- wskaźnik masy ciała (BMI) 27 lub większy.
Zabieg wszczepienia balonu do żołądka przeciwwskazany jest w przypadku: refluksowego zapalenia przełyku, choroby nowotworowej, wrzodów żołądka lub dwunastnicy, zażywania antykoagulantów oraz środków mogących uszkadzać błonę śluzową żołądka, dużej przepukliny rozworu przełykowego, choroby Leśniowskiego-Crohna. Dodatkowo nie zaleca się go osobom zagrożonym krwawieniem z przewodu pokarmowego w związku z występowaniem żylaków żołądka, po resekcji żołądka, z nabytymi lub wrodzonymi zmianami naczyniowymi w obrębie przewodu pokarmowego. Wszczepienie balonika do żołądka nie jest zalecane uzależnionym od alkoholu, zmagającym się z chorobami psychicznymi, kobietom w ciąży.
Na czym polega operacja zmniejszenia żołądka? Dowiesz się tego z filmu:
Balon żołądkowy – powikłania
Mimo że balonikowanie to zabieg szybko przynoszący zadowalające rezultaty, może powodować powikłania. Zauważa się je zwłaszcza w przypadku balonów z cieczą, które wiążą się z ryzykiem owrzodzenia błony śluzowej żołądka, a w skrajnych przypadkach martwicy na skutek długotrwałego niedokrwienia ściany żołądka. Sporadycznie, bo u około 1% chorych, dochodzi do deflacji, czyli rozszczelnienia lub pęknięcia balonu (przeważnie na skutek urazu mechanicznego), przemieszczenia go do jelita cienkiego i niedrożności przewodu pokarmowego.
Przez kilka pierwszych dni od zabiegu pojawić się mogą dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, takie jak: uczucie obecności ciała obcego, wymioty, nudności, bóle brzucha, a niekiedy i podwyższona temperatura ciała. Żołądek dostosowuje się do obecności balonu średnio w ciągu 3–4 dni. Objawy ustępują przeważnie samoistnie, a jeśli nie, stosuje się leki zobojętniające kwas solny i pobudzające perystaltykę żołądka. W przypadku gdy po ich użyciu dolegliwości nie ustępują, można podejrzewać nietolerancję leczenia. W około 5–7% wymagane jest usunięcie balonu.
Balon żołądkowy – dieta po zabiegu
Po założeniu balonu żołądkowego przez pierwsze 1–2 dni wskazana jest płynna dieta. Następnie jadłospis powinien uwzględniać 5–6 posiłków o niewielkiej objętości. Z menu wykluczyć trzeba słodycze, alkohol, tłuste i pikantne potrawy. Zjedzenie zbyt dużego posiłku może wywołać wymioty.
Bibliografia:
1. F. Mmion, R. Gincul, S. Roman i wsp., Tolerance and Efficacy of an Air-filled Balloon in Non-morbidly Obese Patients: Results of Prospective Multicenter Study, „Obesity Surgery” 2007, 17, s. 764–769.
2. A. Kiciak, Zabiegi chirurgiczne wspomagające i zastępujące odchudzanie, „Kosmos Problem Nauk Biologicznych”, 2010, 3–4(288–289), s. 413–419.
3. J.J. Tkaczuk, Chirurgiczne metody leczenia otyłości, „Medyczne Zeszyty Naukowe Uczelni Warszawskiej im. Marii Skłodowskiej-Curie”, 2015, 2, s. 91–122.
