Gorące posiłki – jakie mają znaczenie i wpływ na zdrowie
Plusy gorących posiłków:
- Dobrze smakują, są pełne smaku i aromatu,
- Są sycące, szybciej zaspokajają głód,
- Zmniejszenie ryzyka zatruć pokarmowych.
Minusy gorących posiłków:
- Zbyt gorące dania mogą podrażnić język oraz przełyk,
- Mogą wywołać choroby refluksowe i wrzodowe żołądka,
- Podczas obróbki niektórych produktów, np. frytki, smażone ziemniaki, tworzą się niekorzystne substancje, np. akrylamid,
- Obróbka termiczna zmniejsza ilość witamin i składników mineralnych niektórych owoców i warzyw,
- Gorące posiłki mają wyższy indeks glikemiczny niż posiłki zimne.
Gorące dania są smaczniejsze niż te zimne, gdyż wyższa temperatura wydobywa smak, potęguje aromat potrawy, sprawia, że danie jest atrakcyjniejsze i przyjemne w jedzeniu. Co więcej, ciepłe posiłki zdecydowanie szybciej zaspokajają głód i sycą na dłużej. Dzięki temu, że organizm szybciej odczuje sytość, dostarczymy mu mniej kalorii lub unikniemy niepotrzebnego podjadania między posiłkami. Gorące posiłki działają również rozgrzewająco na organizm i dodają mu energii. Dlatego w zimne, intensywne, wyczerpująco energetycznie dni, ciepły posiłek powinien pojawić się chociaż raz w ciągu dnia. Dzięki obróbce termicznej zmniejsza się również ryzyko zatrucia pokarmowego, gdyż podczas tego procesu wiele drobnoustrojów jest eliminowanych.
W niektórych przypadkach obróbka termiczna jest szczególnie wskazana. Które warzywa lepiej jeść na ciepło? Dowiecie się tego z filmu:
Należy jednak uważać ze spożywaniem bardzo gorących dań, szczególnie tych tłustych (tłuszcz bardzo dobrze trzyma ciepło) lub z dodatkiem bardzo ostrych przypraw. Takie potrawy wiążą się z ryzykiem poparzenia górnego odcinka przewodu pokarmowego i podrażnieniem błony śluzowej przełyku. To samo dotyczy zbyt gorących napoi, które w dodatku mogą podrażnić błonę śluzową żołądka.
Przygotowywanie lub podgrzewanie niektórych produktów w temperaturze powyżej 120°C (pieczenie, smażenie) może prowadzić do powstania niekorzystnych substancji dla organizmu. W niektórych produktach, np. we frytkach, smażonych ziemniakach, krakersach, pieczywie, herbatnikach, chipsach, czarnych oliwkach, suszonych owocach, czy nawet w pieczonych warzywach wykryto, że po wysokiej obróbce termicznej wytwarza się akrylamid. Związek ten w dużych ilościach wykazuje właściwości uszkadzające tkanki nerwowe. Akrylamidu nie wykryto natomiast w produktach gotowanych w sposób tradycyjny oraz na parze (temperatura nie przekracza 120°C).
Zimne posiłki – jakie mają znaczenie i wpływ na organizm?
Plusy zimnych posiłków:
- Dodatkowy wydatek energetyczny dla organizmu na ogrzanie pokarmu,
- Niższy indeks glikemiczny niż potrawy gorące.
Minusy zimnych potraw:
- Uczucie niedosytu, zjadanie większych ilości jedzenia,
- Podrażnienie błony śluzowej żołądka,
- Mniejsza przyjemność z jedzenia, mniej intensywny smak i zapach,
- Czasem lekka zmiana konsystencji.
Zimne, czy schłodzone potrawy wymuszają na organizmie zwiększony wydatek energetyczny, gdyż organizm najpierw musi ogrzać pokarm do temperatury około 36,6°C, zanim zacznie go trawić. Taki „ponadprogramowy” wydatek energetyczny sprzyja utracie dodatkowych kalorii. Właśnie z tego powodu zimne posiłki mają wielu zwolenników, jednak należy pamiętać, że zimne posiłki są mniej syte. Po zimnych potrawach, odczuwalny jest niedosyt, uczucie głodu często nie jest zaspokojone, co zazwyczaj prowadzi do zjedzenia większej ilości pożywienia lub do podjadania między posiłkami.
Niektóre produkty w niskich temperaturach, np. lody są polecane osobom z chorobami gardła, szczególnie przy powiększonych migdałkach.
Nie wszystkie potrawy nadają się do zjedzenia na zimno. Dania tłuste, kremowe, czy zupy, nie są przyjemnie w smaku, gdyż osadzają się w jamie ustnej powodując dyskomfort i nieprzyjemny smak.
Indeks glikemiczny a temperatura posiłku
Indeks glikemiczny (IG) określa szybkość wzrostu poziomu cukru we krwi po spożyciu produktów zawierających węglowodany. Im wartość indeksu glikemicznego jest większa, tym stężenie cukru we krwi rośnie szybciej, co nie jest korzystne dla organizmu. Po szybkim podniesieniu się poziomu glukozy we krwi, następuje równie szybki jego spadek. Takie skoki nie są dobre dla organizmu, a w codziennej diecie zaleca się spożycie produktów o niskim indeksie glikemicznym.
Co ciekawe, ciepłe produkty węglowodanowe mają wyższą wartość IG niż te schłodzone. Osoby chorujące na cukrzycę, insulinooporność lub te, które dbają o poziom cukru we krwi, po ugotowaniu potrawy powinny chwilę odczekać i zjeść posiłek lekko ostudzony.
Czy istnieje złoty środek?
Zgodnie z wytycznymi Instytutu Żywności i Żywienia optymalna temperatura posiłków to:
- Zupy – min. 75°C,
- Dania gorące – 63 – 75°C,
- Dania serwowane na zimno – optymalne 4°C,
- Temperatura najlepsza dla zębów – 35 – 37°C.
Osoby z refluksem, wrzodami, ostrym nieżytem jelit, czy chorobami wątroby, nie powinny przesadzać ze zbyt wysoką temperaturą posiłków, gdyż to może nasilić dolegliwości.
Zbyt duże ilości posiłków bardzo gorących, jak i zimnych może prowadzić do wstąpienia dolegliwości ze strony układu pokarmowego, dlatego zawsze najważniejszy jest umiar i rozsądek.
Zobacz także: Dlaczego warto jeść zupy? 5 powodów, dlaczego zupy powinny znaleźć się w diecie
