Czyrak może być przyczyną stanu zapalnego okolicznej skóry. Na jego podłożu powstaje czasem ropień. Wczesne zastosowanie domowych metod zwykle pozwala uniknąć powikłań i umożliwia wygojenie zmiany bez żadnego śladu.
Zobacz także:
Czyrak gromadny – przyczyny i leczenie
Co to jest czyrak w pachwinie? Na czym polega jego leczenie?
Furunkuł czyli czyrak - jak wygląda i jak go leczyć?
Czym jest czyrak?
Czyrak to zmiana ropna powstająca w obrębie skóry owłosionej, której pierwotną przyczyną jest zakażenie bakteryjne treści znajdującej się w mieszku włosowym – workowatym zagłębieniu skóry otaczającym cebulkę włosową. Jego ujściem jest wąski kanał, przez który włos wydostaje się na zewnątrz. Czynnikiem chorobotwórczym, który wywołuje zmiany o typie czyraka, jest Gram-dodatnia bakteria – gronkowiec złocisty (w łacińskiej nomenklaturze mikrobiologicznej Staphylococcus aureus).
Charakteryzuje się tym, że infekcje, które powoduje, przebiegają z powstawaniem dużej ilości wydzieliny ropnej. Stąd skłonność do tworzenia się ropni czy wręcz ropowicy – rozprzestrzeniającego się zakażenia skóry i tkanki podskórnej, które, ze względu na zwiększającą się oporność gronkowców na powszechnie stosowane antybiotyki, dość trudno się leczy.
Jakie czynniki zwiększają ryzyko powstania czyraka?
Wnikające do mieszka włosowego bakterie osiedlają się w zalegającej w nim wydzielinie łojowej zmieszanej z fragmentami zmartwiałych, złuszczonych komórek nabłonkowych. Ilość treści zwiększa się u osób, które:
- mają suchą cerę;
- mają naturalną skłonność do przetłuszczania się skóry;
- pracują w środowisku o małej wilgotności lub wysokiej temperaturze powietrza;
- narażone są na duże zapylenie;
- chorują na schorzenia przebiegające z nadmiernym rogowaceniem skóry (np. łuszczycę);
- nie dbają dostatecznie o higienę skóry owłosionej – nie używają gąbki do pielęgnacji skóry, rzadko myją głowę, nie pielęgnują należycie okolic intymnych.
Duży wpływ na wzmożenie rogowacenia, które powoduje zgrubienie skóry w okolicy mieszków włosowych i zamykanie się ich ujść, ma trwały ucisk na skórę. Dotyczy to np. osób pracujących długo w pozycji siedzącej (urzędników, kierowców), u których obserwuje się wyraźnie większą liczbę zachorowań na czyraki pośladka czy okolic odbytu.
Czy warto leczyć czyraki domowymi sposobami?
Leczenie czyraków domowymi sposobami jest zawsze wskazane w pierwszej fazie choroby, kiedy zakażenie jest jeszcze bardzo ograniczone. Zanim dojdzie do zajęcia procesem chorobowym tkanek, bakterie rozwijają się w wydzielinie znajdującej się w mieszku. Zwiększenie płynności tej masy, udrożnienie ujścia zablokowanego zrogowaciałym, martwym naskórkiem czy czopem tłuszczowym powoduje opróżnianie się mieszka i oczyszczenie go z zakażonej treści. Dlatego w przypadku tworzącego się czyraka ważne jest odpowiednie nawilżanie skóry kremami. Pomocne może być wykonywanie wilgotnych okładów, ułatwiających rozmiękczenie i złuszczenie zrogowaciałego naskórka.
Ważnym elementem staje się poprawa krążenia w powłokach ciała – dzięki temu krew łatwiej dopływa w pobliże potencjalnego ogniska zapalnego. Wraz z nią dostają się tam również białe krwinki – elementy układu odpornościowego, które mogą zlikwidować w zarodku rozpoczynające się zakażenie. Środkiem do osiągnięcia poprawy krążenia skórnego jest przebywanie w cieple, właściwe nawodnienie organizmu czy wykonywanie rozgrzewających okładów albo masaży.
Dobrym sposobem na tworzące się czyraki (w przypadku zmian w okolicach intymnych) jest korzystanie z ciepłych nasiadówek. Do tego celu można wykorzystać ciepłą wodę z odrobiną środka stosowanego do mycia ciała. Korzystnie działają też na skórę napary z ziół o działaniu antyseptycznym i przeciwzapalnym, na przykład z rumianku lub szałwii.
W przypadku zmiany zapalnej, której pierwotną przyczyną jest wrastanie włosa w skórę, proces może zostać zahamowany po jego wyrwaniu. Można to zrobić przy pomocy pęsety – o ile jakaś część włosa jest widoczna. Nie należy jednak zmienionego chorobowo miejsca rozdrapywać – może to spowodować szybsze rozprzestrzenienie się infekcji na zdrową, okoliczną skórę i zwiększyć dolegliwości oraz wydłużyć przebieg schorzenia.
Jak zapobiegać czyrakom?
Podstawą zapobiegania czyrakom skóry jest jej właściwa pielęgnacja. Ważne jest jej regularne mycie z użyciem delikatnych płynów do kąpieli oraz korzystanie przy tej okazji z szorstkiej gąbki, która nie tylko usuwa zrogowaciały naskórek, ale też pobudza krążenie krwi.
Korzystny efekt większości osób przynoszą również ciepłe, długie kąpiele, po których skórę dobrze jest nasmarować mleczkiem lub emulsją nawilżającą. Jeśli nie ma przeciwwskazań pod postacią niewydolności krążeniowo-oddechowej, ostrych chorobowych zmian skórnych czy dużych wahań ciśnienia tętniczego, warto korzystać regularnie z sauny fińskiej lub parowej. Sesje, które mogą odbywać się 1–2 razy w tygodniu, pomagają utrzymać skórę w dobrej kondycji i dodatkowo poprawiają samopoczucie.
Skąd się bierze czyrak i jak go leczyć? Odpowiedź znajdziesz w filmie:
A. Przylipiak, Medycyna estetyczna. Podręcznik dla studentów kosmetologii. Warszawa 2017.
M. Alam, H. Gladstone, R. Tung, Dermatologia kosmetyczna, red. pol. A. Ignaciuk, Wrocław 2011.
