Czyrak jest też znany jako furunkuł. Najczęściej pojawia się w miejscach, w których skóra jest narażona na ocieranie się o ubrania i nadmierne wydzielanie potu, czyli na twarzy, karku, plecach, klatce piersiowej, dłoniach, pachwinach oraz pośladkach. Ropnie mogą osiągać duże rozmiary - ich średnica dochodzi nawet do 3 cm. Większość ludzi jest nosicielami bakterii, która je wywołuje (gronkowca złocistego, łac. Staphylococcus aureus). Najbardziej narażone na te zmiany skórne są osoby, które mają osłabioną odporność organizmu - gronkowiec dostaje się u nich do mieszków włosowych, gruczołu łojowego lub zadrapań na skórze, gdzie rozprzestrzenia się i powoduje stan zapalny.
Furunkuł - przyczyny
Do furunkułu może prowadzić zapalenie mieszków włosowych - jest to infekcja, która wnika przez ujście gruczołów łojowych i wywołuje stan zapalny. Ropnie powstają, kiedy zostaje wywołany głęboki stan zapalny.
Bezpośrednią przyczyną czyraka jest gronkowiec złocisty. Do czynników ryzyka rozwoju ropni należą:
- osłabiona odporność, która może być spowodowana wyziębieniem, przemęczeniem, przebytym zakażeniem, niedożywieniem, alkoholizmem, zaniedbywaniem higieny osobistej lub zażywaniem leków immunosupresyjnych,
- przenoszenie bakterii przez nozdrza,
-
cukrzyca,
- otyłość,
-
anemia,
-
nowotwory limfoproliferacyjne,
- historia chorób w rodzinie.
Furunkuł - jakie są objawy?
Pierwszym objawem czyraka jest czerwone, napięte stwardnienie. Z czasem przeistacza się ono w podstawę krosty - wytwarza się na nim biały lub żółty punkt, który jest czopem ropnym lub ropno-krwistym. Ropień jest czuły, ciepły, twardy i bolesny. Dalszymi objawami furunkułu mogą być: złe samopoczucie, gorączka, zmęczenie, osłabienie i powiększenie węzłów chłonnych. Po upływie czasu wrzód pęka i oczyszcza się, co przynosi dużą ulgę. Niestety, w miejscu pozostałości po czyraku mogą wytwarzać się kolejne małe krostki, które z czasem się rozrastają, a choroba staje się przez to przewlekła. Przez zakażenie całej skóry czyraki mogą pojawiać się też w innych miejscach niż wcześniej, co oprócz bolesności jest krępujące i mało estetyczne. Może również dojść do dalszych powikłań, takich jak blizny, infekcje oraz ropnie skóry i narządów wewnętrznych (rdzenia kręgowego, mózgu, nerek itd.). Choroba staje się jeszcze poważniejsza, kiedy gronkowiec złocisty dostaje się do krwi - może wtedy dojść do ogólnego zakażenia organizmu (posocznicy), co jest bezpośrednim zagrożeniem życia. Możliwe są też poważniejsze konsekwencje dla narządów wewnętrznych, takie jak zapalenie wsierdzia, szpiku kostnego, płuc itd. Egzotoksyny wydzielane przez gronkowca mogą być przyczyną chorób (np. sepsy), ich czynnikiem zaostrzającym (np. w przypadku zatrucia pokarmowego) oraz dodatkowym objawem (cukrzyca, niewydolność nerek, zakażenie wirusem HIV, nowotwory, choroby skóry ze świądem - atopowe zapalenie skóry (AZS), łuszczyca, egzema, świerzb itd.).
Furunkułu nie należy wyciskać, gdyż zwiększa to ryzyko wystąpienia powikłań. Szczególnie nie powinniśmy sami próbować wyleczyć wrzodów na twarzy, ponieważ może dojść do zakażenia i zapalenia sąsiadujących żył, które przeniesie się w głąb czaszki i doprowadzi do zapalenia zatoki jamistej, która jest bezpośrednim zagrożeniem życia. Objawami tego zapalenia są: gorączka, dreszcze, sztywność karku, ból, obrzęk powiek, a w niektórych przypadkach - zaburzenia ruchów gałek ocznych, których rezultatem jest podwójne widzenie.
Furunkuł - leczenie
Przy braku podjęcia jakiegokolwiek działania, furunkuł z czasem pęka sam. Warto jednak to przyspieszyć, ponieważ załagodzi pieczenie i bolesność wrzodu. W tym celu stosuje się kompresy z preparatem odkażającym (np. rywanolem, altacetem) lub octanowinian glinu w postaci roztworu lub żelu. Po wypłynięciu ropy należy odkazić ranę spirytusem salicylowym, a następnie sam czop opatrzyć maścią (cynoborowosiarkową lub z dodatkiem antybiotyku). Dalsze leczenie należy powierzyć lekarzowi, szczególnie w przypadku, w którym czyrak długo nie pęka i w konsekwencji wciąż pojawia się ból i pozostałe wyżej wymienione objawy.
Jeżeli furunkuł jest pojedynczy, lekarz może zalecić leczenie miejscowe antybiotykiem, zrobi nacięcie i przeprowadzi drenaż ropnia. Zdarzają się też przypadki czyraka gromadnego, tj. wielu krostek - wtedy osobie są podawane antybiotyki doustne lub dożylne. Czyraki należy leczyć, gdyż mogą spowodować opisane powikłania (zakażenia, choroby itd.). Wrzody mogą nawracać, wówczas stosowana jest długoterminowa (trwająca nawet ponad miesiąc) terapia antybiotykowa.
