Co to jest DTP? Powikłania po szczepieniu przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi

Nazwa szczepionki pochodzi od pierwszych liter łacińskich nazw chorób, którym DTP zapobiega -diphtheria (błonica), tetanus (tężec) i pertussis (krztusiec). Iniekcja ochronna bardzo efektywnie, bo w 100%, zapobiega zachorowaniu na dwie pierwsze i jest wysoce skuteczna wobec trzeciej - chroni przed zakażeniem pałeczkami krztuśca w około 90%.

Co to jest szczepionka DTP?

Szczepionka DTP chroni przed błonicą, tężcem i krztuścem. Zaliczana jest do grupy obowiązkowych szczepień ochronnych, które finansowane są ze środków publicznych w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego. Podaje się ją podskórnie lub domięśniowo w przednio-boczną powierzchnię uda. Szczepionka nigdy nie może być podawana donaczyniowo. Jej substancjami czynnymi są toksoid tężcowy i błoniczy (niezakaźne składniki pochodzące od bakterii) oraz zawiesina zabitego, niezakaźnego szczepu krztuśca.

Szczepienie DTP - powikłania

Objawy poszczepienne po DTP pojawić się mogą tak samo jak po każdym innym szczepieniu. Jednakże są w niej zawarte pełnokomórkowe składniki krztuśca, dlatego uważana jest za szczepionkę o dużej reaktywności immunologicznej. Konsekwencją jest podwyższone ryzyko poszczepiennych skutków ubocznych.

Po szczepieniu DTP może pojawić się odczyn (miejscowa reakcja na szczepienie powstała w miejscu wkłucia igły), który objawia się obrzękiem, zaczerwienieniem i bólem. Inne skutki uboczne to złe samopoczucie, drażliwość, markotność, senność, podwyższona temperatura ciała sięgająca 39°C, brak apetytu, utrata pragnienia, wymioty i biegunka. Mogą pojawić się w ciągu 48 godzin po szczepieniu i utrzymywać się od 2 do 3 dni. Ustępują samoistnie i nie wymagają specjalistycznego leczenia.

Zobacz także:

Szczepionka przeciwko meningokokom - co warto wiedzieć?

Czy warto szczepić się przeciw grypie? Jakie skutki uboczne mogą się pojawić?

Szczepionka przeciwtężcowa - skuteczność, kalendarz szczepień i możliwe powikłania

Czym jest szczepionka 5w1? Zalety, cena i skutki uboczne skojarzenia DTPa + IPV + Hib

Szczepienie MMR - co należy wiedzieć?

Odczyn po szczepieniu błonica tężec krztusiec

Niepożądany odczyn poszczepienny (NOP) występuje w ciągu 72 godzin po podaniu zastrzyku i objawia się m.in.: przewlekłym, trwającym ponad 3 godziny płaczem lub krzykiem, gorączką ponad 39°C, zaburzeniami świadomości, zwiotczeniem, drgawkami, omdleniami i osłabieniem aktywności dziecka. Inne możliwe objawy niepożądane to:

• powiększenie okolicznych węzłów chłonnych,
  
• nieżyt górnych dróg oddechowych, kaszel, zapalenie oskrzeli, zaburzenia oddychania,
  
• bezdech u bardzo niedojrzałych wcześniaków,
  
• porażenie splotu barkowego, niedowład wiotki kończyny górnej,
  
• ograniczenie ruchomości i bolesność kończyny górnej,
  
• szczękościsk,
  
• przeczulica,
  
• obniżenie napięcia mięśniowego,
  
• zmniejszona wrażliwość na bodźce,
  
• epizody hipotensyjno-hiporeaktywne,
  
• zmiana zabarwienia kończyn dolnych - zaczerwienienie, zasinienie, niekiedy z marmurkowatością skóry i wybroczynami.

Rozwinięcie się poważnego odczynu poszczepiennego jest podstawą do zastosowania u dziecka innej szczepionki, która zostanie lepiej przyjęta - najczęściej acelularnej, czyli DTPa. W sporadycznych przypadkach konsekwencją pojawienia się NOP jest całkowita rezygnacja ze szczepienia przeciwko krztuścowi, przy kontynuacji szczepionek DT przeciw tężcowi i błonicy (tzw. Di-Te).

Rejestracja NOP jest zalecana przez Światową Organizację Zdrowia. Niepożądane objawy przedstawione przez rodziców dziecka na konsultacji powinny zostać zgłoszone przez lekarza do stacji sanitarno-epidemiologicznej.

Szczepionka DTP - leczenie odczynów poszczepiennych

Złagodzenie odczynów poszczepiennych DTP przyniesie podawanie paracetamolu w dawce jednorazowej 15-20 mg na kilogram masy ciała. Leki zażywać można do 4 razy na dobę. Dziecku można ulżyć częstymi kąpielami w letniej wodzie, lekkostrawną dietą i nawadnianiem. W leczeniu odczynów miejscowych pomocny okazuje się okład z sody oczyszczonej. Łyżeczkę sody należy wsypać do połowy szklanki przegotowanej i ostudzonej wody. W tak przygotowanej miksturze trzeba zmoczyć gazik, przyłożyć do miejsca wstrzyknięcia i luźno zabandażować. Okład pozostawić do wyschnięcia i powtarzać 2 razy w ciągu dnia. Zastosować można także okłady z Altacetu.

Kalendarz szczepień błonica tężec krztusiec

Pełen cykl szczepienia obejmuje cztery dawki szczepienia pierwotnego oraz trzy dawki uzupełniające. Szczepionkę DTP podaje się trzy razy w ciągu pierwszych 12 miesięcy życia dziecka. Zgodnie z kalendarzem pierwszą dawkę podaje się w 7-8 tygodniu po narodzeniu. Druga doza przypada na przełomie 3 i 4 miesiąca życia. Trzecia podawana jest w 5-6 miesiącu życia. Czwarta - w 16-18 miesiącu życia. Pierwsza i druga dawka przypominająca podawane są w wieku 6 i 14 lat. Ostatnie szczepienie wykonuje się w wieku 19 lat.

Szczepionka DTP - przeciwwskazania

Na liście przeciwwskazań do podania szczepionki DTP znajdują się:

• choroba układu nerwowego o postępującym charakterze, jak zespół Alpersa, rdzeniowy zanik mięśni i stwardnienie zanikowe boczne,
  
• zaostrzenie przewlekłego procesu chorobowego,
  
• ostra choroba infekcyjna o umiarkowanym lub ciężkim przebiegu,
  
• nadwrażliwość na którykolwiek składnik szczepionki objawiająca się wysypką, swędzącymi pęcherzami na skórze, obrzękiem twarzy, problemami w połykaniu, trudnościami w oddychaniu, spadkiem ciśnienia krwi lub utratą przytomności.