W zależności od charakteru i okoliczności występowania bólu, można domniemywać jego źródła, np. nagły, silny dyskomfort w dole pleców podczas wysiłku wskazuje na lumbago. Powszechnym, ale fizjologicznym, zjawiskiem jest ból w dole pleców w ciąży. Bez względu na przyczynę, przykre objawy odczuwane w okolicy lędźwiowo-krzyżowej wymagają konsultacji lekarskiej.
Zobacz także:
Przewiane plecy – jak poradzić sobie z bólem w dolnej lub górnej części pleców?
Jak spać, gdy boli kręgosłup lędźwiowy w przebiegu dyskopatii – zdrowe pozycje ułożeniowe
Paraplegia pourazowa i spastyczna – przyczyny i objawy
Ból w dole pleców
Mówiąc o bólu w dole pleców, pacjenci mają na ogół na myśli odcinek krzyżowo-lędźwiowy kręgosłupa, jego struktury przykręgosłupowe oraz znajdujące się wewnątrz kanału kręgowego na tym poziomie. Ze względu na to, że dolny obszar grzbietu nieustannie poddawany jest znacznym przeciążeniom statyczno-dynamicznym głównie w ciągu dnia, narażony jest na wiele chorób o charakterze ostrym i przewlekłym. Szczególnie uciążliwy dla pacjenta może być niespodziewany, silny, a jednocześnie kłujący, ból w dole pleców, występujący w towarzystwie dodatkowych objawów, takich jak parestezje. Codzienną aktywność skutecznie utrudnia także ciągły ból pleców, utrzymujący się nawet powyżej kilkunastu tygodni. Dolegliwości znacznie ograniczają funkcjonowanie człowieka, obniżają ogólną jakość życia i kondycję psychiczną, a nierzadko stanowią powód do czasowego wycofania się ze sfery funkcjonowania zawodowego.
Ból w dole pleców to objaw o szerokim spektrum przyczyn. Etiologia zjawiska wyznacza charakter i rozległość dolegliwości oraz tok i czas trwania leczenia. Na podstawie charakteru odczuć bólowych i okoliczności ich pojawienia się można domniemywać źródła dyskomfortu. Przykładowo ból w dole pleców promieniujący do pośladka, a nawet w najdalsze obszary kończyny dolnej, wskazuje na rwę kulszową. Z kolei nagły, paraliżujący ból w dole pleców, unieruchamiający w jednej pozycji, oznacza zwykle lumbago (tzw. postrzał). Ból pleców w ciąży jest powszechnym zjawiskiem od II trymestru, związanym z postępującą fizjologią ciąży.
Objawy odczuwane w okolicy lędźwiowo-krzyżowej wymagają konsultacji lekarskiej. Zwykle leczenie zachowawcze przynosi znaczną ulgę. Przewlekłe i postępujące stany kwalifikowane są do różnorodnych zabiegów inwazyjnych.
Co oznacza ból w dole pleców?
Przyczyny bólu dolnych odcinków pleców mogą być nieznane. Wówczas mówi się o idiopatycznym charakterze dolegliwości. W znacznej większości przypadków można jednak postawić diagnozę i wdrożyć kompleksowe leczenie przyczynowe, mające na celu ustąpienie bólu. Dolegliwości najczęściej występują na skutek bezpośredniego, mechanicznego uszkodzenia struktur tworzących kręgosłup – kręgów, krążków międzykręgowych, stawów czy układu mięśniowo-więzadłowo-nerwowego. Dolegliwości bólowe odczuwane w odcinku lędźwiowo-krzyżowym występują zwykle w efekcie:
- zmian związanych z ubytkiem masy kostnej kręgów, osłabieniem ich struktury i kompresją dolnego odcinka ciężarem ciała;
- repozycji krążka międzykręgowego;
- wad postawy i anomalii w budowie kręgosłupa.
Ból w dole pleców zwykle pojawia się adekwatnie do strony i wysokości, na jakiej zostały uszkodzone struktury kręgosłupa lędźwiowego. Przykładowo ból pleców na dole po prawej stronie może świadczyć o podrażnieniu korzeni nerwowych wychodzących od kręgosłupa na prawo. W zależności od towarzyszących objawów można domniemywać innych przyczyn, niezwiązanych z anatomią kręgosłupa, np. kłujący ból pleców na dole po lewej stronie z gorączką i mętnym moczem może zwiastować problemy z układem moczowym.
Inne przyczyny silnego bólu pleców na dole
Ból w dole pleców może być efektem zaburzeń w funkcjonowaniu organów wewnętrznych miednicy czy trzewi znajdujących się powyżej bądź różnorodnych procesów fizjologicznych, takich jak:
- tymczasowe zaburzenia pracy, przetrwałe choroby narządów układu moczowego, płciowego i pokarmowego, np. chroniczna niedrożność jelit wywołuje ból w dole pleców po prawej stronie lub lewej, w zależności od miejsca zatoru;
- otyłość, siedzący tryb życia, przeciążenia wynikające z pracy fizycznej;
- zaawansowana ciąża;
- podeszły wiek.
Jak leczyć ból pleców na dole?
Metody zwalczania ostrego i przewlekłego bólu w dole pleców zależą od jego etiologii. Pierwszym środkiem, po jaki zwykle sięgają pacjenci, są leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Należy jednak pamiętać, że ich rodzaj i dawkowanie powinien ustalić lekarz. Na złagodzenie dolegliwości w dole pleców zwykle poleca się różnego rodzaju rehabilitację, m.in.:
- ćwiczenia ruchowe;
- masaż;
- kinesiotaping;
- odciążającą pozycję ułożeniową. Optymalna jest pozycja „krzesełkowa”, polecana szczególnie w ciąży;
- ciepłe kąpiele i okłady;
- zabiegi fizykoterapeutyczne.
Jak chronić kręgosłup w codziennych czynnościach? Dowiesz się tego z filmu:
Bibliografia:
1. Bull E., „Bóle pleców”, Helion, Gliwice 2007.
2. Laughin A., „Bóle kręgosłupa”, Astrum, Wrocław 2014.
3. Leibold G., „Bóle kręgosłupa”, Filar, Warszawa 2011.
