Miesiączką nazywa się występujące w cyklicznym rytmie, wynoszącym przeważnie 28 dni, krwawienie z dróg rodnych będące konsekwencją złuszczania się nabłonka macicy, czyli endometrium, następujące pod wpływem zmian stężenia hormonów płciowych, takich jak estrogen i progesteron. Menstruacja ma miejsce 14 dni po owulacji. Objawy okresu są najsilniej odczuwalne podczas pierwszych 2 dni krwawienia. Nierzadko kobiety doświadczają także objawów nadchodzącego okresu, nazywanych PMS.
Objawy przed miesiączką – PMS
Zespół napięcia przedmiesiączkowego, czyli PMS, to zespół objawów emocjonalnych, somatycznych i behawioralnych pojawiających się cyklicznie, wyłącznie w drugiej fazie cyklu miesiączkowego i zanikających wraz z krwawieniem miesięcznym. Według danych statystycznych PMS zgłasza około 80% kobiet. Najczęściej przejawia się chwiejnością emocjonalną, obniżeniem nastroju, napięciem, złością, lękiem, rozdrażnieniem, przygnębieniem, smutkiem, trudnościami koncentracji uwagi, uczuciem braku energii, zaburzeniami snu i dolegliwościami somatycznymi. Objawy zbliżającej się miesiączki mogą stanowić bóle głowy i dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, takie jak nudności, wzdęcia i niepohamowany apetyt.
Objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego nie różnią się od tych, które towarzyszą zwyczajnemu cyklowi, ale są bardziej nasilone. O PMS mówi się, gdy występują przez 5 dni przed miesiączką, w co najmniej 3 kolejnych cyklach. Najbardziej odczuwalne są przez kobiety w wieku 25–35 lat.
Przedmiesiączkowe zaburzenia dysforyczne (PMDD) stanowią najbardziej nasiloną postać zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Występują u zaledwie 4–8% kobiet. Od PMS różnią się tym, że znacznie pogarszają jakość życia kobiety i zmuszają do wycofania się z codziennych czynności. Zaburzenia nastroju mogą mieć negatywne konsekwencje w kontaktach interpersonalnych i relacjach w rodzinie oraz w pracy.
Ból piersi – objaw nadchodzącej miesiączki
Częstym objawem nadchodzącej miesiączki jest ból piersi. Kobiety skarżą się wtedy na napięcie, tkliwość, obrzmienie oraz ból w piersiach i pod pachami. Objawy te mogą pojawić się na tydzień przed okresem. Mastalgia cykliczna często towarzyszy PMS.
W przypadku łagodnych dolegliwości mogą wystarczyć ogólnodostępne w aptekach leki przeciwbólowe. Z kolei silny i kłujący ból w piersiach wymaga stosowania tabletek antykoncepcyjnych. Pozytywnie działa ziołolecznictwo. Ból uśmierzy mieszanka sporządzona z ziół, takich jak niepokalanek pieprzowy, driakiew, cyklamen, kosaciec, lilia tygrysia i kulczyba gorzka. Można zastosować dostępne w aptece preparaty na bazie wiesiołka, które są bogate w witaminy E i B6.
Jakie są objawy okresu?
Obfitość krwawienia może osiągnąć 50 ml. Okres trwa od 2 do 6 dni w 28–32 dniowym cyklu. Mogą występować niewielkie przesunięcia terminu pojawienia się miesiączki. Nawet 85–97% kobiet w wieku rozrodczym odczuwa nieprzyjemne dolegliwości, a najbardziej uciążliwe objawy okresu to bóle menstruacyjne. Te silne bóle brzucha wywołane przez skurcze macicy są częstym powodem konsultacji lekarskich. Ich głównym objawem są bolesne skurcze w dolnej części brzucha, mające postać gwałtownych napadów albo stałego i tępego bólu, który trwa zwykle przez 12–24 godziny. Menstruacji często towarzyszy też ból w dolnej części kręgosłupa i ud. Mogą pojawić się: trądzik, obrzęki, zaparcia, wzrost masy ciała o 2–3 kg i podwyższona temperatura ciała.
Dla złagodzenia objawów miesiączki kobiety wykorzystują różne metody. Najczęściej sięgają po środki farmakologiczne. Nierzadko pomocne okazują się techniki relaksacyjne czy dieta. Potencjalne działanie terapeutyczne posiadają wapń, magnez oraz witamina D i B6. Zaleca się ciepłe okłady na podbrzusze i ciepłą kąpiel. Pomocne mogą być masaże.
Jakie są objawy pierwszej miesiączki?
W literaturze przedmiotu wiek, w jakim może pojawić się pierwsze krwawienie menstruacyjne, jest różny. Najczęściej jednak pierwszy okres, który nazywany jest w nomenklaturze medycznej menarche, pojawia się u dziewczynek w przedziale wiekowym 12–14 lat. Zauważono, że osoby otyłe dojrzewają szybciej, a miesiączka może się u nich pojawić przed 10 rokiem życia. Około roku przed pierwszą miesiączką następuje skok pokwitaniowy, który rozumie się jako przyrost długości ciała, powiększenie piersi, brodawek sutkowych i otoczek oraz rozwój owłosienia pachowego i łonowego.
Na kilka miesięcy przed pierwszą miesiączką z pochwy może się wydobywać biała wydzielina. Objawami nadchodzącego pierwszego okresu mogą być także osłabienie, ogólne złe samopoczucie, problemy z koncentracją i nudności. Objawy pierwszej miesiączki u dziewczynki mogą być różne. Okres może mieć postać obfitego krwawienia, ale i niewielkiego plamienia przyjmującego krwistoczerwony lub brązowy kolor. Charakterystycznym objawem pierwszego okresu jest dotąd niedoświadczany lekki ucisk lub ból w dole brzucha. U dziewcząt w okresie dojrzewania może występować zespół bolesnego miesiączkowania. Ból pojawia się kilka dni przed miesiączką i trwa średnio do 2–3 dnia po wystąpieniu krwawienia. Ocenia się, że ponad połowa młodych kobiet cierpi na dolegliwości związane z ZBM.
Pierwsze cykle menstruacyjne są mało regularne, w tym zarówno czas trwania okresu, jak i przerwy pomiędzy jedną miesiączką a drugą. Średni czas ustabilizowania się cyklu menstruacyjnego trwa 2 lata. Kilka pierwszych cyklów menstruacyjnych jest bezowulacyjnych.
Bibliografia:
1. Ejsymont J., Zegan M., Michota-Katulska E., Wpływ spożycia witaminy D, B6, wapnia oraz magnezu na występowanie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego, „Problemy Higieny i Epidemiologii”, 2014, 95(3), s. 765-771.
2. Mrugacz G., Grygoruk C., Sieczyński P. i wsp., Etiopatogeneza zespołu bolesnego miesiączkowania, „Developmental Period Medicine”, 2013, 1(XVII), s. 85-89.
3. Grandi G., Ferrari S., Xholli A. i wsp., Prevalence of menstrual pain in young women: what is dysmenorrhea?, “Journal of Pain Research”, 2012, 5, s. 169-174.
4. Krawczyk W., Rudnicka-Drożak E., Zespół napięcia przedmiesiączkowego, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, 2011, 17(3), s. 145-147.
5. Siuda I., Rabe-Jabłońska J., Zespół napięcia przedmiesiączkowego i zaburzenie dysforyczne przedmiesiączkowe – diagnostyka i leczenie, „Psychiatria i Psychologia Kliniczna”, 2007, 7(1), s. 29-35.
