Białaczka jest chorobą, której przebieg jest skryty, a pierwsze objawy nie są specyficzne. W dodatku mogą one rozwijać się stopniowo, co sprawia, że chora osoba może je ignorować. W rezultacie białaczka jest chorobą często rozpoznawaną przypadkowo, podczas badania krwi. Wśród osób otaczających dziecko ważna jest czujność i rozpoznawalność możliwych do zaobserwowania symptomów tego nowotworu złośliwego.
Czym jest białaczka?
Białaczka jest chorobą, która dotyczy układu białych krwinek (leukocytów). Dochodzi do niekorzystnej mutacji, w wyniku której powstaje komórka nowotworowa. Jej działanie jest następujące: pozornie ma ona wytwarzać leukocyty, jednak są one niepełnowartościowe, przez co nie spełniają swoich funkcji odpornościowych. Dochodzi do tego niekontrolowane rozmnażanie tych komórek. Stopniowo rozrastają się w szpiku, przez co mają negatywny wpływ na tworzenie innych krwinek – poza leukocytami są to krwinki czerwone (erytrocyty) i płytki krwi (trombocyty). W dalszym etapie rozwoju choroby komórki nowotworowe docierają do różnych narządów, wyrządzając w nich duże szkody.
Objawy białaczki
Występują różne rodzaje białaczki, których objawy są do siebie podobne. Jedyne różnice polegają na szybkości i intensywności poszczególnych symptomów. Zalicza się do nich:
- anemię (niedokrwistość) – jest to dolegliwość, która niesie ze sobą kolejne objawy, takie jak nieustanne zmęczenie, bladość skóry, śluzówek w jamie ustnej lub spojówek, niższa tolerancja wysiłku, ciągłe osłabienie i uczucie braku tchu,
- siniaki,
- krwawienie z nosa i/lub dziąseł,
- czerwone plamki na skórze,
- skaza krwotoczna, tj. trudność z zahamowaniem krwawienia,
- infekcje – w wyniku osłabienia odporności organizmu powtarzają się rozmaite zakażenia, szczególnie te wirusowe,
- owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej,
- anginę,
- gorączkę i stany podgorączkowe,
- bóle kostno-stawowe,
- powiększenie węzłów chłonnych, wątroby i śledziony.
Niektóre z wymienionych objawów wpływają na zmiany w zachowaniu dziecka – staje się niechętne do rozmowy, obojętne, przygaszone. Przynosi to gorsze wynikami w nauce, a także utratę sprawności w czynnościach, które do tej pory maluch wykonywał bez żadnych problemów. Przez stałą senność i szybkie zmęczenie dziecko nie przejawia chęci do zabawy.
Ból nóg a białaczka
Rodzice powinni zacząć się martwić, jeżeli dziecko notorycznie uskarża się na ból nóg i innych kości nasilający się w nocy ze względu na rozgrzanie kończyn. Nie jest to ból mięśniowy, nie jest spowodowany żadnym urazem i nie wpływa na wygląd nóżek malucha. Dlatego należy bacznie obserwować zachowanie dziecka.
Ostra białaczka limfoblastyczna
Jest to najczęstszy przypadek białaczki u dzieci – stanowi ponad 80% zachorowań. Charakterystyczne dla tego rodzaju białaczki jest częstsze powiększenie węzłów chłonnych, wątroby i śledziony. Te objawy mogą początkowo wskazywać na infekcję, którą przechodzi dziecko i zazwyczaj po jakimś czasie wszystko wraca do normy przez samoistne ustąpienie lub kuracji antybiotykami. Niepokój może wzbudzać ciągłe powiększenie węzłów chłonnych po 6 tygodniach leczenia, są to pierwsze oznaki choroby nowotworowej. Poza tym można to zaobserwować po dziecku – innymi objawami są bóle brzucha, uczucie ucisku w klatce piersiowej, duszności, pocenie się w nocy, utrata masy ciała oraz swędzenie skóry.
Inne rodzaje białaczki
Drugim najczęściej rozpoznawanym objawem białaczki u dzieci jest ostra białaczka szpikowa. Charakteryzuje się ona niezwykle szybkim nadejściem wyżej wymienionych objawów. Innymi rodzajami są przewlekła białaczka szpikowa oraz przewlekła białaczka limfoblastyczna. Pojawiają się one jednak znacznie częściej u osób starszych.
Leczenie białaczki
Leczenie białaczki jest podzielone na trzy etapy. Pierwszy to indukcja remisji, tj, zastosowanie chemioterapii w celu osiągnięcia całkowitej remisji – usunięcia wszystkich komórek blastycznych we krwi. Ten etap trwa od czterech do sześciu tygodni. Następnie stosuje się konsolidację remisji – jest to kilkumiesięczny okres leczenia pulsami chemioterapii, który dąży do wyleczenia tzw. choroby resztkowej, czyli pozostałych w organizmie komórek nowotworowych. Ostatnim etapem jest leczenie pokonsolidacyjne polegające na utrzymaniu remisji i zapobieganiu nawrotowi choroby.
W czasie tej terapii dziecko ma zapewnioną opiekę nad infekcjami, na które jest bardziej narażone ze względu na obniżoną odporność organizmu. Poza tym ważne jest utrzymanie właściwej diety (dostarczanie organizmowi odpowiedniej liczby kalorii) oraz wsparcie psychologiczne ze strony rodziny i specjalistów.
