Zakrzepica żył głębokich to najczęściej rozpoznawana postać żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Schorzenie prowadzi do tworzenia się skrzeplin (zakrzepów), które utrudniają lub całkowicie blokują przepływ krwi. Zatory najczęściej pojawiają się w kończynach dolnych. Ich zaleganie może doprowadzić do stopniowego niszczenia ściany naczynia oraz zastawek żylnych. Czasem zdarza się, że skrzeplina samoistnie odrywa się od naczynia i krąży po organizmie. Jeśli przedostanie się do płuc może wywołać zator płucny, a ten wymaga natychmiastowej interwencji specjalisty.
Schorzenie może pojawić się z wielu przyczyn. Najczęściej rozwój zakrzepicy jest związany z tzw. triadą Virchowa, czyli uszkodzeniem ściany naczynia krwionośnego, zwolnieniem przepływu krwi lub zaburzeniami krzepnięcia krwi.
Zakrzepica znacznie częściej diagnozowana jest u osób, które przekroczyły czterdziestkę, są otyłe, chorują na serce lub palą papierosy. W grupie ryzyka znajdują się także kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną.
Jak działa układ krążenia? Dowiesz się tego z filmu
Zakrzepica żył głębokich – jakie może dawać objawy?
Zakrzepica to choroba, która może bardzo długo nie dawać żadnych objawów. Dolegliwości zazwyczaj pojawiają się stosunkowo późno, gdy choroba jest już mocno zaawansowana. To, co powinno zaniepokoić i zmusić do wizyty u lekarza to przede wszystkim:
- tępy ból, który nasila się podczas chodzenia;
- obrzęk (grzbietu stopy lub podudzia);
- podwyższona temperatura ciała, zwłaszcza kończyny;
- zasinienie skóry, zmniejszające się przy unieruchomieniu oraz uniesieniu kończyny;
- powiększenie żył powierzchownych.
Zakrzepica żył głębokich – jak ją zdiagnozować?
Podstawą przy stawianiu diagnozy jest bardzo dokładny wywiad z pacjentem. W przypadku podejrzenia zakrzepicy lekarz powinien sięgnąć po tzw. skalę Wellesa i zadać choremu konkretne pytania (zestaw pytań znajdziesz poniżej). Jeśli pacjent ma mały lub umiarkowany wynik zostaje on wysłany na zbadanie zawartości dimeru- D w krwi. Przy dodatnim wyniku konieczne jest wykonanie USG żył głębokich i Dopplera (można dokładnie ocenić co dzieje się w żyłach). Zdobycie w skali ponad 3 punktów wskazuje na duże prawdopodobieństwo zakrzepicy, chory jest automatycznie kierowany na USG, bez badania dimer- D w krwi. Jeśli wyniki potwierdzą zakrzepice konieczna jest konsultacja z chirurgiem naczyniowy lub angiologiem.
Boisz się zakrzepicy? Sprawdź, czy jesteś w grupie ryzyka
Jeśli chcesz wiedzieć, czy jesteś w grupie ryzyka odpowiedz na poniższe pytania (wchodzą one w skład tzw. skali Wellesa). Jeśli masz:
- Nowotwór złośliwy leczony lub rozpoznany w ciągu ostatnich 6 miesięcy - 1 pkt
- Porażenie, niedowład lub niedawne unieruchomienie kończyny dolnej w opatrunku gipsowym - 1 pkt
- Niedawne unieruchomienie w łóżku przez więcej niż trzy dni lub duży zabieg chirurgiczny w ciągu ostatnich czterech tygodni - 1 pkt
- Bolesność miejscowa w przebiegu żył głębokich kończyny dolnej - 1 pkt
- Obrzęk całej kończyny dolnej - 1 pkt
- Obwód goleni o więcej niż 3 cm większy od drugiej - 1 pkt
- Obrzęk ciastowaty (większy na objawowej kończynie) - 1 pkt
- Widoczne żyły powierzchniowe krążenia obocznego - 1 pkt
- Inny powód objawów bardziej prawdopodobny od zakrzepicy żył głębokich - minus 2 pkt
Każda twierdząca odpowiedź to 1 punk. Wynik powyżej 3 punktów powinien skłonić do wizyty u specjalisty!
Jak wygląda leczenie zakrzepicy?
Walka z chorobą opiera się przede wszystkim na farmakoterapii. Chorzy muszą przyjmować leki przeciwzakrzepowe przez co najmniej trzy miesiące. Dodatkowo pacjenci powinni nosić specjalne pończochy uciskowe, które poprawiają krążenie krwi i zapobiegają tworzeniu się groźnych dla zdrowia zakrzepów.
Każdy pacjent musi mieć świadomość, że powodzenie leczenia w dużej mierze zależy od jego nastawienia i chęci zmiany nawyków. W leczeniu zakrzepicy bardzo ważna jest aktywność fizyczna oraz zdrowa dieta (spora grupa chorych jest otyła lub ma znaczną nadwagę). Warto także zrezygnować z używek (alkoholu i papierosów), które mogą zaostrzyć przebieg choroby.
Czy antykoncepcja hormonalna może doprowadzić do rozwoju zakrzepicy? Odpowiedź znajdziesz w filmie
