Otyłość to groźna choroba cywilizacyjna, która można doprowadzić do śmierci. Im szybciej podejmie się pierwsze kroki w walce z otyłością, tym są większe szanse na wyeliminowanie poważnych jej skutków, jak: cukrzyca czy choroba wieńcowa.
Co to jest otyłość?
Otyłość to nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej, które znacznie przekracza fizjologiczne potrzeby oraz zdolności adaptacyjne organizmu. Schorzenie to określane mianem cywilizacyjnego (m.in. ze względu na jego powszechność), prowadzi do poważnego zagrożenia zarówno zdrowia, jak i życia człowieka. Stopień otyłości można wyliczyć za pomocą wskaźnika BMI (Body Mass Index). Jest to stosunek masy ciała wyrażonej w kilogramach, do wzrostu wyrażonego w metrach podniesionego do kwadratu. Współczynnik równy bądź wyższy od 30 oznacza otyłość. Schorzenie można również określić procentowo. O otyłości mowa jest, kiedy tkanka tłuszczowa u mężczyzn wynosi więcej niż 20% całkowitej masy ciała, a u kobiet – 25%.
Nadwagi i otyłość
Nadwaga to ilość tkanki tłuszczowej wybiegająca ponad przyjęte normy, co prowadzi do przyrostu masy ciała. Prawidłowa wartość BMI dla dorosłego człowieka wynosi 18,5-24,9. Jeżeli wskaźnik sięga od 25,0 do 29,9, wtedy mowa o nadwadze.
Rodzaje otyłości
Kolejne wyższe wartości BMI oznaczają otyłość, którą określa się w stopniach:
- otyłość 1 stopnia – BMI od 30,0 do 34,9,
- otyłość 2 stopnia – BMI od 35,0 do 39,9 (otyłość kliniczna),
- otyłość 3 stopnia (otyłość olbrzymia) – wskaźnik BMI równy lub większy niż 40,0.
Nadmierne nagromadzenie się tkanki tłuszczowej można również podzielić ze względu na przyczynę jej powstania. Otyłość pierwotna jest skutkiem dostarczania większej pokarmów organizmowi niż potrzebuje do prawidłowego funkcjonowania. Schorzenie może występować też na skutek przebiegu różnego rodzaju chorób. Mowa wtedy o otyłości wtórnej.
Przyczyny otyłości
Otyłość pierwotna jest skutkiem bodźców środowiskowych, stylu życia, a także uwarunkowań genetycznych. Czynniki, które przyczyniają się do ryzyka wystąpienia nadmiernej tuszy u człowieka, to,:
- mutacje genów, które są odpowiedzialne za przemianę materii,
- jedzenie dużych ilości tłustych i niezdrowych pokarmów, jak: słodycze, fast food, tłuszcze zwierzęce, gazowane i słodkie napoje, wysoko przetworzone jedzenie,
- za mała aktywność fizyczna lub całkowity jej brak,
- siedzący tryb życia, np. praca przed komputerem,
- nadużywanie alkoholu,
- niska odporność psychiczna, stres czy depresja, która skłania do nadmiernego objadania się,
- otyłość u dzieci spowodowana jest najczęściej przekarmianiem ich przez rodziców, czyli podawaniu maluchowi za dużej ilości jedzenia w stosunku do jego zapotrzebowania.
U osób uzależnionych od nikotyny, rzucenie palenia może spowodować wzmożenie apetytu. Dlatego też osoby, które odstawiły papierosy, często przybierają na wadze.
Do rozwoju otyłości wtórnej dochodzi na skutek występowania różnego rodzaju chorób, a także przyjmowania określonych leków. Do najczęstszych przyczyn występowania tuszy należą:
- niedoczynność tarczycy,
-
zespół Cushinga,
-
niedobór hormonu wzrostu,
- przekwitanie,
-
zespół Downa,
- niedoczynność przysadki mózgowej,
- urazy czaszki,
- nowotwory,
- zespół Blounta,
- przyjmowanie leków, np.: progesteronów, estrogenów, fenotiazyny czy środków uspokajających.
Otyłość objawy
Otyłość, oprócz widocznego nadmiernego nagromadzenia się tkanki tłuszczowej, objawia się również zwykle zwiększoną potliwością oraz bardzo małą tolerancją wysiłku fizycznego. Aby sprawdzić, czy waga ciała drastycznie przekracza prawidłowe normy, oprócz wskaźnika BMI, można użyć metody WHR (stosunku obwodu bioder, do obwodu talii). Po zmierzeniu centymetrem obu obwodów należy obwód talii podzielić przez obwód bioder. Prawidłowy wynik dla kobiet nie może przekraczać 0,7, a u mężczyzn 0,9.
Choroby otyłości
Skutkiem patologicznego nagromadzenia się w organizmie tkanki tłuszczowej mogą być różnego rodzaju choroby, które często mogą być bezpośrednim zagrożeniem życia dla człowieka. Do najczęściej występujących z nich należą:
- cukrzyca typu 2.,
- nadciśnienie tętnicze,
- bezdech senny,
- choroba wieńcowa (choroba niedokrwienna serca),
- udar mózgu,
- niewydolność serca,
- zwyrodnienia kręgosłupa i stawów,
- kamica żółciowa,
- nadmierna ilość cholesterolu we krwi (Hiperlipidemia),
- nowotwory,
- żylaki na nogach,
- zaburzenia pracy hormonów;
- Inne skutki otyłości;
- niepełnosprawność,
- rozstępy,
- wylew,
- bezpłodność,
- brak ochoty na seks,
- zmniejszona odporność na ból,
- skrócenie się długości życia,
- zaburzenia przebiegu ciąży.
Leczenie otyłości
Sposób leczenia otyłości zależy od przyczyny, która ją powoduje. Do głównych metod walki z otyłością należy modyfikacja diety, np. zmniejszenie w niej ilości cukrów prostych i tłuszczów, a dodanie większej ilości pełnowartościowego białka. Lekarze zalecają również bardziej aktywny tryb życia. W przypadku bardzo dużej otyłości, stosuje się operacje chirurgiczne polegające na zmniejszeniu żołądka.
