Co to jest Xanax i w jakim celu się go stosuje?
Xanax jest lekiem działa przeciwlękowo, rozluźniająco i uspokajająco. Dzięki tym właściwościom wykorzystywany jest w krótkotrwałym leczeniu takich zaburzeń jak:
- Zaburzenia lękowe uogólnione,
- Zaburzenia lękowe z napadami lęku,
- Zaburzenia lękowe w postaci fobii,
- Zaburzenia depresyjne i lękowe mieszane.
Substancją czynną Xanax’u jest alprazolam, który należy do grupy leków nazywanej pochodnymi benzodiazepin. Alprazolam nasila działanie kwasu gamma-aminomasłowego (GABA), czyli głównej substancji hamującej aktywność ośrodka układu nerwowego. Xanax jest zalecany tylko w przypadkach, kiedy objawy są nasilone, zaburzają prawidłowe funkcjonowanie lub są bardzo uciążliwe. Stany napięcia i niepokoju związane z problemami dnia codziennego nie są wskazaniem do stosowania leku. Xanax może uzależniać, dlatego należy go stosować wtedy, kiedy jest to potrzebne i zawsze zgodnie z zaleceniami lekarza.
Jakie mogą być pierwsze objawy depresji? Odpowiedź znajdziesz w filmie:
Xanax – skład
Xanax występuje w kilku dawkach:
- Tabletki 0,25 mg,
- Tabletki 0,5 mg,
- Tabletki 1 mg,
- Tabletki 2 mg.
Substancją czynną w leku jest alprazolam. Pozostałe składniki leku to: laktoza jednowodna, celuloza mikrokrystaliczna, sodu dwuoktylosulfobursztynian (85%) + sodu benzoesan (15%), krzemu dwutlenek koloidalny, magnezu stearynian, skrobia kukurydziana.
Dodatkowo tabletki Xanax 0,5 mg zawierają lak sodowo – glinowy z erytrozyną, a tabletki Xanax 1 mg lak sodowo – glinowy z erytrozyną i lak glinowy F.D. i C. Blue Nr 2.
Xanax – informacje ważne przed zastosowaniem leku
W jakich przypadkach nie stosować leku Xanax:
- Przy uczuleniu na alprazolam i inne benzodiazepiny lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku,
- Przy nużliwości mięśni,
- Przy ciężkiej niewydolności oddechowej,
- Przy zespole bezdechu śródsennym,
- Przy ciężkiej niewydolności wątroby,
- U osób poniżej 18 roku życia.
- Kobietom w ciąży, karmiącym piersią lub planującym posiadanie dziecka nie zaleca się stosowania alprazolamu. Jeżeli tak się stanie, pacjentka powinna zostać przebadana pod kątem zagrożenia dla płodu. Benzodiazepiny w małych ilościach przenikają do mleka matki.
Xanax - ostrzeżenia i środki ostrożności
Przed zastosowaniem leku Xanax należy się skontaktować z lekarzem, jeśli:
- Lek jest przyjmowany przez długi okres czasu. Xanax może uzależniać, zwłaszcza osoby o skłonnych do nadużywania leków lub alkoholu. Konieczność dalszego leczenia powinna być okresowo oceniana przez lekarza,
- Dawka leku jest zmniejszana lub jest on nagle odstawiany, gdyż mogą wystąpić objawy odstawienia,
- Pacjent zmaga się z depresją, z myślami lub tendencjami samobójczymi,
- Pacjent stosuje inne benzodiazepiny (zwiększone ryzyko uzależnienia),
- Pacjent jednocześnie stosuje opioidy, leki nasenne, uspokajające lub spożywa alkohol (ich działanie może się nasilić),
- Występuje niepokój ruchowy, pobudzenie psychoruchowe, drażliwość, agresja, urojenia, gniew, koszmary senne, omamy, psychozy, niewłaściwe zachowanie bądź inne zaburzenia zachowania. W razie pojawienia się wymienionych dolegliwości należy przerwać stosowanie leku i skontaktować się z lekarzem,
- Pacjent ma jaskrę, zaburzenia czynności nerek lub wątroby.
Xanax podobnie jak inne benzodiazepiny mogą wywoływać niepamięć następczą, która występuje kilka godzin po zażyciu leku. W takim przypadku należy zapewnić pacjentowi nieprzerwany sen przez 7-8 godzin. Dodatkowo, benzoiazepiny powinny być ostrożnie stosowane u osób w podeszłym wieku, ze względu na ryzyko nadmiernego uspokojenia i/lub osłabienia układu mięśniowo-szkieletowego, co może skutkować upadkami, często poważnymi w skutkach.
Xanax a inne leki
Przed zastosowaniem leku należy poinformować lekarza o wszystkich innych przyjmowanych aktualnie lekach oraz o tych, które pacjent planuje przyjmować. Należy zachować szczególną ostrożność, gdyż mieszanie leku z innymi może mieć różne konsekwencje.
Szczególną ostrożność należy zachować podczas:
- Łączenia leku Xanax z opiadami, gdyż te działają depresyjnie na układ oddechowy (zwalniają i spłycają oddech). Wiąże się to z ryzykiem nadmiernego uspokojenia, depresji oddechowej, śpiączki, a nawet śmierci,
- Xanax może nasilić działanie leków przeciwpsychotycznych, nasennych, przeciwlękowych, uspokajających, przeciwdepresyjnych, przeciwdrgawkowych, narkotycznych leków przeciwbólowych, środków znieczulających i leków przeciwhistaminowych,
- W przypadku narkotycznych leków przeciwbólowych może dochodzić do nasilenia euforii, co może prowadzić do nasilenia zależności psychicznej,
- Nie wolno spożywać alkoholu w czasie stosowania leku Xanax,
- Nie zaleca się przyjmowania leku Xanax wraz z niektórymi lekami przeciwgrzybiczymi do stosowania wewnętrznego, np. ketokonazolem, itrakonazolem, pozakonazolem, worykonazolem.
- Należy zachować ostrożność i rozważyć zmniejszenie dawki Xanax’u podczas jednoczesnego stosowania wraz z nefazodonazem, fluwoksaminą i cymetydyną.
- Należy zachować ostrożność również podczas jednoczesnego stosowania wraz z fluoksetyną, propoksyfenem, doustnymi środkami antykoncepcyjnymi, sertraliną, diltiazemem i antybiotykami makrolidowymi,
- Jednoczesne stosowanie leku Xanax oraz inhibitorów protezy HIV wymaga modyfikacji dawki lub zaprzestania przyjmowania alprazolamu,
- Pacjenci przyjmujący jednocześnie alprazolam i digoksynę powinni być ściśle monitorowani, czy nie pojawiają się u nich objawy związane z toksycznością digoksyny,
- Teofilina może zmniejszyć działanie benzodiazepin.
Xanax – dawkowanie
Dawka Xanax’u jest zlecana przez lekarza na podstawie nasilenia objawów i indywidualnych reakcji pacjenta na leczenie. Leczenie powinno trwać jak najkrócej oraz pacjent powinien być pod obserwacją lekarza szczególnie, jeśli nasilenie występujących u pacjenta objawów zmniejszenia się i może nie wymagać leczenia farmakologicznego.
Całkowity czas leczenia nie powinien przekraczać 8-12 tygodni, włączając w to okres zmniejszenia dawki. W trakcie stosowania benzopiazepin może rozwinąć się uzależnienie oraz zależność emocjonalna lub fizyczna. To ryzyko może wzrastać wraz z dawką i czasem trwania leczenia.
Leczenie objawowe zaburzenia lękowego uogólnionego oraz zaburzenia depresyjnego i lękowego mieszanego
Zalecana dawka początkowa – 0,25 mg lub 0,5 mg trzy razy na dobę. Lekarz może zwiększyć dawkę w prazie potrzebny, do maksymalnej dawki dobowej – 4 mg podzielonej na dawki mniejsze, przyjmowane w ciągu całego dnia.
Leczenie objawowe zaburzenia lekowego z napadami lęku i zaburzenia lękowego w postaci fobii
Zalecana dawka początkowa – 0,5 mg lub 1 mg przed snem. Ewentualne zwiększenie dawki nie powinno odbywać się w odstępach krótszych, niż co 3 do 4 dni (łączna dawka nie może przekraczać 3 lub 4 dawek na dobę).
Zastosowanie większej i mniejszej dawki niż zalecana
W przypadku przyjęcia większej dawki niż jest to zalecone Xanax może powodować ataksję (niezborność ruchów), senność, zaburzenia mowy, śpiączkę i depresję oddechową. W razie pominięcia zastosowania leku, nie należy spożywać podwójnej dawki w celu uzupełnienia leku.
Leczenia lekiem Xanax nie należy samodzielnie przerywać. Leczenie ma charakter objawowy, po jego przerwaniu objawy mogą powrócić. Lekarz zadecyduje o stopniowym zmniejszeniu dawki.
Xanax – możliwe działania niepożądane
Działania niepożądane zwykle obserwuje się na początku terapii. Ustępują one w miarę kontynuowania leczenia lub kiedy zmniejszy się dawkę.
Bardzo często (częściej niż u 1 na 10 pacjentów):
- Depresja
- Senność
- Uspokojenie
- Ataksja
- Zaburzenia pamięci
- Zaburzenia mowy
- Zawroty głowy
- Ból głowy
- Zaparcia
- Suchość w jamie ustnej
- Zmęczenie
- Drażliwość
Często (od 1 do 10 na 100 pacjentów):
- Zmniejszenie apetytu
- Stan splątania
- Dezorientacja
- Zmniejszenie lub zwiększone libido
- Lęk
- Bezsenność
- Nerwowość
- Zaburzenia równowagi
- Nieprawidłowa koordynacja
- Zaburzenia koncentracji uwagi
- Nadmierna potrzeba snu
- Letarg
- Drżenie
- Nieostre widzenie
- Nudności
- Zapalenie skóry
- Zaburzenia seksualne
- Zmniejszenie lub zwiększenie masy ciała
Niezbyt często (u 1 do 10 na 1000 pacjentów):
- Mania
- Halucynacje
- Gniew
- Pobudzenie
- Uzależnienie
- Niepamięć
- Osłabienie siły mięśniowej
- Nietrzymanie moczu
- Nieregularne miesiączki
- Zespół odstawienia leku
Częstość nieznana (nie może być określona na podstawie dostępnych danych):
- Hiperprolaktynemia
- Hipomania
- Agresywne/wrogie zachowanie
- Zaburzenia myślenia
- Zwiększona aktywność psychoruchowa
- Nadużywanie leku
- Zaburzenia działania układu nerwowego autonomicznego
- Dystonia
- Zaburzenia żołądkowo-jelitowe
- Zapalenie wątroby
- Żółtaczka
- Obrzęk naczynioruchowy
- Nadwrażliwość na światło
- Zatrzymanie moczu
- Obrzęki obwodowe
- Zwiększenie ciśnienia w gałce ocznej
Benzodiazepiny mogą powodować uzależnienie fizyczne i psychiczne. Jeżeli dojdzie do zależności fizycznej nagłe zaprzestanie stosowania leku Xanax może wywołać objawy odstawienia: ból głowy, mięśni, nasilony lęk, uczucie napięcia, pobudzenie, dezorientację, drażliwość, poczucie zmiany otoczenia lub własnej osoby, upośledzenie słuchu, sztywność i mrowienie kończyn.