Termoablacja, czyli niszczenie patologicznie zmienionych tkanek za pomocą ciepła, była stosowana już w czasach starożytnych, gdy do chorych narządów wprowadzano rozgrzane w ogniu narzędzia lub gorące płyny. Przełomem stało się odkrycie elektryczności. Już pod koniec XIX w. odkryto, że przepływający przez tkanki prąd zmienny powoduje powstawanie w nich ciepła, a następnie chirurdzy zaczęli używać tzw. noża elektrycznego, którego działanie oparte jest na tej właśnie zasadzie.
Zobacz także:
Marskość wątroby – dieta wątrobowa, polecane i zakazane produkty
Czym jest zwapnienie wątroby? Przyczyny i sposoby leczenia kalcyfikacji wątroby
Choroby wątroby – objawy, choroby genetyczne i immunologiczne
Od połowy lat 90. XX w. termoablację stosuje się do niszczenia tkanek nowotworowych w nieresekcyjnych, przerzutowych guzach wątroby, nerek czy płuc. W ostatnich latach technologia wykorzystująca fale o wysokiej częstotliwości staje się coraz popularniejsza także w innych dziedzinach medycyny, m.in. do leczenia mięśniaków, żylaków czy endometrium.
Termoablacja mięśniaków
Termoablacja mięśniaków to zabieg, na który decyduje się coraz więcej kobiet zmagających się z powszechnie występującym łagodnym nowotworem macicy. W zależności od liczebności i lokalizacji guzów objawia się on:
- bólem i dyskomfortem odczuwanym w obrębie miednicy mniejszej;
- obfitymi lub przedłużającymi się krwawieniami;
- bolesnymi miesiączkami;
- zaburzeniami płodności;
- poronieniami;
- częstomoczem;
- nietrzymaniem moczu lub niemożnością jego oddania;
- przewlekłymi bólami krzyża;
- bólem odczuwanym w czasie stosunku seksualnego.
Termoablacja ultradźwiękowa pozwala na usunięcie nawet dużych mięśniaków, o średnicy 12–13 cm, które jeszcze kilka lat wcześniej można było zlikwidować tylko metodami chirurgicznymi, grożącymi utratą zdolności prokreacyjnych. Po zabiegu zmniejsza się nie tylko masa guza, ale również ustępują dolegliwości bólowe czy obfite krwawienia.
Termoablacja mięśniaków macicy polega na skierowaniu wiązki energii ultradźwiękowej bezpośrednio na guz, bez naruszania skóry i tkanek miękkich. Jest skuteczna także dzięki równoczesnemu monitorowaniu przebiegu zabiegu za pomocą rezonansu magnetycznego.
Termoablacja mięśniaków – przeciwwskazania
Przeciwwskazań do termoablacji mięśniaków macicy jest stosunkowo niewiele. Zabiegu nie powinno się przeprowadzać w przypadku:
- ciąży;
- mięśniaków uszypułowanych, połączonych z trzonem macicy za pomocą pasma tkanki łącznej, tzw. szypuły;
- zakażeń narządów miednicy lub zakażenia ogólnego;
- nowotworu złośliwego;
- choroby psychicznej.
Po termoablacji mięśniaków kobieta może odczuwać przez 1–2 dni ból podbrzusza. Niekiedy pojawiają się też zaburzenia miesiączkowania i okresowe niewielkie plamienia. Gdy zabieg jest wykonywany bez znieczulenia, występują dolegliwości zwane zespołem poembolizacyjnym, będące konsekwencją przejściowego niedokrwienia mięśnia macicy. Kobiety skarżą się wówczas na nudności, wymioty i podwyższoną temperaturę ciała, która nie powinna jednak przekraczać 37,5°C.
Termoablacja guzów wątroby
Termoablacja guzów wątroby jest stosowana u osób ze zmianami nowotworowymi i guzami przerzutowymi, w przypadku których niemożliwe jest leczenie chirurgiczne. Igłę, będącą jednocześnie elektrodą, wprowadza się bezpośrednio do guza. Przepływa nią prąd zmienny o częstotliwości 375–500 kHz, wytwarzający wysoką temperaturę (około 60–100°C), która niszczy zmienione chorobowo tkanki. Małoinwazyjny zabieg nie wymaga rozcinania jamy brzusznej. Prowadzony jest pod kontrolą ultrasonografu lub tomografu komputerowego.
Termoablacja wątroby jest najbardziej skuteczna w leczeniu guzów o średnicy do 2 cm. Nie powinno jednak być ich więcej niż 6–8.
Termoablacja żylaków
Termoablacja żylaków pozwala na usunięcie poskręcanych, wężykowatych zgrubień, zwykle pojawiających się na nogach i będących konsekwencją uszkodzenia delikatnych zastawek żylnych, co umożliwia cofanie się krwi. Podczas zabiegu do chorej żyły przez niewielkie nacięcie w skórze wprowadzany jest cewnik, wyposażony w urządzenie emitujące fale radiowe, które powodują powstawanie ciepła i umożliwiają prawidłowy przepływ krwi.
Termoablacja endometrium
Termoablacja endometrium, czyli błony śluzowej wyściełającej jamę macicy, to metoda pozwalająca powstrzymać nadmiernie obfite krwawienia miesiączkowe, zwłaszcza u kobiet w okresie okołomenopauzalnym i nieplanujących dzieci. Termoablacja polega na termicznym zniszczeniu endometrium aż do warstwy mięśniowej. Przeciwwskazaniami do przeprowadzenia tego zabiegu są mięśniaki o dużym rozmiarze, polipy endometrialne, wady anatomiczne macicy czy podejrzenie raka endometrium.
Zobacz film: Pierwszy w Polsce jednoczesny przeszczep serca i wątroby:
