Skrzydlik oka to patologiczna zmiana, której przyczyny nie zostały jednoznacznie określone. Badacze podkreślają rolę czynników genetycznych i środowiskowych. Częściej stwierdza się ją w populacji mężczyzn niż kobiet. Choroba przebiega początkowo bezobjawowo, w miarę rozrostu powoduje dyskomfort, zaburzenia widzenia, stan zapalny. Leczenie operacyjne skrzydlika podejmuje się ze względów kosmetycznych i w sytuacji zajęcia przez zmianę włóknisto-naczyniowej osi widzenia.
Czym jest skrzydlik oka?
Skrzydlik (z łac. pterygium) to zmiana chorobowa oka, która ma postać trójkątnego fałdu powstałego ze zgrubienia spojówki gałkowej. Najczęściej pojawia się na rogówce w wewnętrznej części oka, ale i może rozwinąć się w części zewnętrznej. Zlokalizowana jest w obrębie szpary powiekowej i zwrócona w kierunku osi widzenia. Na skrzydlika w oku składają się następujące elementy: podstawa, głowa, pokrywa. W niektórych opracowaniach wymienia się także szyję.
Jak powinniśmy dbać o nasze oczy, aby się nie męczyły? Odpowiedź na filmie:
Skrzydlik – objawy i przyczyny powstania
W początkowej fazie rozwoju skrzydlik oka nie daje żadnych dolegliwości. Jednak wraz z rozwojem choroby przerastająca tkanka zaburza powierzchnię rogówki, zmniejsza ostrość wzroku, powoduje uczucie ucisku i napięcia. Objawia się zaczerwienieniem, podrażnieniem, uczuciem pieczenia, swędzenia i obecności ciała obcego w oku. W przypadku dość wypukłych zmian może wystąpić łzawienie i światłowstręt.
Przyczyny skrzydlika nie zostały jak dotąd dokładnie poznane. Wśród czynników usposabiających do jego rozwoju specjaliści wymieniają: spędzanie dużej ilości czasu na otwartej przestrzeni, długotrwałą ekspozycję na światło słoneczne, przewlekłe drażnienie oczu suchym i zapylonym powietrzem, uwarunkowania genetyczne. Powstawanie skrzydlika determinować może czynnik wzrostu śródbłonka naczyń (VEGF), wywołujący nowotworzenie naczyń krwionośnych rogówki czy spojówki, tj. neowaskularyzację. Ze względu na częstsze występowanie choroby u osób mieszkających w ciepłym klimacie i spędzających dużo czasu w słonecznym środowisku, neowaskularyzacja nazywana bywa okiem surfera.
Leczenie skrzydlika oka
Skrzydlik oka w łagodnej postaci zwalczany jest kroplami lub maściami do oczu o działaniu przeciwzapalnym. Bardzo duży skrzydlik upośledzający widzenie i stanowiący defekt kosmetyczny leczony jest chirurgicznie. Zabieg powinien być poprzedzony dokładnym badaniem okulistycznym w celu określenia charakteru, położenia i rozmiarów zmiany. Usunięcie skrzydlika oka podejmowane jest w celu zlikwidowania tkanki narastającej na rogówkę, w konsekwencji czego uzyskuje się prawidłową – gładką – powierzchnię oka.
Na czym polega operacja?
Operacja skrzydlika oka przeprowadzana prywatnie to koszt od 500 zł do 1200 zł. Chory znajduje się pod znieczuleniem miejscowym. Wyłącznie w przypadku osób niewspółpracujących stosowane jest znieczulenie ogólne. Podczas trwania operacji nie wolno poruszać głową, a oczy chorego powinny być ustawione w odpowiednim kierunku. Średnio operacja skrzydlika trwa około 20 minut. W przypadku dużego rozmiaru ubytku w miejsce po usuniętym skrzydliku przeszczepia się niewielki fragment spojówki. Po usunięciu zmiany na ranę stosuje się szew wchłanialny i opatrunek, który pacjent powinien nosić do następnego dnia. Zabieg wykonywany jest w trybie jednodniowym. Pobyt chorego w szpitalu po operacji skrzydlika trwa 60–120 minut.
Skrzydlik oka – dolegliwości i postępowanie po operacji
Proces gojenia po operacji trwa 4–6 tygodni. Przez ten czas stosować należy zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego krople, żele, maści. Niewskazane jest pływanie i korzystanie z sauny. Na kilka dni warto ograniczyć aktywność fizyczną. W razie potrzeby po operacji skrzydlika chory uzyskuje zwolnienie z pracy.
Przez około 2 dni po zabiegu pacjent odczuwa dolegliwości bólowe o umiarkowanym nasileniu. Typowymi objawami są: kłucie, podrażnienie i zaczerwienienie oka, światłowstręt, obrzęk spojówki. W większości przypadków dolegliwości te nie wymagają leczenia i stopniowo ustępują przez kilka kolejnych tygodni. Nierzadko dochodzi do czasowego przymglenia warstw rogówki w miejscu zajętym dotychczas przez skrzydlik. W przypadku osób noszących szkła korekcyjne konieczna bywa ich korekcja, ponieważ zachodzący daleko na rogówkę skrzydlik wywołuje wtórny astygmatyzm, który łagodnieje po usunięciu zmiany.
Czy skrzydlik może nawracać?
Skrzydlik na oku wykazuje sporą tendencję do nawrotów mimo prawidłowo przeprowadzonego leczenia. W związku z tym po zakończonej terapii wskazane są dodatkowo zabiegi naświetlania lub przymrażania zmienionego miejsca w celu zapobiegania ponownemu wzrostowi skrzydlika. Konieczne jest także podejmowanie działań ograniczających szkodliwy wpływ promieniowania ultrafioletowego, tj. stosowanie szkieł przeciwsłonecznych.
Bibliografia:
1. Niżankowska M.H., Okulistyka. Podstawy kliniczne, Warszawa, PZWL, 2007.
2. Strzałka A., Choroby okulistyczne wymagające hospitalizacji u pacjentów w podeszłym wieku, „Gerontologia Polska”, 2006, 14(3), s. 125-129.
3. Nowacka B., Lubiński W., Aktualne poglądy na patogenezę i leczenie skrzydlika, „Okulistyka po Dyplomie”, 2015, 5(2), s. 42-47.
