Klasyczne psychoterapie (psychodynamiczna, poznawczo-behawioralna, Gestalt) polegają tylko na dialogu z pacjentem. Terapia zajęciowa natomiast jest zorientowana na integrację ciała i umysłu.
Czym jest terapia zajęciowa?
Terapia zajęciowa jest formą psychoterapii, która polega pracy w różnych obszarach życia. Jej celem jest przywrócenie zdolności umysłowych, poznawczych i motorycznych. W przypadku, gdy zmiany są nieodwracalne, zajęcia te umożliwiają wytworzenie funkcji zastępczych. Terapia zajęciowa jest skierowana do dzieci oraz osób niepełnosprawnych i ma charakter ruchowo-artystyczny. Zajęcia odbywają się w pracowniach przyszpitalnych, centrach rehabilitacyjnych, specjalnych ośrodkach dla niepełnosprawnych oraz domach opieki społecznej. Rodzaj terapii i zakres zastosowania jest indywidualnie dopasowany do każdej osoby indywidualnie w zależności od rodzaju problemu oraz stopnia zaburzenia.
Arteterapia - terapia zajęciowa za pomocą sztuki
Arteterapia jest formą psychoterapii, w której główną metodą jest sztuka. Proces pomocy polega na tworzeniu obiektów artystycznych przy wsparciu i zaangażowaniu terapeuty. Pacjent kreuje wtedy obrazy, muzykę lub rzeźby i opowiada prowadzącemu o znaczeniu, jakie mają dla niego poszczególne elementy dzieła. Terapeuta wspólnie z uczestnikiem zajęć próbują odkryć nowy sens stworzonej sztuki. Dzięki temu buduje się relację między nimi, co przyczynia się do rozwinięcia potencjału niepełnosprawnej osoby. Pacjent nie musi być obdarzony talentem artystycznym ani szczególnymi zdolnościami z tym związanymi. Ważniejszy jest sam proces i przeżywane emocje podczas tworzenia swego dzieła. Przyczynia się to do lepszego zrozumienia siebie oraz poznania przyczyn swych problemów. Popularne formy arteterapii to:
- choreoterapia, gdzie wyraża się emocje i uczucia poprzez ruch i taniec,
- biblioterapia polegająca na bajkach terapeutycznych z głębokim przesłaniem,
- muzykoterapia - wyrażanie siebie za pomocą grania na instrumentach i śpiewania,
- dramatoterapia, która polega na odgrywanie przedstawień teatralnych, które wyrażają uczucia i potrzeby danej osoby.
Dzięki arteterapii pacjenci są mniej zestresowani, podnoszą swoją samoocenę, rozwijają ekspresję siebie oraz redukują napięcie i smutek. Terapię sztuką stosuje się zarówno dla osób głęboko upośledzonych, ludzi niedostosowanych do norm społecznych, jak i do pacjentów niepełnosprawnych ruchowo.
Ergoterapia - terapia poprzez pracę
Ergoterapia jest rodzajem terapii zajęciowej, w której metodą leczniczą jest wykonywanie różnych rodzajów pracy. Zajęcia manualne to najczęściej:
- stolarstwo - obróbka drewna w celu przygotowania rzeźb lub obiektów użytkowych,
- garncarstwo - wykonywanie przedmiotów praktycznych, takich jak garnki lub wazony,
- wikliniarstwo - wyplatanie koszyków i mebli z wikliny,
- metaloplastyka - tworzenie przedmiotów z drutu i metalu w pracowni metalurgicznej,
- krawiectwo - szycie ubrań i zabawek (skierowane dla kobiet),
- ogrodnictwo - wykonywanie prac ogrodowych, takich jak sianie, pielenie czy sadzenie.
Zobacz także: Leczenie narkomanii, alkoholizmu i sieciomanii w ośrodkach uzależnień
Z roku na rok powstaje coraz więcej badań potwierdzających korzystne działanie ergoterapii. Ten rodzaj zajęć przyczynia się do zwiększenia sprawności manualnej, poprawy grafomotoryki i samooceny oraz gwarantuje poczucie sprawstwa. Dodatkowo ergoterapia uczy konkretnych umiejętności, które można później doskonalić. Dzięki tym zabiegom pacjent może wyzwolić swój potencjał i odkryć prawdziwe możliwości.
Estetoterapia - leczenie naturą
Estetoterapia polega na leczeniu doznaniami natury. Klienci spacerują po lesie, wsłuchują się w szum drzew, wykonują ćwiczenia gimnastyczne i poznają strukturę lasu od strony naukowej. Stopień skuteczności terapii jest zależny od nasłonecznienia, temperatury i pory roku. Każde drzewo ma też swoje określone właściwości. Dla przykładu świerk działa relaksująco, kontakt z jarzębiną ułatwia pozbycie się nałogów, a kasztanowiec wpływa na rozwój procesów poznawczych i wspiera walkę z bezsennością. Każdy klient ma dopasowaną indywidualną ścieżkę terapeutyczną, podczas której lepiej poznaje siebie, nabiera dystansu do problemów i zdobywa nowe możliwości do pokonania swych barier. Metoda przynosi największe korzyści w przypadku depresji, osób upośledzonych umysłowo oraz ludzi dotkniętych stanami otępiennymi.
Zajęcia relaksacyjne - terapia poprzez słuchanie siebie
W obecnych zabieganych czasach ludzie potrzebują odpoczynku. Wiele osób w głębi chce odetchnąć, pobyć w ciszy i zrelaksować się. Zajęcia relaksacyjne polegają na kontroli oddechu, obniżeniu napięcia oraz rozluźnieniu spiętych mięśni. Terapeuci pracują nad pobudzeniem wszystkich zmysłów:
- węch - aromaterapia,
- wzrok - leczenie kolorami (chromoterapia),
- dotyk - masaż relaksacyjny,
- smak - podawanie specjalnych przypraw,
- słuch - muzykoterapia.
Zobacz także: Leczniczy masaż Hawajski Lomi lomi nui – na czym polega?
Zabiegi te są przeznaczone dla zestresowanych klientów, których czas jest przepełniony pracą i obowiązkami. Zajęcia relaksacyjne umożliwiają im wsłuchanie się w siebie i zrozumienie czego naprawdę pragną. Dzięki tym zabiegom pobudzany jest układ nerwowy, który generuje napięcie związane ze stresem.
