Leczenie odsłoniętych szyjek zębowych to przede wszystkim zachowanie prawidłowej higieny jamy ustnej i powstrzymanie się przed szkodliwymi nawykami. Niezbędna jest również zbilansowana, bogata w witaminy dieta.
Odsłonięte szyjki zębowe – objawy
Do odsłaniania szyjek zębowych dochodzi zwykle stopniowo. Pierwszym objawem jest nadwrażliwość zębów na zimne lub gorące potrawy albo napoje, a także na kwaśne, słodkie lub bardzo słone substancje. Ból ma ostry, impulsowy charakter, przemija po krótkiej chwili. Przy myciu zębów często dochodzi do drobnych, ustających samoistnie krwawień. Przyczyną ich jest podrażnienie dziąseł szczoteczką do zębów – nawet gdy korzysta się z właściwej pasty i zachowuje się prawidłową technikę szczotkowania.
Stopniowo pojawiają się objawy zapalenia dziąseł – obrzęki i bolesność, nieprzyjemny zapach z ust. Ból może się utrzymywać przez dłuższy czas. Nasila się przy gryzieniu, ponieważ w przebiegu choroby może dochodzić do osłabienia wiązań pomiędzy zębem a zębodołem. Zęby zaczynają się ruszać. Dziąsła nie pokrywają prawidłowo podstawy zębów – większa niż normalnie część jest odsłonięta, szczeliny w przestrzeniach międzyzębowych pogłębiają się.
Przyczyny odsłaniania się szyjek zębowych
Przyczyną odsłaniania się szyjek zębowych jest przemieszczanie się granicy dziąsła w dół zęba (recesja). W warunkach prawidłowych krawędź tej błony śluzowej przyrośnięta jest do obwodowej części szkliwa pokrywającego koronę zęba. Jednak pod wpływem różnych czynników miejsce przyczepu przesuwa się stopniowo w stronę korzeni, odsłaniając obszar, w którym kończy się szkliwo, czyli tzw. szyjkę zęba. W odkrytej zębinie (tkance łącznej, z której zbudowane są zęby) znajdują się kanaliki, przez które (wraz z drobnymi naczyniami krwionośnymi) przechodzą zakończenia nerwowe. Bodźce zewnętrzne mogą powodować ich drażnienie i ból.
Powyżej opisane zjawisko wywołuje przede wszystkim paradontoza. Choroba ta jest najczęściej skutkiem braku odpowiedniej higieny zębów. Odkładanie się płytki nazębnej (które zaczyna się od razu po umyciu zębów) jest procesem naturalnym, lecz szkodliwym. Gromadzenie się na granicy dziąsła i korony zęba resztek pokarmu powoduje powstawanie tam ogniska zapalnego. Zapobiega temu – radykalnie zmniejszając ryzyko choroby – regularne, prawidłowe mycie zębów i okresowe usuwanie kamienia nazębnego. Budująca się przez dłuższy czas płytka nazębna drażni dziąsło i spycha błonę śluzową w dół zęba, ku korzeniowi. Odsłonięte miejsce jest jeszcze bardziej podatne na gromadzenie się kamienia, stany zapalne i oczywiście na ból. Postępujące z czasem zmiany mogą nawet spowodować rozchwianie zębów, a w krańcowych przypadkach również ich utratę. Proces ten znacząco przyspiesza obniżona odporność chorego.
Charakterystycznym przykładem schorzenia jest, będąca niegdyś poważnym problemem, choroba żeglarzy – szkorbut. Wynika on z krańcowego, długotrwałego niedoboru witaminy C, który powoduje całkowitą utratę zębów.
Odsłonięcie szyjek zębowych może nastąpić nagle – uszkodzenia dziąseł powstają niekiedy wskutek urazu twarzy, oparzenia termicznego lub chemicznego albo ostrego zapalenia, przebiegającego z powstawaniem licznych nadżerek.
Jak leczyć odsłonięte szyjki zębowe?
Leczenie chorego z odsłoniętymi szyjkami zębowymi musi być procesem kompleksowym. Podstawowym warunkiem jest usunięcie wszystkich czynników, które mogą nasilać zmiany. Pacjent musi zrezygnować z palenia papierosów – wdychany dym powoduje intensywne odkładanie kamienia nazębnego. Należy usunąć znajdujące się na zębach złogi kamienia, tak by odbudowująca się błona śluzowa dziąsła nie była spychana w dół i mogła rozrastać się w kierunku korony.
Chory musi w odpowiedni sposób dbać na co dzień o higienę jamy ustnej. Bezwzględnie powinien myć zęby dwa razy dziennie (oraz – dodatkowo – po pozostawiających dużo resztek posiłkach). Czas mycia nie może być krótszy niż dwie minuty. Należy stosować właściwą technikę szczotkowania: nie można szorować zębów poziomo, wzdłuż linii uzębienia, gdyż powoduje to nasilenie zmian. Mycie trzeba wykonywać ruchami okrężnymi lub wymiatającymi (od dziąseł, ku koronie zęba). Nie wolno nadmiernie dociskać szczoteczki. Aby nie spowodować zdzierania delikatnego, odrastającego dziąsła oraz by zapobiegać krwawieniom, należy korzystać z miękkich szczoteczek.
Odsłonięte szyjki zębowe – jaka pasta jest najwłaściwsza?
Bardzo ważnym elementem leczenia w przypadku odsłoniętych szyjek zębowych jest właściwy dobór pasty do zębów. Powinna być ona delikatna – nie może zawierać dużych grudek lub grubego proszku o działaniu ściernym. Należy wybierać produkty o wartości wskaźnika RDA nieprzekraczającej 30. Po roztarciu w palcach pasta taka nie pozostawia widocznych grudek. Najlepszym wyborem są produkty przewidziane do leczenia paradontozy. Zawierają substancje działające na dziąsło przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo i odżywczo.
Domowe sposoby na odsłonięte szyjki zębowe
Podstawowym warunkiem odtwarzania się dziąsła na szyjkach zębowych jest odpowiednia dieta i wczesne reagowanie na objawy miejscowego zapalenia. Jadłospis powinien składać się głównie z pokarmów miękkich, niewymagających intensywnego rozgryzania. Pożywienie musi dostarczać odpowiednich dawek różnych witamin, a w szczególności kwasu askorbinowego (witaminy C).
Prostym i skutecznym sposobem zwalczania pierwszych objawów podrażnienia czy zapalenia dziąseł jest stosowanie do płukania jamy ustnej łagodnych naparów ziołowych (np. na bazie szałwii, rumianku). Preparaty takie działają ściągająco, przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo.
