Szkliwo – co to jest? Czy szkliwo się regeneruje? Jak je odbudować?

Szkliwo to tkanka, która bez odpowiedniego wsparcia staje się coraz cieńsza, aż w końcu powoduje szereg nieprzyjemnych objawów i pęka. Aby nie doprowadzić do tego typu ubytków, warto zadbać o zęby wcześniej. Oprócz regularnych wizyt u stomatologa należy pamiętać m.in. o płukaniu zębów po spożyciu słodkich i kwaśnych napojów, używaniu do ich picia słomki (tak, aby nie stykały się z zębami), a także korzystaniu z miękkiej szczoteczki, które nie ściera dodatkowo szkliwa.

Czym jest szkliwo zęba?

Szkliwo zęba to najtwardsza tkanka organizmu ludzkiego. Jako wysoce zmineralizowana i bezkomórkowa warstwa zęba chroni go przed czynnikami z zewnątrz, które mogłyby go naruszyć. Składa się w 96% z kryształów fosforanu wapnia, w 3% z wody oraz w 1% ze związków organicznych. Szkliwo na zębach różni się zależnie od rodzaju zęba – twardość jest ta sama, jednak rozbieżność może być w jego grubości. Wytwarzane jest ono w procesie nazywanym odontogenezą i trwa kilka lat. Na początku ząb pokryty jest oszkliwem, które później się ściera i pozostaje już tylko szkliwo. Zdrowe szkliwo jest przezroczyste i bezbarwne. Do jego funkcji zalicza się ochronę przed bakteriami, czynnikami chemicznymi i termicznymi, uszkodzeniami mechanicznymi, przebarwieniami i ścieraniem się zęba, np. poprzez żucie.

Czy uszkodzone szkliwo się regeneruje?

Szkliwo jest najtwardszą tkanką, jednak warto podkreślić, że się nie regeneruje. Wpływ negatywnych czynników zewnętrznych sprawia, że erozja tej części zęba jest nieodwracalna. Ubytki szkliwa mogą powstawać na skutek spożywania słodkich napojów i produktów spożywczych, które zmieniając pH w jamie ustnej, tworzą warunki do rozwoju bakterii. Warto zwrócić także uwagę, aby w jamie ustnej nie było suchości, gdyż to także wzmaga erozję. Ukruszone i pęknięte szkliwo może również powstawać w wyniku refluksu żołądka i zgagi. Warto pamiętać, że kwaśne substancje (owoce, suplementy) osłabiają substancję otaczającą zębinę. Negatywny wpływ ma na nią także agresywne mycie zębów, które może skutkować ubytkami klinowymi. Zdarte i uszkodzone szkliwo może być efektem zgrzytania zębami, czyli tzw. bruksizmu. Osoba chora ściera je m.in. na powierzchniach żujących. Problem ze szkliwem może zostać zasygnalizowany przez wiele objawów. Symptomy jego erozji to np.:

• nadwrażliwość zębów (na gorące i zimne napoje, kwaśne pokarmy itp.);
  
• zły stan zębów – pęknięcia, ukruszenia, nieregularne krawędzie;
  
• pożółkłe zęby i żółte plamki;
  
• próchnica.
  

Jak odbudować szkliwo?

Starte szkliwo zęba można odbudować poprzez specjalistyczny zabieg u stomatologa – remineralizacji. Jego zadaniem jest uzupełnienie ubytków, które wypełnia się składnikami czynnymi, takimi jak: hydroksyapatyt, nanohydroksyapatyt bądź fluorki. Remineralizacja wzmacnia szkliwo, przez co zmniejsza ryzyko próchnicy, a także minimalizuje objawy takie jak nadwrażliwość. Jest to zabieg wspierający, który nie może w pełni odbudować zniszczonego szkliwa. Dlatego też, aby je chronić, należy postawić przede wszystkim na profilaktykę. Systematyczna i codzienna dbałość o nie pomoże je wzmocnić. Pomocne w tym będzie unikanie kwaśnych i słodkich napojów. Można je spożywać przez słomkę (uniemożliwia się przez to ich kontakt z zębami). Warto pamiętać o późniejszym przepłukaniu ust i umyciu zębów po upływie min. 30 minut. 

Z kolei po spożyciu posiłku zaleca się stosowanie gumy do żucia bez cukru. Zapobiega to suchości w jamie ustnej, co zmniejsza ryzyko wystąpienia erozji szkliwa. Aby wspomóc produkcję śliny, warto pamiętać o regularnym piciu wody. Jest to również sposób na wyrównanie pH w jamie ustnej, a także neutralizację kwasów i skuteczne oczyszczenie zębów. Ponadto warto pamiętać, że zniszczone szkliwo wymaga specjalnej opieki. Wsparciem będzie używanie miękkiej szczoteczki, która nie będzie go ścierać. Skutecznym sposobem jest stosowanie pasty do zębów przeznaczonej dla osób mających zniszczone szkliwo. Powinna mieć ona wysoką zawartość związków fluoru. Taka dbałość o substancję otaczającą zęby zapewni jej odpowiednią ochronę i uniemożliwi jej erozję. Warto pamiętać, że w momencie, gdy szkliwo będzie cienkie, łatwiej będzie o problemy związane z zębami – szybciej pojawi się np. próchnica. Dlatego jeśli pojawiają się symptomy lub podejrzewa się, że szkliwo jest zniszczone, warto udać się do stomatologa.

Bibliografia

1. A Gębska, Uzyskiwanie wczesnych postaci próchnicy szkliwa zębów ludzkich metodami in vitro