Nadwrażliwość emocjonalna sprawia, że obdarzone nią osoby dostrzegają więcej niż inni i doświadczają silniejszych uczuć. Ponieważ ludzie tacy stanowią zdecydowaną mniejszość, często spotykają się z niezrozumieniem i trudno im funkcjonować w standardowych warunkach. Badania wykazały, że nadwrażliwość emocjonalna dotyczy aż co piątej osoby. Nie uznaje się jej w związku z tym za zaburzenie wymagające terapii.
Przyczyny nadwrażliwości emocjonalnej
Przez nadwrażliwość emocjonalną rozumie się relatywnie silną reakcję uczuciową na bodźce, zarówno sensoryczne (np. dźwięki), jak i pozazmysłowe (np. nastroje innych osób). Intensywność tych wrażeń jest w pewnym stopniu uwarunkowana genetycznie i powiązana pobudliwością układu nerwowego – stanowi cechę temperamentu. Ludzie nadwrażliwi emocjonalnie nie muszą być niepewnymi siebie introwertykami. Przypadłość ta dotyczy często osób bardzo otwartych, pogodnych, żywiołowych. Wrażliwość kształtują bowiem także inne czynniki.
Nadwrażliwi emocjonalnie są zwykle ludzie, którzy zaznali deprywacji emocjonalnej w dzieciństwie lub – przeciwnie – zostali wychowani pod tzw. kloszem przez nadopiekuńczych rodziców. Nadwrażliwość może pojawić się na skutek traumatycznych przeżyć – wówczas wiąże się z obawą o ponowną utratę pewnych wartości (np. zdrowia). Reaktywność na bodźce jest też konsekwencją odebranego wychowania – np. u mężczyzn jest rzadsza niż u kobiet, bo tych pierwszych zwykle uczy się od dziecka, że uleganie emocjom jest oznaką słabości.
Na czym polega odporność psychiczna? Odpowiedź znajdziecie na filmie:
Objawy nadwrażliwości emocjonalnej
Osoby nadwrażliwe emocjonalnie intensywniej niż inni odbierają impulsy, informacje, wydarzenia i przetwarzają je na głębszym poziomie, w związku z czym:
- silniej reagują na bodźce zmysłowe i szybciej męczą się ich nadmiarem (np. hałasem),
- łatwiej wzruszają się czy martwią i trudniej im ukryć przeżywane emocje,
- sukcesy przynoszą im więcej radości, ale też dłużej rozpamiętują niepowodzenia,
- zwykle bez trudu wyczuwają skrywane nastroje czy intencje rozmówców,
- są empatyczne, skłonne do spontanicznego niesienia pomocy,
- często brak im asertywności, bo zbyt mocno przejmują się odczuciami i opiniami innych osób,
- źle znoszą krytykę, nawet konstruktywną, ponieważ przeżywają inne (niż merytoryczne) jej aspekty (np. martwią się, że stracili czyjąś sympatię),
- mają skłonność do perfekcjonizmu, przykładają wagę do detali,
- chętniej działają w pojedynkę niż w zespole – łatwiej im skoncentrować się na zadaniu i wolą ponosić za nie całkowitą odpowiedzialność, by unikać emocji związanych z jej podziałem (np. frustracji związanej z czekaniem na efekt pracy innych osób czy poczucia winy wobec nich w razie niepowodzenia),
- mają problem z podejmowaniem decyzji, bo analizują większą ilość jej możliwych alternatyw, konsekwencji,
- nie są w stanie przyswoić wielu informacji jednocześnie, ponieważ bardziej koncentrują się na szczegółach,
- szybciej się męczą zadaniami związanymi z dużą ilością bodźców i potrzebują więcej odpoczynku, wyciszenia, dzięki czemu mogą zregenerować siły.
Polecamy: Pewność siebie – na czym polega i jak ją zbudować?
Konsekwencje nadwrażliwości emocjonalnej
Osoby nadwrażliwe mogą cieszyć się bogatym życiem emocjonalnym, głębokimi relacjami z innymi ludźmi. Zdolność dostrzegania szczegółów rzeczywistości czyni ją ciekawszą, inspirującą. Jednocześnie jednak nadwrażliwców łatwiej zranić, są bardziej podatni na stres, nerwice, depresję, trudniej im zaadaptować się w różnych okolicznościach.
Osoby nadwrażliwe emocjonalnie posiadają wiele tzw. miękkich kompetencji zawodowych. Potrafią być dokładne, skrupulatne, a przy tym twórcze, pełne pomysłów. Dzięki wyjątkowej empatii zwykle nie brak im zdolności interpersonalnych. Jednak nie każdy zawód jest odpowiedni do ich predyspozycji i często nie osiągają sukcesów adekwatnych do umiejętności.
Jak sobie radzić z nadwrażliwością emocjonalną?
Nadwrażliwość emocjonalna nie jest zaburzeniem i nie trzeba jej leczyć. Przeciwnie – warto przekuć ją w atut, oprzeć na niej pracę zawodową, cieszyć się bogactwem własnego wnętrza w prywatnym życiu. Można przy tym skorzystać ze wsparcia psychoterapeuty. Jego pomoc nie służy jednak pozbyciu się nadmiernej wrażliwości, lecz wglądowi we własne emocje, nauce ich kontrolowania i wykorzystywania w konstruktywny sposób.
Już dzieci z nadwrażliwością emocjonalną wymagają szczególnego postępowania. Nie należy chronić ich przed trudnościami, lecz pozwolić im na doświadczenia, dzięki którym będą bardziej pewne siebie i odporne na stres w dorosłym życiu. Nadwrażliwi dorośli powinni obserwować własne emocje (np. prowadzić dziennik), by lepiej rozumieć siebie, oddzielać własne projekcje od intencji innych ludzi, zyskać dystans wobec sytuacji, które budzą w nich przesadny smutek czy frustrację. W miarę możliwości należy dopasować życie do własnych potrzeb, np. wybrać wolny zawód, unikać pracy pod presją czasu. Istotnym elementem codzienności osób nadwrażliwych emocjonalnie powinno być wyciszanie się. Warto opanować techniki relaksacyjne, praktykować jogę czy medytację
