Pewność siebie często mylona jest z arogancją, brakiem skromności, wywyższaniem się wobec innych. Tymczasem jest wprost przeciwnie – takie zachowania zwykle są wyrazem niepewności w kontakcie z innymi ludźmi i wynikają z potrzeby ukrycia własnych słabości.
Pewność siebie nie jest także zupełnym brakiem wątpliwości czy niczym nieskrępowaną odwagą. To umiejętność działania pomimo naturalnych dylematów i obaw. Można stwierdzić, iż jest to stan, w którym postawy i zachowania jednostki pozostają w zgodzie z jej wartościami i przekonaniami, nawet za cenę narażenia się na krytykę czy odrzucenie.
Czym jest pewność siebie?
Pewność siebie to stan, który trudno w prosty sposób zdefiniować. Można jednak wskazać jego najważniejsze filary, do których należą:
- samoświadomość – znajomość siebie, własnych mocnych i słabych stron, wartości, przekonań, dążności; wpływa na samopoczucie jednostki w kontakcie z innymi ludźmi, umiejętność podejmowania decyzji, wykorzystania własnego potencjału,
- samoakceptacja – zgoda na to, kim się jest, docenianie siebie, niestawianie sobie nierealnych oczekiwań, wyrozumiałość dla własnych niedoskonałości, umiejętność wybaczania sobie błędów; pozwala lubić siebie, czuć się dobrze we własnej skórze i znaleźć w sobie oparcie,
- wysoka samoocena – pozytywna ocena własnych cech, zachowań, postaw, traktowanie siebie jako osobę wartościową, umiejętność mówienia o swoich zaletach bez fałszywej skromności; pomaga osiągnąć poczucie zadowolenia z siebie,
- wysokie poczucie własnej wartości – stan psychiczny wynikający z pozytywnej samooceny i samoakceptacji, traktowanie siebie jako osoby ważnej, cennej samej w sobie, niezależnie od umiejętności czy osiągnięć; pozwala uniezależnić swoje samopoczucie i zdanie na własny temat od opinii innych ludzi,
- odpowiedzialność za własne życie – umiejętność podejmowania samodzielnych decyzji i ponoszenia za nie konsekwencji przy jednoczesnym dawaniu sobie prawa do porażek, zdolność do działania pomimo lęku i wątpliwości; umożliwia radzenie sobie z codziennymi wyzwaniami.
Budowanie pewności siebie
Brak pewności siebie to problem, z którym boryka się wielu ludzi. Zależnie od tego, jak od najwcześniejszego dzieciństwa kształtuje się ich samoświadomość czy samoocena, nie mają oni mocnych podstaw, by w siebie wierzyć, lubić siebie czy z przekonaniem dokonywać wyborów. To utrudnia im kontakty interpersonalne, pracę zawodową, wystąpienia publiczne, obronę własnego zdania czy praw, realizację marzeń i pragnień.
Aby móc siebie cenić, przede wszystkim należy poznać siebie – określić własne wartości, przekonania, zrozumieć emocje, zyskać świadomość swoich słabych i mocnych stron. Jedną z metod pogłębiania samowiedzy jest technika zadawania sobie codziennych pytań dotyczących różnych obszarów życia (np. „Co zdenerwowało mnie w pracy?”, „Za co jestem wdzięczna partnerowi?”).
Są słabości, nad którymi można pracować, ale wiele z nich trzeba po prostu polubić. Nauka samoakceptacji wymaga dystansu do własnych niedoskonałości, umiejętności śmiania się z siebie. Często pomocne jest także zrozumienie motywów własnych zachowań. Samoświadomość pozwala ocenić, czy np. fakt, iż nie podjęło się nauki w jakiejś dziedzinie, jest wynikiem lenistwa, czy też braku zainteresowań w danym kierunku. Taka wiedza ma niebagatelny wpływ na samoocenę.
Samoocenę można zbudować, codziennie spisując powody do zadowolenia z siebie, tworząc listy własnych wartości czy sukcesów. Nie należy opierać samooceny na czynnikach zewnętrznych – opinii innych ludzi, społecznym statusie, stanie posiadania, wyglądzie. Istotne kryteria to zgodność postaw z własnym systemem moralnym, życiowymi celami itd.
Tylko będąc ważnym dla samego siebie, można mieć wysokie poczucie własnej wartości. Należy zatem o siebie zadbać – traktować siebie jako kogoś wartościowego. Dotyczy to zarówno okazywania sobie szacunku i wyrozumiałości, jak i realizowania potrzeby odpoczynku czy spędzenia czasu z przyjaciółmi. Pewność siebie powstaje dzięki poczuciu kompetencji. Warto je zatem nieustannie podnosić we wszystkich obszarach – w sferze życia zawodowego, prywatnych zainteresowań czy na płaszczyźnie relacji międzyludzkich.
Ćwiczenia na pewność siebie
Budowanie pewności siebie wymaga wyjścia poza sferę komfortu – działań, które wywołują stres. Należy podejmować wyzwania, których unikało się w przekonaniu, że nie ma się dość pewności siebie, by im sprostać. Zalecaną metodą jest ćwiczenie kolejnych małych kroków, które przybliżają do celu. Jeśli problem stanowi np. wystąpienie publiczne, pierwszym krokiem może być przemówienie przed kilkuosobową grupą znajomych, kolejnym – wyjście przed publiczność w sytuacji, gdy można uniknąć przemawiania itd. Każde ćwiczenie trzeba powtarzać tak długo, aż uda się je wykonać ze spokojem, satysfakcją i dobrym skutkiem. Podejmując ćwiczenia, warto mieć swój model. Dzięki częstej obserwacji osoby, która stanowi uosobienie pewności siebie, jej sposób bycia utrwala się w podświadomości.
Dlaczego warto stać się pewnym siebie?
Pewność siebie jest stanem, którego osiągnięcie wymaga systematycznej pracy i nieustannego podnoszenia sobie poprzeczki, ponieważ – co zupełnie naturalne – zawsze znajdą się okoliczności, które będą ją ograniczać. Warto jednak podejmować ten wysiłek, aby:
- przeżywać mniej stresujących sytuacji,
- osiągać swoje cele,
- budować szczere relacje z ludźmi,
- żyć w zgodzie ze sobą.
Jak działa mózg? Dowiesz się tego z naszego filmu
