Leptospiroza, inaczej choroba Weila, to choroba objawiająca się gorączką, zaburzeniami w układzie krążenia, narządach miąższowych, układzie nerwowym i mięśniach. Przebiega w dwóch fazach – żółtaczkowej i bezżółtaczkowej.
Choroba Weila jest jedną z odzwierzęcych chorób wywoływanych przez krętki z rodziny leptospira. Głównym rezerwuarem tych bakterii są szczury, rzadziej inne gryzonie. Krętki wytwarzają toksyny pośrednio wpływające na wystąpienie gorączki, uszkodzenia układu sercowo-naczyniowego, a także uszkodzenia narządów, jak wątroba, serce, płuca. Bakterie wnikają przez uszkodzoną skórę lub błony śluzowe.
Leptospiroza (choroba Weila) - charakterystyka bakterii
Leptospiroza to choroba zakaźna wywołana przez krętki leptospira. Może być przenoszona przez różne zwierzęta, począwszy od koni, bydła, po zwierzęta domowe, jak koty i psy. W środowisku zewnętrznym krętki te giną szybko, są bardzo wrażliwe na zewnętrzne czynniki środowiskowe, jak wysychanie i wysoka temperatura, a także na szeroko dostępne, standardowe środki dezynfekcyjne.
Długo przeżyć mogą w wilgotnej glebie lub w wodzie. Rezerwuarem tych bakterii są głównie gryzonie – szczury, myszy. Główne źródło zakażenia stanowi mocz zarażonych zwierząt. Bakterie te mogą wnikać przez uszkodzoną skórę, błony śluzowe czy spojówki. Po wniknięciu do organizmu przedostają się z krwią do narządów, głównie wątroby, namnażają się tam, a następnie z powrotem przedostają się do krwioobiegu, wywołując objawy choroby.
Kto jest najbardziej narażony na zakażenie leptospirozą?
Na zakażenie leptospirozą najbardziej narażone są osoby pracujące w miejscach o dużej wilgotności, oczyszczalniach ścieków, miejscach, w których mogą mieć styczność z moczem chorych zwierząt.
Mowa tu o hydraulikach, górnikach, rolnikach, weterynarzach czy o osobach mających stały kontakt ze zwierzętami, a także osobach kąpiących się w zbiornikach wodnych zanieczyszczonych przez tę bakterię.
Objawy leptospirozy
Pierwsze objawy mogą ujawnić się nawet 4 tygodnie od zakażenia. Klinicznie wyróżnia się dwa okresy zakażenia leptospirozą.
Pierwszy okres to mało charakterystyczne objawy ogólne:
Choroba może więc często zostać zlekceważona, ponieważ przypomina zwykłe przeziębienie. Ponadto ze względu na znaczne obniżenie odporności może wystąpić opryszczka wargowa. Do innych współistniejących objawów zalicza się przekrwienie spojówek i błony śluzowej gardła, wysypkę, a nawet skazę krwotoczną. Niekiedy infekcji towarzyszą zakażenia hemodynamiczne.
Następnie krętki znikają z krwioobiegu, lokalizują się w różnych narządach i tkankach, a w efekcie prowadzą do ich uszkodzenia. W tym okresie zazwyczaj dochodzi do uogólnionej poprawy samopoczucia i ustąpienia gorączki.
Faza druga jest różnorodna pod kątem objawów, w zależności od typu zarazka, który wywołuje zakażenie. Wyróżnia się dwie podstawowe postaci choroby:
- Postać bezżółtaczkową – ma łagodny przebieg, rzadko dochodzi do uszkodzenia narządów, a nawet jeśli, to są to zmiany niewielkie. Dotyczą głównie wątroby i opon mózgowo-rdzeniowych.
- Postać żółtaczkową – ma ciężki przebieg, niepomyślne rokowanie. Ogniska zakażenia są rozsiane w różnych narządach, jak wątroba, płuca, nerki, opony mózgowo-rdzeniowe, serce.
Rzadko dochodzi do znacznego nasilenia objawów, zaatakowania układu krążenia, a także do jego niewydolności.
Leptospiroza - rozpoznanie i leczenie
Początkowo leptospiroza może przypominać zwykłe przeziębienie lub grypę. Lekarz powinien przeprowadzić dokładny wywiad z pacjentem, a następnie wykonać badania serologiczne i bakteriologiczne. W podstawowych badaniach laboratoryjnych można stwierdzić wzrost ilości białych i czerwonych krwinek.
Metoda leczenia uzależniona jest od postaci choroby. Należy pamiętać, że aby leczenie było skuteczne, należy jak najszybciej postawić diagnozę. Niestety, choroba czasami przez kilka miesięcy rozwija się bezobjawowo, więc szybkie rozpoznanie jest wtedy po prostu niemożliwe. Chorych leczy się w warunkach szpitalnych, szczególnie w szpitalach zakaźnych, a w leczeniu wykorzystuje się antybiotyki, jak chloramfenikol, penicyliny, cefalosporyny czy tetracykliny.
Powikłania leptospirozy
Najczęstsze powikłania leptospirozy obejmują zapalenia płuc, zapalenia mięśnia sercowego, zmiany skórne, dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty), bóle głowy, niewydolność oddechową, uszkodzenia naczyń, wątroby, nerek i innych narządów wewnętrznych.
Jak unikać zakażenia leptospirozą?
Podstawowym krokiem w zapobieganiu leptospirozie jest unikanie kąpieli w zbiornikach, w których istnienie prawdopodobieństwo tego, że są rezerwuarem tej bakterii. Osoby zatrudnione w oczyszczalniach ścieków powinny zachować szczególną ostrożność, a także wkładać ubranie ochronne minimalizujące ryzyko zakażenia. Weterynarze mający kontakt ze zwierzętami powinni zwracać szczególną uwagę na ochronę.
