Lekarzem diabetologiem można zostać po ukończeniu studiów medycznych oraz specjalizacji z zakresu chorób wewnętrznych albo pediatrii. Następnie należy odbyć dwuletni, określony przez Ministerstwo Zdrowia, program szkolenia, zakończony państwowym egzaminem specjalizacyjnym. Lekarz, który chce zająć się leczeniem cukrzycy u dzieci (diabetolog dziecięcy), zdobywa przy tym szersze uprawnienia w zakresie endokrynologii (nauki o zaburzeniach hormonalnych i ich leczeniu).
Co leczy diabetolog?
Diabetolog zajmuje się leczeniem cukrzycy rozumianej jako proces chorobowy obejmujący cały organizm. Do zadań lekarza tej specjalności należy także działalność profilaktyczna. Ma ona olbrzymie znaczenie w dzisiejszych czasach, ponieważ cukrzyca stała się poważnym schorzeniem cywilizacyjnym. Kliniczne objawy występują u około 4–5% populacji. Uważa się również, że bardzo dużo ludzi cierpi na tę chorobę, nie zdając sobie z tego sprawy.
Zobacz nasz film i dowiedz się wszystkiego o cukrzycy typu 1
Większość przypadków to tzw. cukrzyca typu II, wiążąca się z częściowym niedoborem insuliny lub zwiększoną opornością tkanek na jej działanie. Kilka procent zachorowań stanowi bardzo ciężka postać – typ I, związany z bezwzględnym niedostatkiem insuliny.
Nieleczona choroba prowadzi do niebezpiecznych powikłań, takich jak choroba niedokrwienna serca, udary, niewydolność nerek, amputacje kończyn, utrata wzroku, polineuropatia, a nawet śmierć. Cukrzyca jest chorobą postępującą, której rozwoju nie można zatrzymać, ale można go spowolnić. W tym procesie kluczową rolę odgrywa diabetolog. Prawidłowe leczenie opóźnia wystąpienie powikłań, zmniejsza nasilenie objawów i wydłuża czas, przez który chorzy mogą normalnie funkcjonować, nie rezygnując z pracy i innych życiowych aktywności.
Czym zajmuje się diabetolog?
Diabetolog zajmuje się przede wszystkim zagadnieniami związanymi z kontrolowaniem poziomu glikemii (glukozy we krwi). Parametr ten jest kluczowy w hamowaniu postępu choroby i zapobieganiu powikłaniom. Dzięki postępom techniki chorzy na cukrzycę mogą mierzyć go samodzielnie. Analiza codziennych wyników pozwala na rozstrzygnięcie, czy leczenie należy kontynuować w obecnej formie, czy w odpowiedni sposób je zmodyfikować.
Podstawowe leczenie cukrzycy obejmuje:
- insulinoterapię służącą uzupełnieniu niedoborów, które są bezpośrednią przyczyną choroby,
- podawanie leków doustnych, które np. modyfikują wydzielanie insuliny, zmniejszają insulinooporność tkanek.
Podawanie leków musi być połączone z odpowiednia dietą, która nie będzie powodowała znaczących wahań poziomu glukozy.
Czym charakteryzuje się cukrzyca typu 2? Odpowiedź znajdziesz w naszym filmie
Diabetolog obserwuje również chorego pod kątem rozwoju powikłań oraz koordynuje ich leczenie, w niezbędnych wypadkach kierując diabetyka do właściwego specjalisty (kardiologa, neurologa, chirurga, okulisty).
Skuteczność leczenia bardzo często wiąże się z koniecznością zmiany nawyków chorego. Ryzyko zachorowania na cukrzycę typu II jest związane z siedzącym trybem życia, brakiem aktywności fizycznej, rozwijającą się otyłością. Choroba postępuje też o wiele szybciej, jeśli chory pali papierosy albo nawet w małych ilościach spożywa alkohol. Dlatego bardzo duże znaczenie ma wyjaśnianie pacjentowi zależności pomiędzy postępem choroby a stylem życia oraz formułowanie odpowiednich zaleceń.
Diabetolog a dietetyk
Diabetolog, lecząc chorego z cukrzycą, często współpracuje z dietetykiem. Specjalista ten jest w stanie prawidłowo dobrać choremu dietę pod kątem jakościowym i ilościowym. Dietetyk może doradzać pacjentowi w przypadku otyłości i konieczności utraty wagi.
Prawidłowo zaplanowany jadłospis, którego limity kaloryczne będą dostosowane do stopnia intensywności życia i aktywności fizycznej, pozwala obniżyć masę ciała. W przypadku cukrzycy typu II powrót do prawidłowej wagi często umożliwia zredukowanie lub całkowite odstawienie leków.
Zadaniem dietetyka jest dobór właściwej kompozycji składników pokarmowych, w szczególności wyeliminowanie cukrów i innych substancji o wysokim indeksie glikemicznym, co pozwala uniknąć wahań glikemii. Chory powinien się przy tym nauczyć, że regularne, częste spożywanie niewielkich posiłków (w przeciwieństwie do rzadkiego przejadania się) pozwala na lepszy dobór leków, obniżenie dawek i uzyskanie korzystniejszych wyników terapii.
Indeks glikemiczny, czyli co? Odpowiedź znajdziesz w filmie
Wizyta u diabetologa w okresie ciąży
W trakcie ciąży równowaga hormonalna i metabolizm kobiety podlegają znaczącym zmianom. Częstym schorzeniem jest w tym okresie przemijająca cukrzyca, będąca zagrożeniem dla matki i płodu. Dlatego regularne badanie glikemii jest obowiązkowym elementem opieki nad ciężarną. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowych poziomów glukozy we krwi kobieta jest kierowana do diabetologa, który – po konsultacji – może zalecić podawanie insuliny. Lekarz opiekuje się chorą aż do momentu ustąpienia objawów (co zwykle następuje w krótkim czasie po porodzie).
Diabetolog online
Złożoność procesów chorobowych w cukrzycy nie pozwala na jej leczenie na odległość, bez badania chorego. Jednak postęp techniki i medycyny sprawia, że diabetolog może udzielać swoim pacjentom niektórych porad zdalnie, za pośrednictwem maila, telefonu, komunikatorów głosowych lub tekstowych. Zalecenia mogą dotyczyć np.:
- korekty dawkowania leków na podstawie otrzymanych od chorego wyników codziennego badania glikemii,
- podania choremu właściwych dawek insuliny w przypadkach, gdy zapotrzebowanie gwałtownie się zmienia (choroba, ciężki stres, podróż itp.),
- skierowania na badania dodatkowe,
- terminu kolejnej wizyty w poradni diabetologicznej.
Zobacz film i dowiedz się jak wygląda diagnoza cukrzycy
