Terapię FED w przypadku skoliozy prowadzi się w trzyetapowych sesjach, które przyczyniają się do redukcji kąta wielowymiarowego skrzywienia kręgosłupa i jego tkanek miękkich. Charakterystycznym elementem tej metody jest wykorzystywanie specjalistycznego urządzenia do podwieszenia pacjenta z regulowanymi pelotami uciskającymi, których mechanizm działania stanowi główną część rehabilitacji.
Na czym polega metoda FED?
Metoda FED to sposób na odwrócenie skoliozy charakteryzującej się bocznym skrzywieniem kręgosłupa z pogłębieniem fizjologicznych łuków grzbietu i rotacją kręgów w osi poziomej, przy zastosowaniu trzech mechanizmów:
- F – Fixation, czyli odpowiedniej stabilizacji i unieruchomieniu dolnego odcinka kręgosłupa oraz obręczy biodrowej i barkowej;
- E – Elongation, czyli odciążenia, wydłużenia i rozciągania kręgosłupa;
- D – Derotation, czyli przyłożenia odpowiedniej siły odwracającej patologiczną rotację kręgów deformującą kręgosłup, szczególnie na odcinku klatki piersiowej.
Dzięki kompleksowemu działaniu mechanicznemu na grzbiet pacjenta terapia FED ma na celu możliwie maksymalne odwrócenie zniekształconych struktur kręgosłupa i przywrócenie im prawidłowego napięcia oraz minimalizowanie ryzyka rozwijania się powikłań powstałych na skutek zaburzenia biomechaniki centralnego układu ruchu. Odbudowa neutralnej osi sylwetki odbywa się przy pomocy specjalnie skonstruowanej maszyny.
Na czym polega leczenie skoliozy idiopatycznej? Odpowiedź znajdziecie na filmie:
Jak działa urządzenie do terapii FED?
Urządzenie do terapii FED to aparatura o specjalnej konstrukcji, w której pacjent zostaje podwieszony w ortopedycznej kamizelce, zapewniającej redukcję ciężaru ciała o blisko 80% oraz odciążenie i stopniowe wydłużanie kręgosłupa przy jednoczesnym ustabilizowaniu i unieruchomieniu miednicy wraz z kręgami graniczącymi z patologicznym skrzywieniem, np. w odcinku przejścia kifozy piersiowej w lordozę lędźwiową. W przebiegu terapii FED pneumatyczne ramię urządzenia (wyposażone w odpowiednio profilowane peloty, dopasowane do szczytów skrzywionego kręgosłupa) wykonuje odpowiednio silny nacisk i zapewnia utrzymanie pozycji pacjenta przez określony czas. Leczenie skoliozy tą metodą pozwala oddziaływać na jeden lub dwa łuki skrzywienia jednocześnie, co zapewnia przyspieszenie rehabilitacji skoliozy jedno- i dwułukowej. Urządzenie to wpływa też na ruchomość klatki piersiowej i poprawę mechaniki oddychania. Metoda FED może być również wykorzystywana w ramach terapii redresyjnej przed zabiegami operacyjnymi kręgosłupa.
Leczenie skoliozy metodą FED u dorosłych i dzieci
Leczenie skoliozy metodą FED składa się z trzech etapów, trwających po 30 minut każdy:
- Etap 1. to przygotowanie kręgosłupa do korekcji skrzywienia głównie poprzez zabiegi fizykoterapeutyczne pobudzające do pracy fizycznej rozciągnięte i osłabione mięśnie po stronie szczytów skrzywień przy pomocy elektroterapii. Z kolei struktury po stronie wklęsłości skoliozy poddawane są zabiegom rozgrzewającym i rozluźniającym, np. masażom, naświetlaniu promieniami IR czy ciepłym okładom.
- Etap 2. to terapia w urządzeniu FED, gdzie pacjenta umieszcza się w uprzęży będącej elementem systemu wyciągowego z unieruchomieniem obręczy ruchowych ciała przy pomocy stabilizatorów będących jednocześnie nośnikami siły korekcyjnej skierowanej na łuki skrzywienia. Efekt terapeutyczny zależy od wartości przyłożonego obciążenia, które może wynosić nawet 100 kg. Ustaloną siłę nacisku urządzenie FED utrzymuje do kilkudziesięciu sekund, po czym następuje okres relaksu, czyli zwolnienie ramienia.
- Etap 3. to indywidualne ćwiczenia czynne mające na celu utrzymanie wypracowanej zmiany postawy. Przedłużenie efektu terapii mechanicznej z etapu 2. osiąga się dzięki ćwiczeniom korekcyjnym.
Efekty metody FED
Rezultaty terapii FED uzależnione są od rodzaju i stopnia zaawansowania skoliozy, wieku pacjenta oraz systematyczności i jego zaangażowania w proces rehabilitacji. Metoda FED uważana jest za alternatywę leczenia operacyjnego wad postawy tego typu.
Zobaczcie, czym jest skolioza:
Stosowanie metody FED w Polsce
Mimo że metoda FED została opracowana w latach 80. XX wieku przez hiszpańskiego profesora Santosa Sastre Fernandeza, w Polsce zyskuje popularność w leczeniu skoliozy od niedawna. Do tego czasu kinezyterapia metodami zachowawczymi z powodzeniem bazowała m.in. na metodzie Pressio z lat 70. XX wieku, której twórcami byli Andrzej Zaleszczuk, Janusz Łęczyński, Wojciech Nowak i Rudolf Ociepla, którzy opierali się na teoriach Roafa, mówiących o decydującym znaczeniu rotacji kręgów w progresji skoliozy. W odróżnieniu od metody FED terapia Pressio polega na czynnym wykonywaniu ćwiczeń przez pacjenta w autokorektorze (konstrukcji przypominającej urządzenie FED). Obie techniki wykazują jednak porównywalną skuteczność w leczeniu schorzenia.
Bibliografia:
1. Książek-Czekaj A., WIecheć M., Wprowadzenie do metody FED, „Praktyczna fizjoterapia & rehabilitacja”, nr 73, czerwiec 2016.
2. Fernandes S.S., Metoda leczenia skolioz, kifoz i lordoz. Terapia skolioz metodą FED, 2008.
