Kwas pantotenowy, znany również pod nazwą witamina B5, występuje powszechnie w produktach żywnościowych, dlatego niedobory tego składnika w organizmie są bardzo rzadkie. Jest on niezbędny w procesach regeneracji skóry oraz w zapewnieniu dobrej kondycji włosów.
Witamina B5 – działanie i właściwości prozdrowotne
Kwas pantotenowy, czyli witamina B5, należy do grupy witamin rozpuszczalnych w wodzie. Związek ten wytwarzany jest przez florę bakteryjną ludzkiego przewodu pokarmowego. Występuje również w produktach żywnościowych. Witamina B5 w organizmie człowieka pełni wiele bardzo ważnych funkcji. Uczestniczy w procesach metabolicznych i jest niezbędna w regulacji przemiany białkowo-tłuszczowej. Kwas pantotenowy umożliwia regenerację skóry oraz błon śluzowych. Bierze również udział w produkcji przeciwciał chroniących organizm przed różnego rodzaju infekcjami bakteryjnymi oraz wirusowymi. Witamina B5 reguluje poziom cholesterolu we krwi oraz odgrywa znaczącą rolę w syntezie witaminy A i D, hormonów steroidowych (kortyzolu, estradiolu, progesteronu, testosteronu) oraz neurotransmiterów (serotoniny, dopaminy) niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Kwas pantotenowy wchodzi w skład enzymu niezbędnego w procesie powstawania kwasów tłuszczowych. Związek ten zapewnia również właściwą pigmentację włosów, opóźniając procesy siwienia, oraz ma korzystny wpływ na zachowanie zdrowego stanu i optymalnej kondycji włosów. Witamina B5 posiada właściwości zapobiegające powstawaniu zmarszczek, opóźnia procesy starzenia się organizmu oraz przyspiesza gojenie się ran. Wpływa również ochronnie na serce, zmniejszając ryzyko choroby niedokrwiennej mięśnia sercowego. Prawidłowa ilość witaminy B5 w organizmie pozwala na utrzymanie optymalnej sprawności umysłowej, a także przyczynia się do polepszenia zdolności poznawczych – pamięci i koncentracji. Związek ten skutecznie likwiduje stany rozkojarzenia oraz przeciwdziała depresji.
Zobacz także: Amigdalina (witamina B17) – działanie, dawkowanie, właściwości, skutki
Witamina B5 – źródła w żywności
Witamina B5 jest związkiem naturalnie występującym w żywności pochodzenia roślinnego oraz zwierzęcego. Najbogatszymi źródłami kwasu pantotenowego są pełnoziarniste produkty zbożowe, do których zalicza się: kaszę gryczaną, brązowy ryż, otręby pszenne, płatki owsiane, pieczywo żytnie. Witamina B5 występuje w dużych ilościach w nasionach roślin strączkowych, drożdżach, żółtkach jaj, chudym mięsie, wątróbce oraz tłustych rybach (m.in. makrela, śledź). Źródłem kwasu pantotenowego są również: nabiał (sery, mleko pełne), grzyby, warzywa (np. brokuły, ziemniaki) oraz owoce (np. banany, melony, pomarańcze). Witamina B5 znajduje się także w orzechach oraz pestkach słonecznika, które warto dodawać do różnych potraw, zwłaszcza do sałatek. Kwas pantotenowy ulega zniszczeniu pod wpływem promieni słonecznych. Do znacznych strat tej witaminy, sięgających 50-80% dochodzi w wyniku gotowania.
Kwas pantotenowy w tabletkach
Do niedoboru witaminy B5 dochodzi bardzo rzadko, gdyż związek ten cechuje się wysoką dostępnością w produktach żywnościowych, a ponadto syntetyzowany jest w organizmie człowieka. Przyjmowanie kwasu pantotenowego w tabletkach, czyli suplementacja diety witaminą B5, jest wskazana osobom starszym, przemęczonym oraz narażonym na przewlekły, długotrwały stres. W grupie ryzyka powstania niedoborów kwasu pantotenowego znajdują się również: sportowcy wyczynowi, osoby nadużywające alkoholu oraz ze schorzeniami przewodu pokarmowego, a także kobiety przyjmujące doustne środki antykoncepcyjne. Dobowe zapotrzebowanie na witaminę B5 u osoby dorosłej wynosi około 7 miligramów. Przyjęcie zbyt dużej dawki kwasu pantotenowego może wywoływać dolegliwości żołądkowe, m.in. biegunki. Preparaty zawierające witaminę B5 dostępne są w każdej aptece – zarówno stacjonarnej, jak też internetowej.
Zobacz także: Tiamina (witamina B1) - niedobór, występowanie i źródła
Jakie są objawy niedoboru witaminy B5?
Najczęstszymi objawami niedoboru kwasu pantotenowego w organizmie są zmiany skórne w postaci wyprysków, trądziku, odbarwień oraz nadmiernego łuszczenia się i przesuszenia skóry. U osób z niskim poziomem witaminy B5 pojawiają się zaburzenia w funkcjonowaniu układu nerwowego, m.in. drażliwość, stany depresyjne, uczucie narastającego zmęczenia oraz rozdrażnienie. Często dochodzi do nadmiernego wypadania włosów, łysienia oraz pękania skóry w kącikach ust, a niekiedy również w kącikach oczu. Innymi objawami towarzyszącymi niedoborowi witaminy B5 mogą być:
- omdlenia,
- spadek odporności i zwiększona podatność na infekcje bakteryjne i wirusowe,
- zaburzenia w funkcjonowaniu układu sercowo-naczyniowego,
- dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, np. wzdęcia, biegunki,
- upośledzony proces gojenia się ran,
- bóle mięśniowo-stawowe.
