Kozie mleko to jeden z najstarszych produktów spożywczych wykorzystywanych przez człowieka. Jego właściwości ceniono już w starożytności, gdzie uchodziło za symbol szczęścia i dostatku, było stosowane również w celach kosmetycznych – do legendy przeszły kąpiele w kozim mleku egipskiej królowej Kleopatry. W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania tym produktem.
Kozie mleko – właściwości
Właściwości koziego mleka wynikają zarówno z jego składu aminokwasowo-białkowego, jak i lipidowego. Głównym białkiem jest kazeina o wysokiej wartości odżywczej (zbliżonej do mięsa) i znacznie przewyższającej wartość odżywczą nasion roślin strączkowych. Mleko kozie w porównaniu do krowiego zawiera sześciokrotnie więcej tauryny, czyli aminokwasu uczestniczącego w stabilizacji błon komórkowych, procesach widzenia, osmoregulacji, homeostazie wapnia i glukozy czy powstawaniu kwasów żółciowych (tzw. taurocholowych). Białka mleka koziego mają również mniejsze właściwości uczulające, choć należy pamiętać, że większość chorych z rozwiniętą już alergią nie toleruje białek zawartych w obu rodzajach mleka.
Mniejsza niż w przypadku mleka krowiego średnica kuleczek tłuszczowych mleka koziego powoduje, że jest ono łatwiejsze do strawienia. Jest to także efekt wyższej zawartości niskocząsteczkowych kwasów tłuszczowych. Głównym węglowodanem mleka koziego jest laktoza, korzystnie wpływająca na wchłanianie wapnia w dolnych odcinkach jelita cienkiego oraz normalizująca florę jelitową. Flora sprzyja wchłanianiu magnezu, fosforu i niektórych mikroelementów, a także pozwala organizmowi lepiej wykorzystać witaminę D. Laktoza stanowi naturalne źródło galaktozy służącej syntezie ważnych związków strukturalnych układu nerwowego.
Korzystny dla zdrowia człowieka skład mineralny mleka koziego wynika z wyższej niż w mleku krowim zawartości niektórych mikroelementów (wapnia, fosforu, manganu, żelaza, miedzi, selenu) oraz witamin: D, PP (niacyny), kwasu pantotenowego, C (kwasu askorbinowego) czy B1. Dzięki temu stymuluje procesy mineralizacji kośćca i koncentracji hemoglobiny. Spożywanie mleka koziego może zmniejszać ryzyko zachorowania na nowotwory ze względy na jego właściwości antyoksydacyjne związane z wysoką zawartością selenu.
Krem i kozie mleko
Mleko kozie jest wartościowym produktem spożywczym w postaci nieprzetworzonej, ale również przerobionym na napoje fermentowane, twarogi czy sery dojrzewające lub pleśniowe. Coraz chętniej wykorzystuje się je również do celów kosmetycznych. Na rynku dostępne są na przykład kremy z kozim mlekiem. Tego typu preparaty nawilżają skórę suchą i mało elastyczną, uzupełniają niedobory substancji odżywczych, stymulują naturalne procesy odnowy naskórka, wygładzają drobne zmarszczki oraz łagodzą podrażnienia. To zasługa wysokiej zawartości w mleku kozim organicznych związków chemicznych z grupy nienasyconych kwasów tłuszczowych typu omega-6, zwłaszcza kwasu linolowego, korzystnie działającego na skórę.
Kozie mleko w proszku, często wzbogacone witaminami A, B6, B12 i E, może być bazą do przygotowania w domu skutecznego specyfiku do czyszczenia twarzy. Ma on działanie złuszczające i odmładzające; polecany jest do skóry dojrzałej oraz wrażliwej. Właściwości kosmetyczne koziego mleka wciąż są przedmiotem badań naukowych.
Kozie mleko dla niemowlęcia
W żywieniu niemowląt, które z różnych powodów nie mogą być karmione piersią, najpowszechniej stosuje się mieszanki oparte ma modyfikowanym mleku krowim. Coraz częściej zaleca się jednak wprowadzenie do jadłospisu niemowląt mleka koziego. Skutecznie zaspokaja ono zapotrzebowanie szybko rosnącego, ale jeszcze nie w pełni dojrzałego, organizmu. Spożywanie mleka koziego wzmacnia system immunologiczny, a także przyspiesza rozwój układu kostno-stawowego.
Kozie mleko dla niemowlęcia może być bardziej korzystne niż krowie, przede wszystkim ze względu na proporcje aminokwasów. Zawiera np. znacznie więcej tauryny, która spełnia szczególnie ważną rolę w prawidłowym rozwoju układu nerwowego niemowląt. Nie bez znaczenia jest także wyższe stężenie białek serwatkowych (albumin i globulin) oraz aminokwasów siarkowych (metioniny), niezbędnych dla prawidłowego metabolizmu i rozwoju młodego organizmu. Białko mleka koziego dla dzieci jest szybciej i łatwiej trawione, a jego aminokwasy w wyższym stopniu przyswajane.
