Witamina D pełni znaczącą rolę w regulacji gospodarki wapniowej w organizmie. Oznacza to, że uczestniczy w procesie formowania i mineralizacji układu kostnego.
Funkcje witaminy D w organizmie
Kości człowieka mają właściwą gęstość, ponieważ witamina D odpowiada za wchłanianie właściwej ilości wapnia w jelitach oraz za zmniejszenie wydalania tego minerału wraz z moczem. Dzięki temu wapń jest zatrzymywany w organizmie i wbudowywany w tkankę kostną. Niezwykle ważne jest dostarczanie witaminy D u dzieci, ponieważ jej funkcja regulacyjna gospodarki wapniowo-fosforowej ma duże znaczenie w kształtowaniu się kośćca oraz zdrowych i mocnych zębów. Witamina D jest odpowiedzialna również za sprawnie funkcjonujący układ krwionośny. W połączeniu z wapniem skutecznie chroni przed zawałem serca, udarem i chorobą wieńcową. Ponadto jest odpowiedzialna za optymalne utrzymywanie białka wchodzącego w skład HDL, dzięki czemu zapobiega spadkowi tzw. dobrego cholesterolu. Badania naukowe udowodniły, że witamina D ma znaczny wpływ w profilaktyce rozwoju nowotworów (głównie piersi, prostaty i jelita grubego). Okazuje się również, że właściwy poziom witaminy D w organizmie nie tylko może hamować powstawanie i rozwój komórek rakowych, ale również wspomagać apoptozę, czyli przyspieszać ich śmierć.
Ta szczególna witamina odgrywa rolę w wyrównywaniu poziomu cukru we krwi, a zatem jest szczególnie ważna dla diabetyków, ponieważ zmniejsza ryzyko pojawienia się komplikacji cukrzycowych, takich jak choroby układu krążenia, wzroku oraz nerek. W związku z tym ważne jest w profilaktyce cukrzycy typu 2 utrzymywanie tej witaminy w optymalnym stężeniu. Witamina D jest również ważna dla osób dbających o linię, ponieważ pomaga utrzymać szczupłą sylwetkę. Substancja ta wraz z wapniem zmniejsza produkcję kortyzolu (hormon stresu), który odpowiada za odkładanie się tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha. Poza tym utrzymujący się odpowiedni poziom witaminy D w organizmie sprzyja wydzielaniu się leptyny, czyli hormonu odpowiedzialnego za odczuwanie sytości.
Źródła witaminy D – promienie słoneczne, jaja, tłuste ryby, suplementy
Witamina D jest substancją rozpuszczalną w tłuszczach oraz jest magazynowana w wątrobie. Można ją uzyskać dwoma sposobami: wystawiając się na ekspozycję słońca lub przyjmując ją wraz z pożywieniem. Najważniejszym sposobem pozyskania tej substancji jest światło słoneczne – synteza tej witaminy przez skórę potrafi pokryć 90% dziennego zapotrzebowania. Jednak ten sposób jest ściśle zależny od rasy człowieka oraz kraju, w którym żyje. W Polsce jest problem z uzyskaniem właściwego poziomu tej witaminy. Drugie źródło tej witaminy, również nie daje pełnego stężenia, ponieważ ta substancja znajduje nielicznych tłustych rybach, takich jak węgorz, śledź, dorsz, łosoś, makrela. Nieznaczne ilości witaminy D można znaleźć również w żółtkach jaj, mleku i serze szwajcarskim, ale aby utrzymać optymalny poziom witaminy D, należałoby jeść codziennie ryby, jajka i ser w ogromnych ilościach. W związku z tym ludzie sięgają po preparaty zawierające witaminę D, które można zakupić w każdej aptece. Niestety mogą pojawić się przedawkowania witaminy D, ponieważ jedynym sposobem na określenie właściwej dawki preparatu jest kosztowne badanie krwi.
Zobacz także: Hiperwitaminoza: objawy i przyczyny nadmiaru witamin A, D, E, C, K i z grupy B
Zagrożenia oraz ich objawy związane z nadmiarem witaminy D
Nadmiar witaminy D w organizmie może być bardzo niebezpieczny, ponieważ może prowadzić do zatrucia organizmu. Przedawkowanie jej sprzyja utlenianiu lipidów błon komórkowych zawierających nienasycone kwasy tłuszczowe i tym samym prowadzi do powstawania szkodliwych nadtlenków. Ponadto sprzyja to odkładaniu się wapnia w tkankach, który w za dużych ilościach powoduje zaburzenia w pracy serca oraz choroby nerek. Nadmiar tej witaminy zwiększa ryzyko pojawienia się kamicy nerek i pęcherzyka żółciowego. Szczególnie niebezpieczna jest hiperwitaminoza w czasie ciąży, ponieważ może powodować deformację płodu i chorób układu kostnego u noworodka. Objawy przedawkowania witaminy D są związane z hiperkalcemią, czyli podwyższonym poziomem wapnia w surowicy krwi. Wówczas można zaobserwować następujące objawy:
- brak apetytu,
- nudności i wymioty,
- zaparcia,
-
biegunkę,
-
wzmożone pragnienie,
- nadmierne pocenie się,
- ból głowy,
- wielomocz,
- powiększenie wątroby i śledziony,
- obniżone napięcie mięśniowe,
- nadpobudliwość,
- drgawki,
- w niektórych przypadkach śpiączkę.
