Jasnota biała to roślina do złudzenia przypominająca pokrzywę. Jednakże w przeciwieństwie do niej liście jasnoty nie parzą. To miododajna roślina o słodkim zapachu, która jest powszechnie wykorzystywana w lecznictwie. W jej składzie znajdują się m.in. flawonoidy (głównie rutyna i kwercetyna), olejki eteryczne, garbniki, glikozydy irydoidowe, związki śluzowe. Na rynku dostępna jest zarówno w postaci monopreparatu, jak i element wieloskładnikowych mieszanek ziołowych.
Jasnota biała – wiadomości ogólne
Jasnota biała (z łac. Lamium album L.) to gatunek wieloletniej rośliny zaliczanej do rodzaju jasnota i rodziny jasnotowate. Występuje powszechnie na całym kontynencie europejskim oraz obszarach Azji, gdzie panuje klimat umiarkowany. Jasnotę dziko rosnącą znajdzie się bez trudu ta terenie całej Polski. Spotykana jest w zaroślach, zaniedbanych ogrodach i sadach, przy drogach, budynkach i ogrodzeniach, a nawet w rumowiskach. Bylina ta lubi porastać zacienione miejsca, gdzie występuje żyzna próchniczna gleba i panuje dostateczna wilgotność.
Jak wygląda jasnota biała?
Roślina ta ogólnym wyglądem podobna jest do pokrzywy. W związku z tym zwyczajowo jasnota biała nazywana jest pokrzywą białą, głuchą lub martwą. Liście jasnoty białej są rozłożone naprzeciwlegle. Mają wydłużony, sercowaty kształt i grubo piłkowane brzegi. Rosną na krótkich ogonkach. Są ostro zakończone i delikatnie owłosione. Wydzielają charakterystyczny zapach. Łodyga jasnoty białej jest wzniesiona i nierozgałęziona. Roślina osiąga średnio wysokość 60 cm. W przekroju poprzecznym jest czterokanciasta, skąpo owłosiona. Wytwarza liczne podziemne odnogi. Jasnota ma białe, dość duże kwiaty (wielkości 2,5 cm), które wyrastają pionowo w okółkach w kątach liści. Roślina kwitnie od maja do listopada. Owocem jasnoty jest rozłupnia, w której znajdują się cztery ciemnoszare rozłupki.
Jasnota biała – właściwości lecznicze
Jasnota biała wykazuje liczne właściwości lecznicze. Surowiec zielarski stanowi kwiat jasnoty białej (z łac. Lamii albi flos), który stosowany może być zarówno wewnętrznie w formie naparów, jak i zewnętrznie do sporządzania kompresów, okładów, przemywania zmienionej chorobowo skóry, wykonywania nasiadówki. Można również dodawać go do kąpieli. Jasnota biała znana jest przede wszystkim z działania powlekającego, przeciwkrwotocznego, wzmacniającego, krwiotwórczego, osłonowego, przeciwbakteryjnego, przeciwzapalnego, fungistatycznego, przeciwwysiękowego, żółciopędnego, rozkurczowego, metabolicznego.
Przy jakich dolegliwościach warto pamiętać o ziołach? Zobaczcie sami:
Wykorzystywana jest w łagodzeniu nadmiernego krwawienia menstruacyjnego oraz objawów pojawiających się w przebiegu stanów zapalnych narządów rodnych. Na co jeszcze pomaga jasnota biała? Roślina stosowana jest pomocniczo w leczeniu nieżytów dróg oddechowych. Napar z jasnoty białej ułatwi odkrztuszanie i wspomoże usuwanie zalegającej w drogach oddechowych flegmy. Zalecana jest w łagodzeniu różnego pochodzenia przewlekłych kaszlów, w tym też spowodowanych podrażnieniem przez nikotynę. Dodatkowo dzięki działaniu moczopędnemu wspomaga usuwanie z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii. Korzystnie wpływa na śledzionę, trzustkę i wątrobę. Łagodzi podrażnienia błony śluzowej żołądka, wzdęcia i uczucie przepełnienia. Uszczelnia ściany naczyń krwionośnych i zwiększa ich elastyczność. Zwalcza kruchość naczyń krwionośnych, zwiększa liczbę erytrocytów (krwinek czerwonych) we krwi i leczy hemoroidy. Jasnota biała to zioło będące częstym składnikiem mieszanek zmniejszających nerwowość, wzmacniających ogólną odporność organizmu i poprawiających jakość snu. Jej stosowanie wskazane jest przy wewnętrznym niepokoju, stresie czy stanach lękowych.
Właściwości oczyszczające jasnoty białej znalazły zastosowanie w zwalczaniu trądziku młodzieńczego czy wysypek skórnych. Stosowana w okładach jako środek przeciwzapalny i antyseptyczny przyspiesza gojenie ran i skaleczeń. Zalecana jest do przemywania głowy przy łupieżu i swędzeniu skóry głowy. Wykorzystywać ją można też do okładów na zmęczone oczy, opuchnięcia i cienie pod oczami. Używana bywa w formie płukanek w przypadku stanów zapalnych jamy ustnej.
Co zawiera jasnota biała?
Jasnota biała cenne właściwości zawdzięcza zawartym w niej związkom, wśród których wymienia się m.in.: flawonoidy (głównie kwercetynę i rutynę), kwasy organiczne, olejki eteryczne, garbniki, glikozydy irydoidowe, związki śluzowe, saponiny.
Bibliografia:
1. Matuszkiewicz W., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa, PWN, 2006.
2. Grys A., Łowicki Z., Gryszczyńska A. i wsp., Rośliny zielarskie w leczeniu chorób skóry – bezpieczeństwo i zastosowanie, „Postępy Fitoterapii”, 2011, 3, s. 191-196.
3. Cavelius A.A., Zioła w medycynie naturalnej, Bremen, MAK Verlag GmbH, 2005.
