Liszaj to przewlekła i niezakaźna choroba skóry. Jedną z jej najczęściej rozpoznawanych postaci jest liszaj płaski, który nazwany jest też czerwonym. Może się pojawić także liszaj pasmowaty lub twardzinowy. Liszaj twarzy należy do rzadkości. Zmiany lokalizują się zwłaszcza na brodzie, policzkach czy nosie. Powinny zostać skonsultowane z dermatologiem, który określi sposób leczenia. Pomocne w łagodzeniu objawów mogą być domowe rozwiązania.
Liszaj płaski twarzy
Na twarzy nierzadko rozwija się liszaj płaski. Jest to przewlekła choroba zapalna skóry i błon śluzowych o niewyjaśnionej etiologii. Podstawą zmian jest przerwanie błony podstawnej i uszkodzenie komórek podstawnych nabłonka i naskórka. Choroba dotyczy osób dorosłych w wieku 30–60 lat, głównie kobiet. Rzadko kiedy liszaj pojawia się na twarzy u dziecka. Zmiany mają charakter przewlekły, z okresami remisji i zaostrzeń.
Wśród możliwych przyczyn powstania liszaja płaskiego na twarzy wymienia się m.in.:
cukrzycę,
choroby wątroby (marskość i zapalenie), choroby autoimmunologiczne (bielactwo, pemfigoid, toczeń rumieniowaty), stosowanie niektórych leków (zawierających związki bizmutu, złota czy arsenu, środków przeciwmalarycznych, kwasu paraaminosalicylowego czy neuroleptyków) i silny wstrząs psychiczny.
Skąd się bierze liszaj płaski? Dowiesz się tego z naszego filmu
Jak wygląda liszaj płaski na twarzy?
Liszaj płaski na twarzy przybiera zazwyczaj postać sinoczerwonych, lśniących, grudkowatych zmian skórnych pokrytych białymi prążkami (tzw. siateczka Wickhama), które układają się w linię (tzw. objaw Koebnera). Zazwyczaj są płasko-wyniosłe i wieloboczne. Osiągają rozmiary 1–3 mm i pojawiają się nagle. Nie pozostawiają blizn. Głównym objawem towarzyszącym liszajowi jest uporczywy świąd skóry. Nie koi go drapanie, ale pocieranie przynosi ulgę.
W badaniu histopatologicznym obserwuje się: przerost warstwy rogowej w skórze, ziarnistej i kolczystej w skórze i błonach śluzowych, zwyrodnienie wodniczkowe warstwy podstawnej i podnaskórkowy lub podnabłonkowy naciek z limfocytów T.
Rzadziej spotykane postacie liszaja na twarzy
Znacznie rzadziej na twarzy pojawia się liszaj pasmowaty lub twardzinowy. Ten pierwszy jest rzadką dermatozą wieku dziecięcego o charakterystycznym układzie zmian skórnych wzdłuż linii Blaschko, czyli szlaku migracji komórek wytwarzających melaninę.
Ma postać czerwonych grudek o niewielkich rozmiarach, które ustępują samoistnie w ciągu kilku miesięcy. W przypadku liszaja twardzinowego zmiany skórne mają postać grudek, które układają się w twardniejące tarczki. Chory odczuwa świąd i ból, może się pojawić przekrwienie zmian, które mają postać małych, białych plamek o błyszczącej i gładkiej powierzchni. Nierzadko następuje znaczne ścieńczenie skóry. Chorzy narzekają na predyspozycję do urazów, siniaków i uszkodzeń. Liszaj twardzinowy może doprowadzić nawet do nowotworu.
Co stosować na liszaje na twarzy?
Leczenie liszaja na twarzy określa dermatolog. W pierwszej kolejności podejmuje się terapię miejscową opartą na maściach glikokortykosteroidowych. Środki te wykazują silne działanie neutralizujące świąd i zmniejszające wielkość zmian. Jeśli takie rozwiązanie jest mało skuteczne, podejmuje się leczenie ogólne z zastosowaniem glikokortykosteroidów, cyklosporyny czy retinoidów. Choremu podaje się też leki przeciwhistaminowe w celu zmniejszenia świądu. Pomocna jest również fototerapia. PUVA to zabieg rozjaśniania skóry z wykorzystaniem światła. Część chorych korzysta z leczenia laserowego, krioterapii i dermatochirurgii. Warto przyjmować także kwas retinowy w formie tabletek lub jako składnik maści w celu złagodzenia zabarwienia skóry.
Liszaj twardzinowy, czyli co? Dowiesz się tego z naszego filmu
Domowe sposoby na liszaj na twarzy
W leczeniu liszaja na twarzy pomocne są domowe sposoby. Konieczne jest stałe nawilżanie i natłuszczanie zmienionej chorobowo skóry. Należy unikać kontaktu z substancjami drażniącymi. Zaleca się stosowanie łagodnych płukanek ziołowych, które osłonią i powleką chorą skórę twarzy. Wykorzystanie ma zwłaszcza siemię lniane (łyżkę siemienia lnianego zalewa się szklanką wrzącej wody i odstawia na kwadrans do zaparzenia) i malwa (kwiat malwy czarnej zaparza się w szklance wrzątku przez 15 minut pod przykryciem). Do przemywania zmian chorobowych stosuje się także odwar z mydlnicy lekarskiej. Trzeba 2 łyżki korzenia mydlnicy zalać szklanką wody i gotować przez około 5 minut. Następnie miksturę odstawia się na 15 minut, odcedza i przemywa nią skórę. Pozytywne efekty daje kompres z nagietka. Należy 4 łyżki płatków nagietka gotować przez 20 minut w szklance wody. Napar odcedza się i stosuje jako kompres na zmiany skórne.
Uczucie świądu zmniejsza przyłożenie zimnego okładu i kąpiel w owsiance czy naparze ze skrzypu. Maseczka z marchwi jest jednym z popularniejszych domowych sposobów na liszaje na twarzy. Należy zetrzeć na małych oczkach tarki świeżą marchew, po czym wymieszać ją z kilkoma łyżkami oliwy z oliwek. Maseczkę nakłada się na kilka minut i zmywa letnią wodą. Domowy sposób na liszaje na twarzy to także zmiana sposobu odżywiania. Z jadłospisu należy wyeliminować ostre przyprawy, owoce i soki cytrusowe, pomidory i powstałe na ich bazie wyroby, kofeinę i sól.
Bibliografia:
1. Wiernicka M., Mazurek−Mochol M., Turek−Urasińska K., Liszaj płaski u dziecka – opis przypadku, „Dental and Medical Problems”, 2004, 41(4), s. 773–777.
2. Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Warszawa, PZWL, 2005.
3. Treben M., Apteka Pana Boga. Porady i praktyka stosowania ziół leczniczych, Warszawa, Ex Libris, 2015.
Liszaj rumieniowaty - jak go leczyć? Odpowiedź znajdziesz w naszym filmie
