Guzek na dziąśle, który zaczyna wrzodzieć i niepokoić pacjenta sprawia, że chory na raka dziąsła zgłasza się do stomatologa. Leczeniem z wyboru jest operacja, niekiedy bardzo poważna, gdyż nowotwór dziąsła szybko rozprzestrzenia się, zajmując również pobliskie tkanki.
Rak dziąsła – co to jest?
Nie każda zmiana znajdująca się na dziąśle – owrzodzenie lub guzek – musi oznaczać raka. Rak dziąsła to nowotwór należący do szerokiej grupy nowotworów jamy ustnej. Histologiczne jest to płaskonabłonkowy rak dziąsła.
Tryb życia oraz zasady odżywiania mają ogromny wpływ na rozwój raka dziąsła. Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania to:
- nadużywanie alkoholu,
- niedobory witamin,
- przewlekłe urazy spowodowane między innymi przez źle dobraną protezę zębową,
- długotrwałe, nieleczone zapalenia dziąseł,
- stany przednowotworowe – leukoplakia, erytroplakia lub liszaj płaski,
- starszy wiek.
Rak dziąsła dolnego obejmuje swoim obszarem wyrostek zębodołowy dolny, najczęściej rozwija się w okolicy zębów trzonowych. Pierwotny rak dziąsła dolnego występuje rzadko, zazwyczaj są to nacieki z sąsiedztwa – policzka lub języka.
Jakie objawy daje rak dziąsła?
Jak wygląda rak dziąseł? Początkowo zmiana jest niecharakterystyczna i często ignorowana przez pacjenta. Najpierw w obrębie dziąseł pojawia się niewielki guzek o twardej konsystencji. Z czasem zmiana powiększa się, dochodzi do jej owrzodzenia, zaczyna krwawić i staje się tkliwa. Zazwyczaj dopiero w takim stadium chory udaje się do lekarza. W kolejnym stadium dochodzi do naciekania na kości powodującego jego destrukcję. Rak dziąsła górnego i dolnego powoduje rozchwianie i wypadanie zębów.
Charakterystyczny dla raka dziąsła dolnego jest objaw Vincenta będący wyrazem uszkodzenia nerwu zębodołowego dolnego, czyli drętwienie wargi dolnej oraz ból promieniujący do ucha. Dodatkowo następuje powiększenie węzłów chłonnych szyjnych wyczuwalne palpacyjnie w postaci ruchomych, twardych i niebolesnych kulek, często występujących w pakietach. Objaw ten świadczy o zaawansowaniu choroby, obecności przerzutów i pogarsza rokowanie.
W celu potwierdzenia podejrzenia nowotworu dziąsła wysnutego na podstawie objawów wykonuje się badanie pantomograficzne żuchwy oraz szczęki oraz biopsję cienkoigłową i zleca się badanie histologiczne pobranych komórek, które to daje ostateczne rozpoznanie. Na jego podstawie zleca się odpowiednie leczenie.
Jak prawidłowo dbać o jamę ustną? Dowiesz się tego z filmu:
Rak dziąsła – leczenie
Postępowaniem z wyboru w przypadku raka dziąsła jest leczenie chirurgiczne. Stomatolog po przeprowadzeniu diagnostyki kieruje pacjenta do chirurga lub onkologa, który planuje odpowiednie dla danego stadium leczenie. Chirurdzy szczękowi usuwają zmianę w całości, często wraz z wyrostkiem zębodołowym. W zaawansowanych zmianach konieczne jest usunięcie większego obszaru – części trzonu żuchwy, okolicznych węzłów chłonnych. Czasami należy wykonać radykalną operację: wycięcia połowy trzonu żuchwy wraz z węzłami chłonnymi.
Ubytek po operacji uzupełnia się płatem skóry, który dokładnie wszywa się w podłoże.
Po leczeniu operacyjnym konieczne jest wykonanie kontrolnych zdjęć radiologicznych. Jeżeli wykażą one, że rak dziąsła nie został doszczętnie wycięty, do leczenia należy wdrożyć radioterapię uzupełniającą, która nie jest pozbawiona powikłań. Zdarza się, że konieczne jest dołączenie chemioterapii w celu zminimalizowania ryzyka wznowienia. Jeżeli zaobserwuje się wznowę, konieczna może być ponowna operacja w celu poprawy rokowania.
Rokowania w przypadku raka dziąsła
W kwestii rokowania największe znaczenie ma czas, w którym rozpoznano chorobę i wszczęto odpowiednie leczenie. Wykrycie zmiany we wczesnym stadium pozwala na całkowite wycięcie guza i zapobiega wznowom, umożliwiając tym samym całkowity powrót do zdrowia.
Zaawansowane przypadki źle rokują, a radioterapia wraz z chemioterapią uzupełniającą nieznacznie poprawia wyniki leczenia. W niektórych przypadkach odstępuje się więc od leczenia przyczynowego, stosując jedynie środki łagodzące przebieg choroby.
Bibliografia:
1. Bartkowski St., Chirurgia szczękowo-twarzowa. Podręcznik dla studentów i lekarzy; wyd. Collegium Medicum UJ; Wydanie III poprawione i rozszerzone, Kraków 1996.
2. Kryst L. Chirurgia szczękowo-twarzowa; Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011.
