Nerwica lękowa, tak jak neurastenia, dystymia czy nerwica wegetatywna jest nasilana przez stres. Zaburzenie jest związane z nadmiernie szybkim i konsumpcyjnym trybem życia.
Co to jest nerwica lękowa?
Nerwica lękowa polega na mechanizmie błędnego koła wpływania na siebie emocji i zachowania. Punktem spójnym jest jednak silny lęk, który paraliżuje wszelkie konstruktywne działanie. Przeżywane stany lękowe prowadzą do reakcji, które napędzają silniejszy niepokój i strach. Pacjentowi ciężko jest określić, czy najpierw pojawia się u niego emocja czy reakcja somatyczna ciała. Choroba najczęściej dotyczy nastolatków i dorosłych. Zaburzenie jest bardzo trudne do zdiagnozowania, ponieważ trzeba wykonać szereg badań wykluczających możliwość innych schorzeń. Podczas badań wykrywa się pewne niedobory hormonalne i witaminowe, które mogą nasilić występowanie objawów. To z kolei powoduje kolejny lęk związany z tym, ze choruje się na tak ciężkie zaburzenie, którego nawet specjaliści nie potrafią wykryć.
Zobacz także: Jak leczyć stany lękowe - objawy, rodzaje i przyczyny zaburzenia
Przyczyny nerwicy lękowej: wychowanie, genetyka
Przyczynami nerwicy lękowej są nierozwiązane konflikty z dzieciństwa, które były w sprzeczności z pragnieniami dziecka. Pacjenci w gabinecie terapeutycznym przyznają, że byli zmuszani do rzeczy, które były niezgodne z ich dążeniami. Często zdarza się, że osoba z nerwicą lękową doświadczyła urazu w przeszłości, który ciągnie się za nią przez całe życie. Niekiedy zbyt duże oczekiwania rodziców i uczucie ciągłej presji w dzieciństwie przyczynia się do rozwoju zaburzenia. Dziecko czuje lęk przed utratą, oddzieleniem od rodziców, w związku z czym będzie się maksymalnie starać, aby to się nie wydarzyło. Ten schemat zachowań przekłada się później na dorosłe życie. Duże znaczenie ma również atmosfera, w której dziecko się wychowywało i uczyło pierwszych zależności. Pewne cechy osobowości rodziców, takie jak uległość, zmienność, egocentryzm czy niskie poczucie własnej wartości przyczyniają się do wewnętrznych konfliktów dziecka. Gdy do tego nałożą się nagłe traumatyczne wydarzenia, np. śmierć bliskiej osoby lub choroba, łatwo przyjąć reakcję obronną w postaci nerwicy lękowej.
Badania też wykazały, że nerwice w niektórych przypadkach mają pochodzenie dziedziczne. Tak więc niekiedy dzieci rodzą się z pewną predyspozycją do tego zaburzenia. Jest to pewien typ osobowości narażony na powstanie choroby. Mądre wychowanie i brak traumatycznych doświadczeń może sprawić, że osoba nigdy nie doświadczy tego zaburzenia. Osobowość lękliwa cechuje się koncentracją na krytyce, ograniczonym stylem życia, brakiem akceptacji i niechęcią wchodzenia w związki.
Objawy nerwicy lękowej: objawy somatyczne, poznawcze i emocjonalne
Podstawą nerwicy lękowej jest nieuzasadniony lęk. Im osoba mniej zdaje sobie sprawę z przyczyn tego stanu, tym silniejsze odczuwa objawy. Na pierwszy rzut oka można zauważyć intensywne skutki somatyczne, które powstają na pozór bez konkretnego powodu. Wyróżnia się następujące objawy fizyczne nerwicy lękowej:
- migreny,
- bóle żołądka i brzucha,
- kołatanie serca,
- drżenie rąk i nóg,
- nagłe ataki zimna i gorąca,
- problemy z seksualnością i potencją,
- zaburzenia równowagi,
- nudności i wymioty.
Osoba z nerwicą lękową odczuwa też problemy na tle poznawczym. Ma ograniczoną pamięć, a w przypadku ataków lękowych może doświadczać chwilowych amnezji. Towarzyszy temu brak koncentracji uwagi i występowanie natrętnych myśli. Człowiek dotknięty nerwicą lękową doświadcza też odrealnienia i postrzega rzeczywistość w swój wymyślony sposób. Objawy emocjonalne natomiast skupiają się wokół stanów lękowych i są związane z niepokojem, atakami paniki i fobiami. Osoba ta jest stale przygnębiona, apatyczna i ma brak motywacji do działania.
Nerwica lękowa - jak leczyć: psychoterapia, leki przeciwlękowe i przeciwdepresyjne
Zaburzenia lękowe są informacją, że pacjent przeżywa pewne trudne doświadczenia, lecz sam nie ma do nich dostępu. Aby poznać swoje nieuświadomione motywy działania, najlepszym krokiem jest psychoterapia, która umożliwia pracę nad źródłem swoich zachowań i reakcji ciała. Pierwszym elementem leczenia jest właściwe zdiagnozowanie nerwicy lękowej. Następnie terapeuta stara się uzmysłowić pacjentowi, jakie przejawia wzorce zachowań, aby zrozumiał je i wyklarował nowe sposoby radzenia sobie. Często okazuje się, że nerwica ma podłoże w zakorzenionych traumach. Wtedy terapeuta pomaga zaakceptować nieuchronność wydarzeń, a pacjent uczy się żyć z ubiegłymi doświadczeniami. Jest to długa forma pomocy, w lżejszych przypadkach trwa kilka miesięcy, a w trudniejszych nawet kilka lat. Popularne metody to psychoterapia poznawczo-behawioralna oraz terapia psychodynamiczna.
W przypadkach silnych objawów, które uniemożliwiają normalne funkcjonowanie osoby w społeczeństwie, terapią wspomagającą są leki przeciwdepresyjne lub przeciwlękowe. Bazują one na wychwycie zwrotnym serotoniny oraz benzodiazepinach. O ile środki te łagodzą skutki nerwicy lękowej to wpływają tylko na objawy, więc nie leczą pacjenta. Po odstawieniu leków choroba ponownie wróci do swej silnej formy. Co więcej, bardzo łatwo jest się od nich uzależnić.
W przypadku każdego rodzaju nerwic bardzo ważna jest dieta bogata w witaminy i minerały, które znacznie poprawiają funkcje poznawcze oraz wpływają na odczuwanie pozytywnych emocji. Szczególnie istotny jest magnez, kwasy tłuszczowe omega-3, witaminy z grupy B i kwas foliowy. Ważną rolę pełni też aktywność fizyczna i regularny sen.
