Skrzep po ekstrakcji zęba w początkowej fazie przybiera kolor czerwony, aby następnie pod wpływem włóknienia stać się biały. Najczęstszym powikłaniem zbyt szybkiego wypadania skrzepu po wyrwaniu zęba jest bolesny, suchy zębodół, któremu można zapobiec, stosując się do zaleceń lekarza.
Skrzep po wyrwaniu zęba – dlaczego i jak się tworzy?
Zdarza się, że rozwijające się choroby zębów i nieprawidłowe ich wyrzynanie wymagają interwencji chirurgicznej, po której organizm musi przystosować się do nowego stanu. Zabieg jest inwazyjny i prowadzi do przerwania ciągłości błony śluzowej, dziąseł oraz kości. Po usunięciu zęba już w kilka minut rozpoczyna się proces gojenia zębodołu. Składa się on z kilku etapów. W pierwszym z nich dochodzi do powstania skrzepu.
Opróżniony zębodół wypełnia się najpierw krwią, która w ciągu kilku lub kilkunastu minut zamienia się w skrzep. Ma on funkcję ochronną i odgrywa rolę naturalnego, biologicznego opatrunku. Dzięki niemu rana zostaje odizolowana od środowiska, co zapobiega jej odwodnieniu oraz zakażeniu przez bakterie i wirusy. To na jego podłożu następuje dalsze, prawidłowe gojenie.
Skrzep po wyrwaniu zęba zawiera specjalne substancje (między innymi czynniki wzrostu), które przyciągają komórki układu odpornościowego – neutrofile i makrofagi. Gdy znajdą się w okolicy rany, rozpoczynają proces fagocytozy, czyli usuwania zbędnej, martwej tkanki oraz drobnoustrojów, które zdążyły ją nadkazić. Ten etap (tworzenie się stanu zapalnego) może być bolesny, choć dolegliwości na ogół są do wytrzymania i ustępują po zwykłych lekach przeciwbólowych. Następnie dochodzi do przebudowy rany za pomocą włókien kolagenowych tworzonych przez fibroblasty, odrośnięcia błony śluzowej i zasklepienia się rany.
Jak wygląda skrzep po wyrwaniu zęba?
Odpowiednie postępowanie po ekstrakcji zęba wymaga podstaw teoretycznych ułatwiających pielęgnację. Kolor skrzepu w początkowym etapie jest czerwony. W miarę włóknienia i przebudowy jego barwa zmienia się. W późniejszym czasie zaobserwować można biały skrzep, który jest prawidłowym zjawiskiem, a następnie szary. Nie należy niepokoić się tym objawem. Konieczne jest natomiast wstrzymanie się od manipulowania przy gojącej się ranie. W niektórych przypadkach skrzep może przybierać kolor żółtawy lub nawet czarny. Z zębodołu początkowo w niewielkiej ilości sączy się krew, może pojawić się nieprzyjemny zapach.
Wielkość skrzepu zależy od rozmiarów rany. Powinien on pokrywać w całości miejsce po zabiegu. W przypadku trzonowców zaobserwować można duży skrzep ze względu na powierzchnię, którą musi przykryć.
Kiedy odpada skrzep po wyrwaniu zęba?
Lekarz poinformuje pacjenta, ile czasu po wyrwaniu zęba powinien utrzymywać się skrzep, jak długo goi się rana. W prawidłowym przebiegu struktura ta nie wypada, a jedynie przebudowuje się, by rana mogła w późniejszym czasie się zasklepić. Może to trwać miesiąc, w przypadku ósemek nawet dłużej. Jeśli skrzep wypadł, niezbędna jest konsultacja lekarska. Może to bowiem zaburzyć proces gojenia.
Suchy zębodół – gdy skrzep po wyrwaniu zęba wypadnie za wcześnie
Wypłukany skrzep po wyrwaniu zęba to główna przyczyna najczęstszego powikłania zabiegu, jakim jest suchy zębodół. By mu zapobiec, konieczne jest wstrzymanie się od picia i jedzenia co najmniej 2 godziny po zabiegu. Przez całą dobę natomiast należy wykluczyć z jadłospisu gorące i gazowane napoje, papierosy oraz alkohol. Powinno się także zrezygnować z wysiłku fizycznego. Zakazane jest płukanie jamy ustnej w tym dniu.
Zobacz film: Próchnica
Skrzep po usunięciu ósemki ma większe prawdopodobieństwo powikłań. Wynika to z utrudnionego dostępu do tych zębów. Wcześniejszego wypadnięcia skrzepu w tym przypadku można uniknąć poprzez stosowanie diety półpłynnej w pierwszej dobie po zabiegu oraz spożywanie pokarmów tak, by ryzyko kontaktu z raną było jak najmniejsze.
Objawy kliniczne suchego zębodołu pojawiają się zazwyczaj w 3.–5. dobie po zabiegu. Zamiast skrzepu po wyrwaniu zęba widoczna jest obnażona kość oraz pojawia się martwicza tkanka. Stan ten jest niezwykle bolesny, dlatego należy zgłosić się do lekarza celem oceny rany i złagodzenia dolegliwości. Leczenie stanu po wypadnięciu skrzepu można wspomagać w domu płukankami z szałwii czy rumianku.
Bibliografia:
1. Koczorowska M., Ocena podłoża kostnego po zastosowaniu preparatu R.T.R. przed zabiegiem implantacji wszczepu śródkostnego, rozprawa doktorska, Poznań 2012.
2. Kryst L., Chirurgia szczękowo-twarzowa, wyd. V, PZWL, Warszawa 2011.
