Polub nas na Facebooku
Czytasz: Hipersplenizm a powiększenie śledziony – czy są to pojęcia tożsame?
menu
Polub nas na Facebooku

Hipersplenizm a powiększenie śledziony – czy są to pojęcia tożsame?

powiększenie śledziony

Fot: Nerthuz / gettyimages.com

Hipersplenizm z reguły wiąże się z powiększeniem śledziony, jednak nie zawsze przy powiększeniu śledziony do niego dochodzi. Współczesne metody diagnostyczne, jak np. badanie scyntygraficzne, pozwalają na właściwe rozpoznanie hipersplenizmu.

Hipersplenizm nie jest pojęciem tożsamym z powiększeniem śledziony. Śledziona jest narządem leżącym w jamie brzusznej w lewym podżebrzu. W prawidłowych warunkach jest ukryta pod żebrami i nie jest wyczuwalna palpacyjnie. Nie jest to narząd niezbędny do życia, choć pełni bardzo istotne funkcje. Niektóre sytuacje, jak np. uraz jamy brzusznej czy stan chorobowy, zmuszają lekarza do podjęcia decyzji o jej usunięciu.

Główne zadania śledziony są nieodłącznie związane z jej budową. Zawiera wysepki krwinek białych, które wyłapują i zwalczają drobnoustroje. Ponadto zabiera z krążenia stare krwinki i inne elementy szkodliwe, jak bakterie czy wirusy, powodując ich neutralizację. Kolejna funkcja śledziony to magazynowanie krwi.

Hipersplenizm – co to jest?

Hipersplenizm to zespół charakteryzujący się spadkiem poziomu i niedoborem elementów morfotycznych krwi. Zazwyczaj dotyczy wszystkich linii komórkowych, a przynajmniej większości. Rzadko dochodzi do selektywnego niszczenia tylko jednej linii czy dwóch.

Hipersplenizm zazwyczaj współistnieje z powiększeniem śledziony, choć nie prowadzi do niego każde powiększenie śledziony. Triada objawów związana z hipersplenizmem to:

  • spadek ilości krwinek we krwi,
  • przerost poszczególnych układów odpowiadających określonym liniom komórkowym w badaniu szpiku kostnego.

Powiększenie śledziony a hipersplenizm

Powiększenie śledziony nie oznacza, że dojdzie do hipersplenizmu. Hipersplenizm to proces nadmiernego niszczenia krwinek przez makrofagi znajdujące się w śledzionie. Nie jest zależny od stopnia powiększenia śledziony, ale od przyczyn tego zjawiska. W przypadku np. przerzutów nowotworowych, hipersplenizm nie występuje. Natomiast już przy powiększeniu śledziony w przebiegu nadciśnienia wrotnego hipersplenizm jest bardzo nasilony.

Zobacz film: Budowa i funkcje układu immunologicznego. Źródło: 36,6.

Powiększenie śledziony – przyczyny

Śledziona w badaniu dorosłego człowieka nie jest wyczuwalna w stanie zdrowia. Jeśli da się ją wyczuć pod łukiem żebrowym, oznacza to, że jest powiększona, a stopień tego powiększenia określa się w centymetrach oddalenia dolnego brzegu śledziony od łuku żebrowego. Do głównych przyczyn powiększenia śledziony zaliczają się:

  • zakażenia o etiologii bakteryjnej, wirusowej czy pierwotniakowej, w tym przede wszystkim gruźlica, dur brzuszny, paradury, cytomegalia, wirusowe zapalenie wątroby, malaria, toksoplazmoza, leiszmanioza,
  • nadciśnienie wrotne w przebiegu niedrożności żyły śledzionowej bądź wątrobowej wywołanej przez zakrzep, zwężenie, guzy sąsiadujące, a także przez marskość wątroby, zespół Budda i Chariego,
  • choroby autoimmunologiczne, jak reumatoidalne zapalenie stawów, amyloidoza, sarkoidoza,
  • choroby spichrzeniowe,
  • torbiele,
  • przerzuty nowotworowe,
  • ropień.

Powiększenie śledziony i hipersplenizm – diagnostyka

Niewyczucie przez lekarza w badaniu powiększonej śledziony nie jest jeszcze kryterium wykluczającym hipersplenizm. Dokładna ocena wielkości śledziony, ewentualnych zmian ogniskowych, a także dodatkowych cech śledziony jest możliwa dzięki wykonaniu ultrasonografiii (USG) i tomografii komputerowej (TK). Dodatkowymi badaniami wykorzystywanymi w diagnostyce hipersplenizmu są morfologia krwi obwodowej na podstawie pobrania kilku mililitrów krwi żylnej na czczo oraz biopsja aspiracyjna szpiku kostnego. W badaniach tych można wykazać niedobór poszczególnych typów krwinek we krwi obwodowej i kompensacyjny wzrost tych elementów w szpiku kostnym, wywołany wzmożoną hematopoezą (krwiotworzeniem), by zrekompensować straty. Do współczesnych technik diagnostycznych hipersplenizmu można wykorzystać również badanie scyntygraficzne z użyciem radioaktywnego izotopu technetu, a przez to wykazanie wzmożonej aktywności makrofagów śledzionowych.

Leczenie hipersplenizmu

Podstawą leczenia hipersplenizmu jest leczenie przyczynowe, czyli usunięcie czynnika sprawczego. Czasami konieczne bywa również usunięcie śledziony. Dzięki badaniu radioizotopem można upewnić się, czy niszczenie krwinek zachodzi na pewno w śledzionie, aby uniknąć błędnego rozpoznania i niewłaściwego leczenia.

Zobacz film: Z czego składa się krew? Źródło: Getty Images / iStock



Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
10
1
Polecamy
Rak szyjki macicy - przyczyny, objawy i sposoby leczenia choroby
Rak szyjki macicy - przyczyny, objawy i sposoby leczenia choroby Dzień Dobry TVN
USG narządów rodnych.
Co wykrywa?
O badaniach kobiet i mężczyzn
USG narządów rodnych. Co wykrywa? O badaniach kobiet i mężczyzn Dzień Dobry TVN
Splenomegalia - objawy, przyczyny i leczenie
Splenomegalia - objawy, przyczyny i leczenie TVN zdrowie
Powiększona śledziona u dziecka – co oznacza?
Powiększona śledziona u dziecka – co oznacza? TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Ognisko hipodensyjne – o czym świadczy taka zmiana?
Ognisko hipodensyjne – o czym świadczy taka zmiana?
Gnida, czyli jajo wszy – jak wygląda i jak się jej skutecznie pozbyć?
Gnida, czyli jajo wszy – jak wygląda i jak się jej skutecznie pozbyć?
Czerwona plamka na oku. Przyczyny i leczenie
Czerwona plamka na oku. Przyczyny i leczenie
Alzheimer w młodym wieku - przyczyny, pierwsze objawy i kolejne etapy choroby
Alzheimer w młodym wieku - przyczyny, pierwsze objawy i kolejne etapy choroby
Zapalenie zatok – jak odróżnić je od przeziębienia? Objawy i leczenie stanu zapalnego zatok
Zapalenie zatok – jak odróżnić je od przeziębienia? Objawy i leczenie stanu zapalnego zatok