Wątroba jest narządem, który w związku ze swoją funkcją w organizmie ma szczególną budowę anatomiczną. Jej komórki (hepatocyty) muszą mieć nieustanny kontakt z krwią, która dostarcza do wątroby półprodukty, odżywia komórki narządu i zabiera finalne produkty przemiany materii. Ponadto komórki wątroby połączone są z drogami odprowadzającymi żółć do przewodu pokarmowego.
Co to jest marskość wątroby?
Podczas prawidłowej pracy wątroby (stan fizjologiczny) pomiędzy hepatocytem a końcowym naczyniem krwionośnym znajduje się wolna przestrzeń (macierz pozakomórkowa), przez którą transportowane są niezbędne do poprawnego funkcjonowania wątroby komórki (np. limfocyty). Jeśli jednak dochodzi do patologicznego stymulowania wątroby czynnikami chorobotwórczymi, jak np. alkohol, chemia spożywcza czy wirusy (np. HBV i HCV), komórki wątroby zaczynają produkować bliznowatą tkankę łączną, która w miarę rozwoju ogranicza kontakt pomiędzy hepatocytem a najbliższym naczyniem krwionośnym. W rezultacie dochodzi do marskości wątroby, czyli stanu, w którym włóknienie jest tak silne, że zostaje całkowicie zaburzona struktura anatomiczna narządu. Zmiany wpływają na zaburzenie prawidłowego działania wątroby, co wymaga długotrwałego leczenia, a czasem rokowania przy marskości wątroby są tak słabe, że jedynym rozwiązaniem jest przeszczep.
Marskość wątroby – przyczyny
Marskość wątroby kojarzona jest przede wszystkim z alkoholizmem, ponieważ nadmierne spożycie alkoholu zaburza metabolizm tłuszczów, węglowodanów i białek, co, w połączeniu z wieloletnim narażeniem wątroby na działanie toksyn, powoduje jej uszkodzenie (alkoholowa marskość wątroby). Choroba ta jest też czasem następstwem toksycznego działania leków lub innych substancji chemicznych. Należy jednak pamiętać, że marskość wątroby może być końcowym stadium wielu innych schorzeń, na przykład wirusowego zapalenia wątroby typu B i C. Ponadto przyczynami marskości wątroby mogą być niektóre choroby metaboliczne, takie jak cukrzyca czy stłuszczeniowe zapalenie wątroby, przewlekłe choroby dróg żółciowych (zaburzenia w odpływie żółci) i autoimmunologiczne zapalenie wątroby (organizm wytwarza przeciwciała skierowane przeciw własnej wątrobie).
Marskość wątroby – objawy
Marskość wątroby jest dość częstą chorobą i dotyczy nawet do 10% populacji. Postawienie diagnozy w jej początkowym stadium może być problematyczne, ponieważ w pierwszej fazie klinicznej marskość wątroby rozwija się bezobjawowo. Ponadto pojawiają się objawy nietypowe dla chorób wątroby, które mogą być mylone z objawami innych schorzeń, takie jak: ogólne zmęczenie, szybkie męczenie się przy wysiłku, brak apetytu, wzdęcia, uczucie ciężkości po posiłku (zwłaszcza w nadbrzuszu), świąd skóry, problemy ze snem, zaparcia, niekiedy nudności, biegunki i oliwkowe zabarwienie skóry. W kolejnym, końcowym stadium rozwoju marskości wątroby możemy zaobserwować następujące objawy: ból w prawym podżebrzu, skłonność do krwawień z błon śluzowych, skaza krwotoczna, śpiączka (metaboliczna śpiączka wątrobowa) czy obrzęki.
Jak leczyć marskość wątroby?
Marskość wątroby jest chorobą, której nie da się całkowicie wyleczyć, a jedynie można zahamować jej rozwój i zminimalizować komplikacje. W pierwszym etapie leczenia marskości wątroby istotna jest zmiana stylu życia, czyli wdrożenie odpowiedniej diety (najlepiej dieta jarska z wysoką zawartością białka pochodzenia roślinnego) i całkowity zakaz spożywania alkoholu, jeśli on był przyczyną choroby. W przypadku zatrucia innymi substancjami toksycznymi konieczne jest ich natychmiastowe odstawienie. Terapia opiera się przede wszystkim na leczeniu choroby, która doprowadziła do marskości. Konieczne jest zapobieganie włóknieniu oraz leczenie ewentualnych powikłań, poprzez dopasowanie odpowiednich leków.
Ważnym elementem jest również leczenie objawowe, które dla chorego przynosi najwięcej korzyści, gdyż znacznie poprawia komfort życia. Istotna jest aktywność fizyczna – lekarze zalecają pływanie czy spacery. Nie należy odcinać się od społeczeństwa i w miarę możliwości pozostać aktywnym zawodowo, ponieważ wpływa to pozytywnie na psychikę chorego. Ostatnim etapem leczenia, jeśli wcześniejsze nie przynoszą zamierzonych efektów, jest przeszczep wątroby. Jest to jedyna metoda, która przynosi efekt. Do przeszczepu wątroby kwalifikują się osoby z zaawansowaną marskością wątroby, czyli ze stanem chorobowym, w którym organ ten jest tak uszkodzony, że może bezpośrednio zagrażać życiu.
