Polub nas na Facebooku
Czytasz: Śpiączka – głęboki i długotrwały sen
menu
Polub nas na Facebooku

Śpiączka – głęboki i długotrwały sen

NAN

Fot: Evgeniy Kalinovskiy / fotolia.com

Śpiączka to stan głębokiej i długotrwałej utraty przytomności. Osoba w tym stanie nie reaguje na bodźce zewnętrzne. Reakcja na bodźce wewnętrzne, np. ból, jest zależna od typu śpiączki. 

W większości przypadków osoby zapadają w śpiączkę ze względu na poważny uraz głowy, którego można doznać np. po wypadku samochodowym lub upadku z dużej wysokości. Śpiączka może też być częścią przebiegu innych chorób, takich jak cukrzyca i wynikające z niej schorzenia metaboliczne. Z kolei śpiączka farmakologiczna jest wyjątkowym rodzajem tego stanu, gdyż wprowadza się w nią poszkodowaną osobę celowo.

W walce o pacjentów w śpiączce pomocne okazują się nowe technologie. Jak można komunikować się z chorym? Zobaczcie:

Zobacz film: Komunikacja z pacjentem w śpiączce. Źródło: Dzień Dobry TVN

Charakterystyka śpiączki

Śpiączka jest stanem głębokiej utraty przytomności, która trwa przez nieokreślony długi czas (od kilku godzin do kilkudziesięciu lat). Osoby znajdująca się w tym stanie nie można wybudzić poprzez dźwięk lub czucie. Wewnętrzny stan człowieka to uśpienie kory mózgowej lub tworu siatkowatego mózgu. Kora mózgowa jest odpowiedzialna za ruchy i zmysły człowieka, podczas gdy twór siatkowaty w pniu mózgu podtrzymuje aktywność kory mózgowej.

Przyczyny śpiączki

Przyczyny śpiączki można podzielić na:

  • uszkodzenia środkowego układu nerwowego – zarówno urazowe (wstrząśnienie mózgu, stłuczenie mózgu, krwiaki – nadtwardówkowy lub podtwardówkowy, pourazowy obrzęk mózgu, udar mózgu), jak i nieurazowe (zapalenie opon mózgowych, zapalenie mózgu, ropień mózgu, zator lub zakrzep tętnic mózgowych, krwotok mózgu, zakrzepica zatok żylnych)
  • zaburzenia metaboliczne – powikłania cukrzycy: hipoglikemia (spadek poziomu cukru we krwi), hiperglikemia (nadmiar cukru we krwi); zaburzenia przemiany białkowej, hiperkalcemia (nadmierny wzrost poziomu wapnia we krwi), hipokalcemia (obniżenie poziomu wapnia we krwi);
  • zatrucia – przedawkowania leków nasennych, leków uspokajających, narkotyków, alkoholu, poza tym zatrucia tlenkiem węgla, rozpuszczalnikami, środkami owadobójczymi i do ochrony roślin;
  • padaczka – napad padaczki doprowadza osobę do utraty przytomności na kilka minut lub dłużej;
  • zaburzenia psychiczne – np. stupor dysocjacyjny, drastyczne ograniczenie ruchów wynikające z szoku psychicznego;

Czynności w przypadku śpiączki

Kluczowe jest natychmiastowe udzielenie pomocy osobie, która zapadła w śpiączkę oraz ustalenie przyczyny tego stanu – może to uratować życie tej osoby. Jeżeli zapadnięcie w śpiączkę jest gwałtowne, jego przyczyną jest uraz, z kolei zapadnięcie powoli i stopniowo świadczy o chorobach wewnętrznych. Jeżeli służby medyczne przyjadą do osoby w śpiączce natychmiastowo, najprawdopodobniej wybudzenie będzie możliwe w ciągu kilku godzin, a w niektórych przypadkach kilku dni. Udzielenie pomocy zbyt późno może skutkować zgonem lub zapadnięciem w długotrwałą, nieuleczalną śpiączkę.

Rodzaje śpiączki

Wyróżnia się wiele rodzajów śpiączki, niektóre z nich swoją nazwę biorą bezpośrednio od przyczyny:

  • hipoglikemiczna;
  • hiperglikemiczna;
  • peraproteinowa - przyczyną zaburzenia przemiany białkowej;
  • hipokalcemiczna;
  • hiperkalcemiczna;
  • hipometaboliczna;
  • padaczkowa;
  • afrykańska (także trypanosomatoza afrykańska) – spowodowana przez pasożyty przenoszone przez muchy tse-tse;
  • mocznicowa – wynikająca z samozatrucia produktami azotowej przemiany materii;
  • wątrobowa – wynikająca z samozatrucia amoniakiem;
  • alkoholowa – powstaje w wyniku zatrucia alkoholem;
  • atropinowa – stosowana przy leczeniu zaburzeń psychicznych, osoba zapada w śpiączkę pod wpływem atropiny;
  • mleczanowa – spowodowana kwasicą metaboliczną;
  • mózgowa – znaczne osłabienie reakcji pnia mózgowego;
  • toksyczna – spowodowana przez substancje chemiczne, w jej wyniku osoba nie odpowiada nawet na najsilniejszy bodziec.

Śpiączka afrykańska

Śpiączka afrykańska jest chorobą zakaźną wywoływaną przez świdrowca gambijskiego oraz świdrowca rodezyjskiego – są to pasożyty przenoszone przez muchy tse-tse. Trafiają do układu krwionośnego, gdzie przez okres 2-3 miesięcy rozmnażają się, po czym przez naczynia i węzły chłonne trafiają do układu rdzeniowo-mózgowego. Osoba doznaje wtedy skrajnego wycieńczenia organizmu, w wyniku którego zapada w sen, który może skończyć się zgonem. Największe ryzyko zarażenia się tą chorobą występuje w krajach Afryki Środkowej, 80% zachorowań ma miejsce w Demokratycznej Republice Konga. Choroba może być przenoszona przez inne zwierzęta, w szczególności krowy.

Skala Glasgow

Skala Glasgow jest stosowana do pomiaru głębokości śpiączki określając w skali punktowej następujące reakcje: otwieranie oczu (1-4 pkt), kontakt słowny (1-5 pkt), natomiast reakcje ruchowe (1-6 pkt). Czynnikami, które dodatkowo wskazują na stan śpiączki są: odruchy źreniczne, ciśnienie tętnicze, oddech, tętno i temperatura ciała.

Do najgłębszego nasilenia śpiączki dochodzi w wyniku nieodwracalnego ustania czynności pnia mózgu. W takiej sytuacji do podtrzymywania osoby przy życiu należy zapewniać jej podstawowe procesy życiowe – oddychanie, krążenie i odżywianie.

Zobacz film: Śpiączka – walka o życie. Źródło: 36,6

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
31
16
Polecamy
Zespół odstawienny - na czym polega i jak go leczyć?
Zespół odstawienny - na czym polega i jak go leczyć? Dzień Dobry TVN
Zaburzenia snu u dorosłych i dzieci.
Jakie są przyczyny i sposoby leczenia?
Zaburzenia snu u dorosłych i dzieci. Jakie są przyczyny i sposoby leczenia? Dzień Dobry TVN
Zaburzenia świadomości ilościowe i jakościowe.
Przyczyny i leczenie
Zaburzenia świadomości ilościowe i jakościowe. Przyczyny i leczenie TVN zdrowie
Śpiączka farmakologiczna – głęboki sen pod stałą kontrolą lekarzy
Śpiączka farmakologiczna – głęboki sen pod stałą kontrolą lekarzy TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty